زمان تقریبی مطالعه این مقاله : 18 دقیقه

لوله کشی گاز یکی از مهم‌ترین قسمت‌های ساخت هر ساختمان یا کارخانه است. تنظیم فشار مناسب، جلوگیری از نشت گاز و حفظ ایمنی در لوله‌کشی گاز برای هر مصرف‌کننده در دنیا اهمیت زیادی دارد.

آب، برق و گاز سه نیاز اساسی در سراسر جهان هستند.

با وجود تبلیغات منفی درباره سوخت‌های فسیلی، گاز همچنان نقش بسیار مهمی در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری و همچنین در صنعت کشور دارد. بخش عمده‌ای از تولید گاز ایران که دومین دارنده ذخایر گاز جهان است، در داخل کشور مصرف می‌شود.

به همین دلیل توجه به جریان گاز و تجهیزات مرتبط با گازرسانی به مصرف‌کنندگان بسیار اهمیت دارد. یکی از مهم‌ترین موضوعات در این زمینه، لوله‌کشی یا Piping برای انتقال گاز به مصرف‌کنندگان است.

در اجرای ساختمان‌های امروزی، یکی از چالش‌های اصلی، رعایت استانداردها و نکات ایمنی در لوله‌کشی گاز خانگی است، به ویژه در لوله‌کشی گاز توکار.

لوله‌کشی گاز توکار از آنجایی که هر نقص یا تصمیم نادرست می‌تواند به فجایع جدی منجر شود، بسیار حائز اهمیت است. رعایت دقیق پروتکل‌ها و استانداردهای لوله‌کشی گاز در این حوزه بسیار ضروری است.

این بخش از تاسیسات ساختمان، همچون لوله‌کشی گاز توکار و لوله‌کشی آتش‌نشانی، به عنوان یکی از پیچیده‌ترین قسمت‌های فنی ساختمان شناخته می‌شود.

آشنایی با قوانین لوله‌کشی گاز منازل، از جمله لوله‌کشی گاز روکار و توکار، به خصوص لوله‌کشی گاز توکار، می‌تواند در اجرای صحیح و ایمن لوله‌کشی گاز در ساختمان کمک کند.

مراحل لوله کشی گاز ساختمان

یک پروژه لوله کشی گاز شامل این مراحل است:

1. آماده‌سازی مدارک و مراجعه به شرکت گاز برای تهیه مجوزهای لازم.
2. تشکیل پرونده در سازمان نظام مهندسی.
3. انتخاب و تعیین مهندس ناظر.
4. انتخاب و تعیین پیمانکار یا مجری برای اجرای لوله کشی گاز ساختمان.
5. اجرای فرآیند لوله کشی گاز توسط پیمانکار یا مجری.
6. تایید نهایی از سوی مهندس ناظر برای اطمینان از استانداردهای لوله کشی.
7. درخواست بازدید نهایی از شرکت گاز و تهیه انشعابات نهایی.
8. نصب علم و کنتور برای آماده سازی سیستم گاز ساختمان.

این مراحل اساسی است که برای هر پروژه لوله کشی گاز لازم است انجام شود.

گرفتن جواز تایید لوله کشی گاز (مراحل اداری)

قبل از شروع لوله‌کشی گاز در ساختمان، مالک باید پنج مرحله را طی کند:

1. ارائه مدارک به شرکت گاز:
– کپی شناسنامه و کارت ملی مالک ساختمان
– سند مالکیت ساختمان
– اگر ساختمان در حال تخریب و بازسازی است، باید جواز ساخت نیز داشته باشید و برای جمع آوری انشعابات گاز، رسیدی از شرکت گاز دریافت کنید.

2. بعد از بررسی این مدارک توسط شرکت گاز، به شما خواهند گفت که باید برخی از مدارک را به سازمان نظام مهندسی ارائه دهید.

