نگهداری و تعمیر تجهیزات اعلام حریق آتش نشانی

نگهداری و تعمیر

برای جلوگیری از حریق و کنترل آن در صورت وقوع، نگهداری و تعمیرات منظم سیستم‌های اطفا حریق در ساختمان‌ها بسیار مهم است. همه ما با سه عامل اصلی ایجاد حریق، یعنی حرارت، مواد قابل اشتعال، و اکسیژن آشنا هستیم. زمانی که این سه عامل همزمان حضور داشته باشند، احتمال وقوع حریق و ادامه آن وجود دارد.

مهم‌ترین اقدامات در زمان حریق، آمادگی و عملکرد صحیح سیستم‌های آتش‌نشانی است. پس از نصب و بهره‌برداری صحیح این سیستم‌ها، نگهداری دوره‌ای و تعمیرات منظم آنها ضروری است. همچنین، بررسی و تعمیر تجهیزات قابل فساد و آماده‌ی کار آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.

نظارت و نگهداری منظم بر سیستم‌های اعلام حریق از اهمیت بسیاری برخوردار است. این سیستم‌ها شامل بررسی‌ها، تست‌ها، خدمات دوره‌ای و تعمیرات منظم هستند تا به درستی عمل کنند.

سیستم اعلام حریق می‌تواند در جلوگیری از گسترش آتش‌سوزی و نجات انسان‌ها و مال‌ها موثر باشد. اما در صورت عدم نگهداری مناسب و وقوع خرابی، ممکن است به دلیل هشدارهای کاذب یا عدم عملکرد صحیح، اثربخشی خود را از دست دهد و افراد ممکن است از آن به عنوان یک سیستم ناکارآمد حساب کنند.

بنابراین، توجه به نگهداری و سرویس به موقع این سیستم‌ها ضروری است تا همیشه در شرایط آماده به کاری قرار داشته باشند و به بهترین شکل ممکن عمل کنند.

نصب، نگهداری دوره‌ای و تعمیرات بازدارنده‌ها مانند تعویض باتری و تعویض آشکارسازهای معیوب، شرایط ضروری و کافی برای داشتن یک سیستم اعلام حریق کارآمد و قادر به تشخیص به‌موقع حریق است.

تجهیزات اعلام حریق، جزء حساس‌ترین دستگاه‌های اندازه‌گیری و عملیاتی هستند و برای عملکرد بهینه، نیازمند نگهداری و سرویس منظم هستند. در سیستم‌های آدرس‌پذیر و هوشمند، نوع ساختمانی تجهیزات به نگهداری آن‌ها کمک می‌کند.

در این سیستم‌ها، اطلاعات دقیقی از وضعیت دتکتورها مانند کثیفی، عملکرد صحیح شستشو، آژیرها و مدول‌های واسطه در هر لحظه قابل مشاهده و ثبت است. این امکانات به پایش دائمی وضعیت دتکتورها کمک می‌کنند و هرگونه مشکلی را به‌موقع شناسایی و رفع می‌کنند.

در سیستم‌های متعارف، تنها وضعیت هر زون قابل مشاهده است و مشکلاتی مانند خروج دتکتور از مدار یا قطعی خط ارتباطی فقط با تست‌های دوره‌ای یا آلارم‌های ارسال‌شده به پانل قابل شناسایی هستند.

خلاصه ای از فرایند نگهداری و تعمیرات 

نگهداری و تعمیرات سیستم های اطفا حریق

در سیستم لوله‌های تر (wet pipe sprinkler system)، اسپرینکلرها به یک شبکه لوله‌کشی آب متصل هستند. وقتی اسپرینکلر فعال می‌شود، آب به طور فوری از آن تخلیه می‌شود.

این سیستم به دلیل سرعت بالا و هزینه‌های پایین برای نصب، نگهداری و تعمیرات، بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.

در مناطقی که خطر یخ زدگی آب وجود ندارد، سیستم تر اغلب اولین انتخاب طراحان است. برای اطمینان از عملکرد صحیح و حفظ شرایط مطلوب این سیستم اطفا حریق، نیاز به انجام دوره‌ای و موثر از نگهداری و تعمیرات است.

بازرسی های مهم

اسپرینکلرها:

اسپرینکلرها باید هر سال یکبار مورد بازدید قرار بگیرند تا از عدم وجود زنگ زدگی، رنگ، مواد خارجی و صدمات فیزیکی اطمینان حاصل شود.

