طراحی و جانمایی کپسول های آتش نشانی

طراحی و جانمایی کپسول های آتش نشانی

خاموش کننده های دستی از رایج ترین و مؤثرترین تجهیزات اطفای حریق هستند که بیشترین کاربرد و دامنه تأثیر آنها مربوط به مراحل ابتدایی شروع فرآیند آتش سوزی بوده و هر قدر بتوانیم فاصله زمانی بین شروع حریق تا اطفای حریق را کم کنیم ، احتمال موفقیت ما بیشتر خواهد بود. هدف اصلی از طراحی و جانمایی خاموش کننده های دستی عبارت است از: تعیین کاربری hazard  ، نوع مواد اطفایی، تعداد خاموش کننده ها،محل نصب و قرارگیری کپسول های آتش نشانی است.

تعیین نوع خاموش کننده

مواد قابل اشتعال مطابق طبقه بندی سازمان ملی حفاظت از حریق آمریکا (NFPA) به پنج دسته و د کشورهای اروپایی انگلستان (BS) به شش دسته زیر تقسیم می شوند:

تعیین نوع خاموش کننده با توجه به مواد قابل اشتعال موجود در محل صورت کی گیرد. در اغلب موارد یک نوع خاموش کننده برای آن تمهیدات اصلی که امکان بیشترین تأثیر خاموش کننده های دستی را خاموش کردن تمامی موارد قابل اشتعال موجود در محل کافی نیست و ضروری است دو یا چند نوع خاموش کننده در محل نصب و آماده به کار باشد. نکته حائز اهمیت در استفاده از خاموش کننده ها اولویت کاربرد است بدین مفهوم که فردی که قصد استفاده از خاموش کننده را دارد باید تشخیص دهد که بهترین خاموش کننده برای اطفای حریق مورد نظر با توجه به نوع ماده در حال سوختن چیست و در صورت دسترس نبودن به هر دلیل می توان از چه خاموش کننده ای می توان به عنوان جایگزین استفاده کرد.

تعیین تعداد خاموش کننده

نخستین اقدام در محاسبه تعداد خاموش کننده مورد نیاز در محل، تشخیص بار حریق موجود در محل و تعیین میزان خطر حریق است. تقسیم بندی کلی اماکن از نظر خطر آتش سوزی ناشی از بار حریق مطابق جدول 4 می باشد:

مرحله بعدی در محاسبه تعداد خاموش کننده های مورد نیاز در محل تعیین درجه خاموش کنندگی خاموش کننده است. این نرخ نشان میدهد یک خاموش کننده برای چه نوع و چه میزان بار حریق مناسب است. همان طور که در بالا نیز اشاره شد نوع یا کلاس حریق با حروف A و B مشخص میشود میزان پوشش اندازه یا بار حریق نیز با عدد مندرج در کنار حرف مشخص میشود. هر چه عدد بزرگ تر باشد نشانگر توان اطفای حریق هایی با وسعت بیشتر خواهد بود.

در حریق های کلاس A هر A معادل 1.25 گالن یا 4,7 لیتر است. برای مثال عدد 10 یعنی 12٫5 گالن آب.

در حریق های کلاس B هر B نشانگر یک فوت مربع است. برای مثال عدد 10 یعنی 10 فوت مربع یا تقریبا یک متر مربع (929متر مربع) به عنوان مثال خاموش کننده 5B,3A یعنی قدرت خاموش کنندگی این خاموش کننده در حريق نوع A معادل قدرت خاموش کنندگی 3,75 گالن آب در نظر گرفته میشود و همین خاموش کننده در حریق نوع B معادل 5 فوت مربع سطح مایعات قابل اشتغال را خاموش میکند. جدول 5 بیشترین سطح پوشش دهی خاموش کننده ها در حریق کلاس A را بر حسب متر مربع نشان میدهد. لازم به ذکر است با توجه به تبدیل اعداد از فوت مربع به متر مربع اعداد اعشار برای سهولت کار حذف شده اند. حداقل تعداد خاموش کننده در حریق نوع A در هر سطح از تقسیم مساحت به حداکثر سطح پوشش خاموش کننده ها مطابق جدول فوق به دست میآید. قابل توجه است در کنار عدد به دست آمده رعایت حداکثر 22٫9 متر فاصله پیمایش و حداقل تعداد خاموش کننده ضروری است.

موضوع حائز اهمیت در محاسبه تعداد خاموش کننده فاصله پیمایش از بالای خاموش کننده تا کف برای خاموش کننده های با وزن خالص از یک نقطه تا محل استقرار نزدیکترین خاموش کننده است که در کمتر از 18,14 کیلوگرم و حداکثر 1,07 متر برای خاموش کننده های حریق نوع A نباید از 75 فوت یا 22٫9 متر تجاوز کند. در حریق نوع دارای وزن خالص بیشتر از 18,14 کیلوگرم به جز نوع چرخ دار داشته B به دلیل اینکه سیر فرآیند احتراق به مرحله اوج با سرعت بیشتری اتفاق میافتد فاصله پیمایش کمتر است که با توجه به نوع تصرف و درجه خاموش کنندگی خاموش کننده بین 9,15 متر تا 15٫25 متر متفاوت است. جدول 6 حداقل ظرفیت خاموش کننده ها با توجه به برای خاموش کننده های سنگین تر 1 متر باشد. فاصله پیمایش در حریق کلاس B را نشان میدهد:

شرایط عمومی محل نصب خاموش کننده

خاموش کننده باید که کاملاً در معرض دید  ساکنین ، پرسنل و .. بوده و یا محل استقرار آن از طریق تابلوهای راهنما مشخص شده باشد و همچنین در مجاورت محلهای حائز ریسک حریق بیشتر نصب شوند و در نزدیکی درب های خروج ،لابی و…. نزدیک باشند. ضروری است کارکنان یا ساکنین محل نسبت به انواع و نحوه استفاده از خاموش کننده های دستی به طور مناسب آموزش دیده باشند. نصب خاموش کننده در معرض منابع حرارتی یا دارای احتمال آسیب به خاموش کننده و نیز اماکن خارج از دید ممنوع می باشند. به منظور سهولت دسترسی خاموش کننده با توجه به وزن خالص آن باید در ارتفاع مناسب نصب شود. مطابق استاندارد NFPA خاموش کننده باید طوری نصب شود که حداکثر 1,53 متر فاصله در هیچ صورتی نباید فاصله پایین خاموش کننده تا کف کمتر از 10٫2 سانتیمتر باشد.  مطابق استاندارد BS باید فاصله بالای خاموش کننده های با وزن کمتر از 4 کیلوگرم تا کف 1٫5 متر و برای خاموش کننده های سنگین 1 متر باشند.

مثال: یک سوله به مشخصات 450*150 فوت (137.2*45.7 متر) که مساحت آن برابر با 67500 فوت مربع ( 6271 متر مربع) برای دو کلاس زیر تعداد کپسول ها را محاسبه کنید:

• درجه خاموش کنندگی 4A در تصرف کم خطر
• درجه خاموش کنندگی 2A در تصرف میان خطر

1-روش اول:

6271 m2/1045(4A)=6 Fire

2-روش دوم:

6271 m2/557(2A)= 11.258 12 Fire