قبل از شروع لوله کشی گاز در ساختمان، اگر ساختمان شما یک واحد است، کار بسیار ساده است. اما اگر ساختمان شما چند طبقه و چند واحد دارد، مراحل متفاوتی باید طی کنید. برای تشکیل پرونده در سازمان نظام مهندسی، باید به این سازمان مدارک زیر را ارائه دهید:

1. فرم‌های قرارداد ساختمانی که شامل فرم محاسبه، فرم طراحی، فرم نظارت و فرم مهندسین است. این فرم‌ها باید کامل و مهر و امضا شده باشند.

2. نقشه ساختمان.

3. اگر ساختمان دو طبقه یا بیشتر است:
– برگه عوارض.
– فرم بازدید.
– فرم دستور نقشه.
– فرم طراحی و نظارت تاسیسات.
– نقشه‌های تاسیسات.

4. اگر ساختمان چهار طبقه یا بیشتر است:
– برگه عوارض.
– فرم بازدید.
– فرم دستور نقشه.
– فرم طراحی و نظارت تاسیسات.
– نقشه‌های تاسیسات.
– فرم قرارداد اجرا و پیمان مدیریت یا دریافت فرم تعهد محضری برای اخذ مجری.
– دفترچه محاسبات به انضمام سی‌دی فایل محاسباتی.

توصیه می‌شود این مدارک را از قبل آماده کنید تا فرآیند دریافت جواز تایید لوله کشی گاز به زمان بیشتری نیاز نداشته باشد.

نقشه لوله کشی گاز

برای تهیه نقشه‌ها برای لوله کشی گاز در ساختمان، لازم است که موارد زیر را رعایت کنید:

1. نقشه باید بر روی کاغذ A3 رسم شده باشد و باید خوانا و بدون قلم خوردگی باشد.
2. پلان معماری باید مطابق با واقعیت باشد و با مقیاس مناسب 1:100 طراحی شود.
3. در همه نقشه‌ها باید جهت شمال پلان و ایزومتریک مشخص شده باشد.
4. آدرس، کروکی و زیربنای ملک باید به طور کامل در نقشه‌ها مشخص شوند.
5. محل، قطر دودکش و پنجره‌ها در پلان باید مشخص و رنگ‌بندی شوند و اندازه لوله‌ها با این پلان هماهنگ باشد.
6. پرونده‌هایی که بدون برگه پیش‌بازرسی شده‌اند، برای بازرسی نهایی مجاز نیستند.

حتماً این نکات را در نظر داشته باشید تا نقشه‌های شما برای تأیید لوله کشی گاز از سوی مراجع مربوطه قابل قبول باشند.

قوانین و استانداردهای لوله کشی گاز

همانطور که گفته شد، گازرسانی بسیار مهم است. به همین دلیل، برای طراحی و اجرای صحیح لوله‌کشی گاز، قوانین و استانداردهایی وجود دارد که نتیجه سال‌ها مطالعه و تجربه در این زمینه هستند.

اگر بخواهیم به نسخه‌های بین المللی استانداردها رجوع کنیم با سه استاندارد معتبر رو به رو خواهیم شد:

استاندارد “کد بین المللی سوخت گاز (IFGC)”

یکی از مهم‌ترین استانداردها، استانداردی است که حداقل نیازها برای سیستم‌های گازی و وسایل گازسوز را با استفاده از قوانین مشخص و عملکردهای مرتبط تعیین می‌کند.

این استاندارد بسیار جامع بوده و هم بخش‌های صنعتی و هم ساختمانی را پوشش می‌دهد. همچنین، استاندارد بین‌المللی سوخت گاز با در نظر گرفتن تمام استانداردهای مرتبط دیگر، تمامی جنبه‌ها و ملاحظات مربوطه را در بر می‌گیرد.

استاندارد ” کد بین المللی مسکونی (IRC) “

فصل 24 با عنوان “سوخت گاز” از استاندارد IFGC استفاده کرده است. بخشی از این استاندارد که مربوط به ساختمان‌های مسکونی، اداری یا تجاری می‌شود، در استاندارد IRC دیده می‌شود.