آنها باید به درستی نصب شده باشند، به عنوان مثال نوع عمودی، آویزان یا دیواری. اگر مشکلاتی مانند این وجود داشته باشند، باید حتماً تعویض یا تعمیر شوند و هر گونه انسداد یا مسدودی در مسیر پاشش آنها باید برطرف گردد.

لوله ها و اتصالات

لوله‌ها و اتصالات باید هر سال چک شده و در وضعیت خوبی باشند. آنها نباید دارای هیچگونه آسیب مکانیکی، نشتی، خوردگی یا ناهم راستایی (عدم انطباق) باشند، و همچنین نباید تحت هیچ بار خارجی قرار گیرند.

بست ها و آویزها

بست‌ها و پشتیبان‌های زلزله باید بر اساس جنس و اندازه لوله، نوع مصالح ساختمانی و احتمال وقوع زلزله انتخاب شوند. در فرایند بازرسی، باید اطمینان حاصل شود که هیچکدام از نگهدارنده‌ها دچار آسیب فیزیکی نشده و نیز محکم باشند.

اگر هر یک از آنها صدمه دیده یا شل شده باشد، باید فوراً تعویض یا بازسازی شوند.

 گیج‌ ها

همه فشارسنج‌ها باید هر ماه چک شوند تا به درستی کار کنند و فشار آب از شبکه را به صورت دقیق نشان دهند.

سازه

هر سال و قبل از شروع فصل سرما، بخش‌های مختلف ساختمان که دارای سیستم اسپرینکلر تر هستند، از جمله پنجره‌ها، درها، سیستم تهویه و منافذ، باید بررسی شوند.

این بررسی به منظور جلوگیری از یخ زدگی آب در سیستم اسپرینکلر تر صورت می‌گیرد و اطمینان حاصل شود که انرژی کافی برای حفظ دمای حداقل 4.4 درجه سانتیگراد فراهم شده است.

 تجهیزات هشداردهنده

تجهیزات هشداردهنده مانند زنگ‌های آلارم مکانیکی و سوئیچ‌های پرشر باید هر سه ماه یکبار بررسی شوند تا اطمینان حاصل شود که به درستی کار می‌کنند و هیچ آسیب فیزیکی‌ای ندارند.

هیدرولیک سیستم

(Hydraulic nameplate) هرسه ماه یکبار چک گردد.

 اتصالات آتش نشانی

(Hose Connections) براساس استاندارد سالیانه مورد بازدید و کنترل قرار گیرند.

 شیرهای کنترل

باید حداقل یک شیر کنترل بر روی هر سیستم اسپرینکلر نصب شود، مگر اینکه لوله‌های تغذیه سیستم اسپرینکلر و شبکه آب فایرباکس آتش‌نشانی مشترک باشند.

برای هر طبقه هم باید یک شیر کنترل نصب شود تا هنگام تعمیرات سیستم اسپرینکلر، مشکلی در عملکرد شبکه آب آتش‌نشانی به وجود نیاید.

این شیرها، از جمله شیرهای پروانه‌ای و دیگر نوع‌ها، باید به صورت هفتگی و ماهیانه بررسی و بازبینی شوند.

 تست اسپرینکلرها

اسپرینکلرهای با کیفیت اگر بدون هیچگونه صدمه فیزیکی وارد نشوند، تا ۵۰ سال به خوبی کار می‌کنند و نیازی به تست ندارند. اما پس از آن باید جایگزین شوند یا تست شوند.

در صورت نیاز به تست، تعدادی از اسپرینکلرها به صورت تصادفی انتخاب شده و به آزمایشگاه مجاز ارسال می‌شوند تا صحت عملکرد آنها بررسی شود.

این فرایند هر ۱۰ سال یکبار تکرار می‌شود. اگر اسپرینکلر بیش از ۷۵ سال قدمت داشته باشد، فاصله بین هر کنترل به ۵ سال کاهش خواهد یافت.

 گیج‌ ها

این تجهیزات باید هر ۵ سال یکبار تعویض یا با یک نمونه کالیبره شده مقایسه شوند تا اگر دقت لازم را نداشتند، به واحد کالیبراسیون ارسال و تنظیم شوند.

 تجهیزات هشداردهنده

این تجهیزات هر سه ماه یکبار باید بررسی شوند تا اطمینان حاصل شود که بدون هیچگونه آسیب فیزیکی کار می‌کنند. همچنین، بر اساس استانداردهای مربوطه، نیاز به تست عملکردی نیز دارند.

