مبحث 16 مقررات ملی ساختمان چیست؟

مبحث 16 مقررات ملی ساختمان یکی از بخش‌های مهم قوانین مربوط به ساختمان‌ها است که به تاسیسات بهداشتی می‌پردازد. این بخش برای مهندسان، به ویژه مهندسان مکانیک، بسیار حیاتی و ضروری است.

در این مقاله قصد داریم تا به بررسی دقیق این مبحث بپردازیم و آخرین تغییرات و ویرایش‌های اعمال شده بر روی آن را معرفی کنیم.

آشنایی با مبحث 16 مقررات ملی ساختمان

مبحث 16 از مقررات ملی ساختمان یکی از کتب مرجع در حوزه ساختمان است که در اوایل دهه ۷۰ توسط مهندس حشمت اله منصف نوشته و منتشر شد، و پس از تصویب هیئت وزیران، به چاپ رسید. از آن زمان تاکنون، سه ویرایش جدید از این مبحث توسط کمیته‌های تخصصی منتشر شده است.

در مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان، به موضوع “تاسیسات بهداشتی” که به منظور اهداف زیر در ساختمان‌ها نصب می‌شوند، پرداخته شده است:

1. نصب و استفاده از لوله‌کشی برای آب مصرفی و نگهداری از آن.
2. لوله‌کشی و مدیریت فاضلاب‌های بهداشتی.
3. طراحی و نصب سیستم‌های هواکشی برای فاضلاب.
4. نصب و استفاده از لوازم بهداشتی.
5. سیستم‌های جمع‌آوری آب باران.

این مبحث شامل مقرراتی است که در زمینه طراحی، نظارت، انتخاب مواد و تجهیزات، اجرا، تعمیر، تغییر، نگهداری، و بهره‌برداری از تاسیسات ساختمانی اعمال می‌شود. این تاسیسات به منظور ایجاد شرایطی ایمن، راحت، بهداشتی، بهره‌ور و اقتصادی برای ساکنین و کاربران ساختمان تهیه می‌شوند.

 آخرین ویرایش مبحث 16 مقررات ملی ساختمان

آخرین ویرایش مبحث 16 مقررات ملی ساختمان، که ویرایش چهارم آن نامیده می‌شود، در سال 1396 منتشر شده است. اگر شما قصد دارید در آزمون‌های نظام مهندسی ساختمان شرکت کنید و به مطالعه در مورد تاسیسات علاقه‌مندید، توصیه می‌شود که از آخرین ویرایش این مبحث استفاده کنید.

زیرا آزمون‌های نظام مهندسی ساختمان هر ساله بر اساس آخرین ویرایش کتب مقررات ملی ساختمان برگزار می‌شوند. این مبحث اکثراً جزو موضوعاتی است که در سرفصل‌های آزمون‌های نظام مهندسی، به ویژه در رشته مکانیک، مورد توجه قرار می‌گیرد.

محتوای مبحث 16 مقررات ملی ساختمان

مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان از 7 بخش کلی، 10 پیوست، و یک واژه‌نامه فارسی-انگلیسی و همچنین فهرست استانداردهایی که در این مبحث استفاده می‌شود، تشکیل شده است.

رعایت این مبحث برای تمامی ساختمان‌هایی که تحت قوانین نظام مهندسی ساختمان قرار دارند، الزامی و لازم الاجرا است. مهندسان باید به خوبی با این مقررات قانونی آشنا باشند تا بتوانند طراحی و اجرای صحیح و مطابق با استانداردهای ملی را انجام دهند.

تغییرات اعمال شده در ویرایش جدید مبحث 16

آخرین ویرایش مبحث 16 مقررات ملی ساختمان، ویرایش چهارم و چاپ سال ۱۳۹۶، تغییرات مهمی را نسبت به ویرایش قبلی شامل می‌شود:

۱. بازنگری در توزیع آب گرم و سرد مصرفی و محدودسازی میزان آب خروجی از شیرهای برداشت لوازم بهداشتی به منظور بهینه‌سازی مصرف آب.

۲. بازنگری در استقلال واحدهای ساختمانی در لوله‌های تاسیسات بهداشتی و تسهیل در دسترسی به لوله‌ها با در نظر گرفتن مسیر عبوری آن‌ها.

۳. بازنگری در مشخصات مصالح مورد استفاده در توزیع آب گرم و سرد مصرفی.

۴. تاکید بر غیرقابل اشتعال بودن لوله‌های پلاستیکی که در لوله‌کشی فاضلاب، هواکشی فاضلاب و آب باران (معمولاً خالی از آب) استفاده می‌شوند، به منظور جلوگیری از گسترش حریق.

۵. اضافه شدن الزامات مرتبط با پیش‌بینی مسیر تخلیه اضطراری و یا ثانویه برای آب باران روی بام ساختمان.

۶. اضافه شدن الزامات مربوط به نصب وسایل بهداشتی خاص برای افراد ناتوان و معلول.

۷. افزوده شدن پیوست شماره ۱۰ به نام “فهرست بازرسی مراحل طراحی تاسیسات بهداشتی ساختمان”.