استاندارد اروپایی ISO13623

استاندارد سوم مربوط به خطوط لوله انتقال گاز است. این استاندارد تمام الزامات مربوط به لوله‌ها و تجهیزات انتقال گاز در کشور و صنایع نفت، گاز و پتروشیمی را تعیین می‌کند.

همچنین، توصیه‌هایی برای طراحی، انتخاب مواد، ساخت، آزمایش، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری و تعطیلی سیستم‌های خط لوله ارائه می‌دهد که در انتقال گاز در صنایع نفت و گاز طبیعی استفاده می‌شوند.

این استاندارد فقط به لوله‌های فلزی سخت پرداخته است.

قوانین آن برای سیستم‌های خط لوله در خشکی و دریا، چاه‌های متصل، کارخانه‌های تولید، کارخانه‌های فرآوری، پالایشگاه‌ها و تأسیسات ذخیره‌سازی اعمال می‌شود، شامل هر بخشی از خط لوله که برای اتصال به این تأسیسات ساخته شده است.

همانطور که می‌دانید، تمامی مهندسین در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و دیگر صنایع از استانداردهای بین‌المللی در کار خود استفاده می‌کنند.

به دلیل اینکه هر گونه تغییر یا تفسیر این استانداردها ممکن است باعث خطا شود، نسخه فارسی معتبری برای استاندارد لوله‌کشی گاز در صنعت کشور وجود ندارد که قابل اعتماد باشد.

در مورد لوله‌کشی گاز در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری، خوشبختانه وزارت مسکن یک نسخه جامع از مقررات ملی ساختمان تهیه کرده است.

مبحث ۱۷ این مقررات به طور کامل به لوله‌کشی گاز طبیعی پرداخته است. این بخش از مقررات ملی ساختمان حداقل ضوابط را برای طراحی و اجرای لوله‌کشی گاز ساختمان‌ها، کنترل کیفی، نصب و راه‌اندازی وسایل گازسوز، دودکش‌ها، هوارسانی و بهره‌برداری ایمن برای تمامی ساختمان‌های مسکونی، عمومی و خاص تعیین می‌کند.

استاندارد ملی 3360 برای تولید لوله‌های گاز استفاده می‌شود. این استاندارد شامل تمامی الزامات لازم برای تولید لوله‌های انتقال گاز، از جمله خواص شیمیایی و مشخصات مکانیکی لوله‌ها است.

همچنین، در این استاندارد روش‌های تست و آزمون لوله‌های تولید شده به‌طور کامل توضیح داده شده است. تمامی کارخانجات تولید لوله در کشور باید از این استاندارد یا استانداردهای بین‌المللی مشابه مانند API5L پیروی کنند.

جنس لوله گازی

لوله‌های گاز معمولاً از دو نوع فولاد با استانداردهای خاص ساخته می‌شوند. یکی از این استانداردها، استاندارد ASTM است که لوله مانیسمان A106 را شامل می‌شود. گرید B این لوله در صنعت کشور بسیار محبوب است و در بازار فولاد کشور نیز به راحتی در اندازه‌های مختلف (اینچی) پیدا می‌شود. این نوع لوله‌ها از سایز 1/8 اینچ تا 48 اینچ تولید می‌شوند.

در استاندارد API، لوله‌های API 5L برای انتقال گاز مورد استفاده قرار می‌گیرند و در گازرسانی عمومی و خطوط لوله کاربرد زیادی دارند.

این لوله‌ها در گریدهای X42، X52، X60 و X65 تولید می‌شوند که با افزایش عدد، مقاومت آن‌ها نیز بیشتر می‌شود. این لوله‌ها به دو صورت بدون درز (مانیسمان) و درزدار (جوشی) تولید می‌شوند.

لوله‌های درزدار پس از تولید در کارخانه تحت آزمایش هیدروتست قرار می‌گیرند. لوله‌هایی که این تست مکانیکی را با موفقیت پشت سر می‌گذارند، به عنوان لوله‌های گازی تست شده شناخته می‌شوند.