 اتصالات آتش نشانی

بعد از گذشت 5 سال از نصب، این تجهیزات باید برای سرویس و تست معتبره قرار بگیرند، و اگر تست موفق باشه، باید هر 3 سال این کار تکرار بشه.

تعمیرات

در بخش تعمیرات سیستم های اطفا حریق موارد ذیل صورت می پذیرد:

تعمیرات سیستم اطفا حریق (اسپرینکلرها)

در برخی اجزای سیستم‌های اسپرینکلر، تعویض و بازسازی قطعات به صورت نوسازی انجام می‌شود. وقتی اسپرینکلر جایگزین می‌شود، ویژگی‌های زیر باید مدنظر قرار گیرند:

– نوع اسپرینکلر
– اندازه اوریفیس و ضریب k
– نرخ دما
– پوشش اسپرینکلر (اگر دارد)
– نوع پاشش (عمودی، آویزان، دیواری)
– ملزومات طراحی

اسپرینکلرهای یدکی نیز باید در جعبه‌ای ویژه نگهداری شوند که در معرض رطوبت، گرد و غبار، خوردگی و دماهای بالای 38 درجه سانتیگراد نباشد.

از هیچ عنوان نباید اسپرینکلرهای دارای پوشش یا رنگ یا تزیینات غیر استاندارد استفاده شود.

تعداد اسپرینکلرهای یدکی که باید در محل انبار موجود باشد به شرح زیر است:

– برای سیستم‌های دارای کمتر از 300 اسپرینکلر، حداقل 6 عدد
– برای سیستم‌های دارای 300 تا 1000 اسپرینکلر، حداقل 12 عدد
– برای سیستم‌های دارای بیش از 1000 اسپرینکلر، حداقل 24 عدد

آچار اسپرینکلر

در هنگام انجام تعمیرات، آچار اسپرینکلر ابزار اساسی و ضروری است. برای هر نوع اسپرینکلر که در سیستم نصب شده است، باید یک آچار ویژه در جعبه قطعات یدکی نگهداری شود.

این آچارها برای مونتاژ و دمونتاژ اسپرینکلرها و همچنین برای گرداندن و باز کردن اسپرینکلرها استفاده می‌شوند.

راﻫﻨﻤﺎی تعمیرات و نگهداری سیستم اعلام حریق ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ۵۸۳۹ BS

در برخی از سیستم‌های اعلام حریق، وجود دو مورد کلیدی بسیار مهم است:

1. آژیر کلیدی: این دستگاه برای هشدار دادن در صورت وقوع حریق به‌کار می‌رود و نیاز به چک کردن و تست دوره‌ای دارد. اگر آژیر به‌درستی کار نکند، باید آن را تعمیر یا تعویض کرد.

2. سیستم اعلام حریق: این سیستم اطلاعات مربوط به وقوع حریق را در اختیار ما قرار می‌دهد و باید به طور دوره‌ای بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که همیشه آماده کار است.

نگهداری منظم و چک کردن آژیرها و سیستم اعلام حریق می‌تواند جلوی وقوع حریق و خسارات جدی را بگیرد.

تست تأییدیه نصب

وقتی که تعمیرات و بازسازی سیستم اسپرینکلر باعث تأثیر بر بیش از 20 اسپرینکلر می‌شود، تمام اجزای مرتبط باید براساس استاندارد NFPA13 نصب و راه‌اندازی شوند.

اتصالات آتش‌ نشانی

بعد از هر بار استفاده از این تجهیزات، همهٔ اتصالات باید قبل از استفاده مجدد در سیستم، تخلیه، تمیز و کاملاً خشک شوند. تجهیزاتی که در مراحل بازرسی و تست موفق به اخذ تأییدیه نمی‌شوند، باید مجدداً تعمیر، تست و یا جایگزین شوند.

شیرآلات

این تجهیزات، که از اجزاء کلیدی استفاده می‌شوند، نیازمند تعمیر و نگهداری سالانه یا به طور دوره‌ای هستند. بعضی از المان‌های داخلی آنها نیز نیاز به بازدید دارند.

آب مورد استفاده در سیستم اسپرینکلر

بعد از تعمیرات در سیستم های اسپرینکلر، آب شیرین به عنوان منبع استفاده می‌شود تا تجهیزات را تخلیه و مجدداً پر کند.