این تغییرات به منظور بهبود ایمنی، بهینه‌سازی مصرف منابع، و ارتقای کیفیت خدمات به ساکنین و کاربران ساختمان اعمال شده است.

بودجه بندی سوالات آزمون های نظام مهندسی از مبحث شانزدهم

در آزمون‌های نظام مهندسی، مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان به شکل زیر در سوالات مطرح می‌شود:

– در رشته مهندسی مکانیک:
– حدود ۲۵٪ سوالات مربوط به مبحث اجرا
– حدود ۳۳٪ سوالات مربوط به مبحث نظارت
– حدود ۳۱٪ سوالات مربوط به مبحث طراحی

– در رشته معماری:
– حدود ۴٪ سوالات مربوط به مبحث اجرا
– حدود ۳٪ سوالات مربوط به مبحث نظارت

این بودجه بندی نشان می‌دهد که در آزمون‌های نظام مهندسی، مهارت‌ها و دانش در مباحث مختلف مقررات ملی ساختمان بر اساس رشته تحصیلی مهندسین مورد سنجش قرار می‌گیرد.

فهرست مطالب مبحث 16 مقررات ملی ساختمان

مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان شامل این بخش‌های اصلی است:

1.کلیات: مقررات عمومی مربوط به تاسیسات بهداشتی در ساختمان.
2. لوازم بهداشتی: نصب و استفاده از وسایل بهداشتی مانند سرویس بهداشتی و وان حمام.
3. توزیع آب مصرفی در ساختمان:مقررات مربوط به لوله‌کشی و توزیع آب گرم و سرد برای مصرف در ساختمان.
4. لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان: نصب و مدیریت لوله‌کشی فاضلاب از سرویس بهداشتی و دیگر نقاط ساختمان.
5. لوله کشی هواکش فاضلاب:سیستم‌های هواکشی و تهویه در لوله‌کشی فاضلاب ساختمان.
6. لوله کشی آب باران ساختمان: مقررات مربوط به جمع‌آوری و استفاده از آب باران.
7. بست و تکیه‌گاه: الزامات و استانداردهای مربوط به بست و تکیه‌گاه‌های استفاده شده در تاسیسات بهداشتی.

این بخش‌ها به طور کلی مقررات مربوط به تاسیسات بهداشتی در ساختمان‌ها را پوشش می‌دهند و برای اجرا، نظارت و طراحی صحیح تاسیسات اساسی می‌باشند.

پیوست‌ها در مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان شامل موارد زیر می‌باشند:

1. اندازه‌گیری لوله‌ها در لوله‌کشی توزیع آب مصرفی ساختمان: شامل مقررات مربوط به اندازه‌گیری دقیق اندازه لوله‌های مورد استفاده در سیستم توزیع آب گرم و سرد برای مصرف در ساختمان.

2. علائم ترسیمی در لوله‌کشی توزیع آب مصرفی ساختمان: مشمول مقرراتی است که به ترسیم علائم و نشانه‌های استفاده شده در لوله‌کشی آب گرم و سرد برای مصرف در ساختمان می‌پردازد.

3. اندازه‌گیری لوله‌ها در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان: شامل الزامات مربوط به اندازه‌گیری دقیق لوله‌های مورد استفاده در سیستم لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان.

4. علائم ترسیمی در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان: شامل مقررات مربوط به نشانه‌گذاری و ترسیم علائم مورد استفاده در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان.

5. اندازه‌گیری لوله‌ها در لوله‌کشی هواکش فاضلاب: شامل مقررات و استانداردهای مربوط به اندازه‌گیری دقیق لوله‌های مورد استفاده در سیستم هواکشی فاضلاب ساختمان.

6. علائم ترسیمی در لوله‌کشی هواکش فاضلاب: مشمول مقرراتی است که به ترسیم علائم و نشانه‌های استفاده شده در لوله‌کشی هواکشی فاضلاب ساختمان پرداخته است.

7. اندازه‌گیری لوله‌ها در لوله‌کشی آب باران ساختمان: شامل الزامات مربوط به اندازه‌گیری دقیق لوله‌های مورد استفاده در سیستم جمع‌آوری و استفاده از آب باران بر روی بام ساختمان.

8. علائم ترسیمی در لوله‌کشی آب باران ساختمان: شامل مقررات مربوط به نشانه‌گذاری و ترسیم علائم مورد استفاده در لوله‌کشی آب باران ساختمان.

9. آب خاکستری: شامل الزامات و استانداردهای مربوط به جمع‌آوری و استفاده از آب خاکستری (آب استفاده شده که قابلیت بازیافت دارد).

10. فهرست بازرسی مراحل طراحی تأسیسات بهداشتی ساختمان: شامل لیست کنترل‌ها و بازرسی‌های مورد نیاز در مراحل طراحی تاسیسات بهداشتی ساختمان.

این پیوست‌ها برای بهبود کیفیت و اطمینان از اجرای صحیح و استاندارد تاسیسات بهداشتی در ساختمان‌ها ارائه شده‌اند.