انواع لوله کشی گاز داخل ساختمان

در لوله کشی گاز در داخل ساختمان‌ها، می‌توان از دو روش روکار و توکار استفاده کرد. در روش روکار، لوله‌ها به طور مستقیم قابل دسترسی هستند و برای اتصال آن‌ها از جوشکاری برقی استفاده می‌شود. همچنین کل لوله کشی باید طبق استاندارد رنگ آمیزی شود.

اما در روش توکار، برای دسترسی به لوله‌ها نیاز است دریچه را باز کرد و یا مانعی را برداشت که ممکن است نیاز به خراب کردن بخشی از ساختمان داشته باشد.

به دلیل عدم دسترسی مستقیم، مقررات سختگیرانه‌تری برای این روش اعمال می‌شود که شامل استفاده از عایق، اطمینان از عدم نزدیکی به سایر لوله‌ها و کابل‌های برق، و رنگ آمیزی لوله‌ها است.

بنابراین، استفاده از روش روکار در لوله کشی گاز به صرفه‌تر و راحت‌تر است، زیرا دسترسی به لوله‌ها ساده‌تر است و نیازی به خراب کردن بخشی از ساختمان ندارد.

فاکتورهای مهم برای لوله کشی توکار

انتخاب شرکت لوله کشی گاز مناسب به عنوان مجری:

یکی از نکات بسیار مهم در لوله‌کشی گاز توکار، انتخاب یک مجری مناسب است که شرکتی ثبت شده و شناخته شده در سازمان نظام مهندسی باشد.

این انتخاب به این دلیل حائز اهمیت است که بعد از اجرا، باید تاییدیه‌های استاندارد مربوط به لوله‌کشی گاز، ابتدا از طریق شرکت تاسیساتی گاز یا لوله‌کش گاز به سازمان مربوطه ارجاع داده شود.

جوشکاری لوله‌ های گاز یکی از حیاتی‌ترین قسمت‌های جوشکاری است. این به دلیل این است که علاوه بر ایجاد اتصال محکم بین دو قطعه با استفاده از الکترود مناسب، نیاز به اطمینان از آب‌بندی مناسب جوش وجود دارد.

اگر جوشکار در لوله‌کشی گاز توکار تجربه کافی نداشته باشد، احتمالاً جوشی صحیح و قادر به تحمل فشار لازم ایجاد نمی‌شود.

توصیه می‌شود که از شرکت تاسیساتی گازرسانی درخواست کنید که به صورت منظم به پرسنل جوشکاری خود نظارت کنند. در پروژه‌های بزرگتر، حضور ناظر تاسیساتی از سوی شرکت تاسیساتی الزامی است.

وظایف مجری گاز چیست :

مسئولیت مجری گاز یا جوشکار گاز این است که نقشه‌های اجرایی را تهیه کرده، آن‌ها را به تایید مهندس ناظر سازمان نظام مهندسی ارائه دهد و با رعایت همه مقررات استاندارد، لوله کشی گاز توکار یا روکار را انجام دهد.

اگر مجری در اجرای کار تخلفی انجام دهد، به جز تعهدات قانونی خود، کارفرما هم با مشکلاتی مواجه می‌شود. لازم به ذکر است که شرکت تاسیساتی مسئولیت طولانی‌مدت در حفظ کیفیت لوله کشی گاز را بر عهده دارد.

در انتخاب مجری گاز، بهتر است فردی با تجربه و سابقه کافی در این زمینه را انتخاب کنید. از جوشکاران گاز با تجربه کم و عدم رعایت پروتکل‌های لازم پرهیز کنید.

مسئولیت اجرا و تست نهایی لوله کشی گاز توکار تا اتمام پروژه بر عهده شرکت تاسیساتی مسئول است.

پس از تأیید نهایی توسط سازمان نظام مهندسی، بخشی از پرداختی شرکت تاسیساتی بابت خدمات خوب انجام شده در اجرای لوله کشی گاز توکار صورت می‌پذیرد.

انتخاب مهندس ناظر گاز :

خوشبختانه، در سال‌های اخیر، با نظارت سازمان نظام مهندسی و برگزاری جلسات مکرر با سازمان استاندارد، مهندسین ناظر شرکت‌های گاز به صورت اتفاقی انتخاب می‌شوند.

در هر پروژه، هر شرکت تاسیساتی گازرسانی با یک ناظر گاز جدید و بدون تداخل کار می‌کند. در سال‌های گذشته، به دلیل انتخاب شخصی ناظران گاز، برخی تخلفات در زمینه نظارت دیده شده است.

بعد از انتخاب مجری گازکشی توسط شرکت تاسیساتی گازرسانی، شما می‌توانید با ارائه مدارک به سازمان نظام مهندسی، با ناظر گاز انتخابی خود در ارتباط باشید.

پس از انتخاب ناظر گاز، با هماهنگی بین شرکت تاسیساتی و ناظر گاز، یک بازدید از محل پروژه لوله کشی گاز توکار برگزار خواهد شد. ناظر گاز با مشاوره از مجری گاز و با رعایت اصول طراحی خطوط لوله گاز، مسیرهای اجرایی را تشریح خواهد کرد.

حتماً تمامی دستورات و توصیه‌هایی که ناظر سازمان نظام مهندسی یا ناظر گاز ارائه می‌دهند، به ویژه در موارد ویژه، باید به صورت کتبی دریافت و در تمام مراحل لوله کشی گاز توکار رعایت شود.

تجربه نشان داده است که به دلیل سهل‌انگاری، برخی از نکاتی که ناظر گاز مطرح می‌کنند، در پایان اجرای لوله کشی گاز توکار، به مشکلات جدی منجر شده‌اند.

طراحی خطوط لوله گاز:

مهندس ناظر گاز در محل پروژه حاضر شده و مسیرهایی که شرکت تاسیساتی گاز یا مجری گاز پیشنهاد داده‌اند، با بررسی استانداردهای لوله کشی گاز توکار، تایید یا اصلاح خواهد کرد.

هرگونه تغییر در مسیرهای لوله گاز که قبلاً توسط ناظر تایید شده است، باید با اطلاع ناظر گاز صورت گیرد.

در صورت انجام تغییرات بدون هماهنگی با ناظر گاز، در پایان اجرای تاسیسات، با مشکلاتی مواجه خواهید شد.

در طراحی خطوط لوله گاز، نکات فنی مهمی وجود دارند که باید به قوانین و مقررات مربوط به لوله کشی گاز توکار دقت کرد.

در نصب لوله‌های گاز قبل از کنتور در ساختمان، باید موارد زیر رعایت شود:

1. لوله‌های رایزر اصلی ورودی ساختمان (قبل از کنتور گاز) باید به طور کامل مستقیم و بدون هیچ قطعه‌ای از محل رگلاتور کوچه تا کنتور گاز انجام شود.

2. لوله‌های گاز در مسیر عبور به طبقات باید از مشاعات عبور کنند و هیچ لوله‌ای از داخل واحد‌ها عبور نکند.

3. لوله‌های مجاور باید دارای فاصله نسبی 2 تا 3 سانتیمتر از یکدیگر باشند.

4. لوله‌ها باید حداقل فاصله یک و نیم متری از چاله آسانسور داشته باشند تا از لرزش و ویبره آسانسور که ممکن است به جوشها و اتصالات گازی صدمه وارد کند، محافظت شود.

5. لوله‌های گاز نباید از نزدیک انواع کنتور گاز یا جعبه فیوز داخل واحدها عبور کنند.

6. طراحی مناسب و مکان‌گذاری صحیح شیرآلات از اهمیت بسیاری برخوردار است.

این موارد حائز اهمیت بوده و برای اطمینان از اجرای صحیح و ایمنی لوله‌کشی گاز در ساختمان باید به آن‌ها رعایت کامل شود.

شیر قطع کن گاز باید در محل ورودی واحد ساختمان نصب شود و به طور کاملاً دسترسی پذیر باشد. ارتفاع آن باید حدود 160 سانتیمتر از سطح کف قرار گیرد. نباید این شیرآلات داخل کمد، پشت کمد، پشت درب یا هر جایی که دسترسی به آن مشکل باشد، نصب شوند.

باید اطمینان حاصل شود که در هنگام خروج اضطراری از خانه یا در صورت نیاز به کمک اورژانس یا آتش نشانی، به راحتی به شیر اصلی گاز دسترسی داشته باشیم.

شیر اجاق گاز باید به فاصله مناسبی از محل شعله و خود اجاق نصب شود، که استاندارد آن فاصله 30 سانتیمتر است. بنابراین، استفاده از شلنگ گاز با طول زیاد مجاز نیست و باید به این مسئله توجه کرد.

شیر پکیج باید در نزدیکی مناسب به زیر پکیج یا در کنار آن نصب شود.

در صورت نصب روشنایی گاز، باید اطمینان حاصل شود که آن در مسیر دمیدن کولر نباشد.

لوله‌های گاز نباید از زیر کف سرویس حمام یا توالت عبور کنند، زیرا این کار می‌تواند باعث نفوذ آب، زنگ زدگی و پوسیدگی سریع لوله‌ها شود، که به فاجعه ایجاد شده در ساختمان منجر می‌شود.

رابط ورودی بالای رگلاتور گاز باید به فاصله مناسبی از خود رگلاتور گاز نصب شود.

طراحی مکان کنتورهای گاز باید در مکان مناسبی مانند پارکینگ انجام شود.

عبور اتومبیل از مکان های ضربه گیر و محل های ضروری مجاز نیست.

کنتورهای گاز باید از کنتورهای برق فاصله داشته باشند.

طراحی شیر قطع کن دومی و شیر قفل دار در کنار کنتورهای هر واحد الزامی است.

انتخاب لوله های گازی مناسب :

در لوله‌کشی گاز خانگی، استفاده از دو نوع لوله مجاز است.

در لوله‌کشی گاز روکار، می‌توان از لوله‌های درزدار استفاده کرد. این لوله‌ها دارای درزهایی هستند که به دستگاه جوشکاری برقی اتصال داده می‌شوند.

در لوله‌کشی گاز توکار، استفاده از لوله‌های مانیسمان بدون درز و همچنین لوله‌های API مجاز است. لوله‌های API، لوله‌هایی هستند که از ورق خاصی ساخته شده‌اند و همچنین تست‌های مختلفی بر روی آنها انجام شده است تا اطمینان حاصل شود که ایمن و استاندارد هستند.

لطفاً توجه داشته باشید که برخی از ناظران گاز، به برندهای خاصی اعتماد بیشتری دارند. بنابراین، هنگام خرید لوله و اتصالات گاز، با ناظر گاز هماهنگ کنید.

بیشتر ناظران گاز، در بازدیدهای خود از پروژه‌ها، استفاده از لوله گاز توکار سپاهان و اتصالات جوشی آریا را پیشنهاد می‌دهند.

اهمیت استاندارد بودن تمامی قطعات، برای ناظر گاز و سازمان نظام مهندسی بسیار مهم است. همچنین حواستان باشد که از لوله‌های متفرقه در لوله‌کشی گاز توکار استفاده نکنید.

انتخاب اتصالات جوشی و اتصالات گاز مناسب :

یکی از مهم‌ترین بخش‌های لوله‌کشی گاز توکار، استفاده از اتصالات جوشی و اتصالات گاز رسانی است که باید به استانداردهای مربوطه پاسخگو باشند. اگر این قطعات به درستی و به استاندارد انتخاب نشوند، می‌تواند باعث مشکلات جدی در کل مسیر لوله‌کشی گاز شود.

توصیه می‌شود که در خرید اتصالات جوشی، با نظارت و مشورت ناظر گاز عمل کنید و از تجربیات شرکت لوله‌کشی گاز یا شرکت تاسیساتی گاز استفاده کنید.

اتصالات گاز آریا و اتصالات جوشی آریا به دلیل کیفیت بالا و سابقه موفق، اعتماد جوشکاران گاز را جلب کرده است.

اتصالات گاز آریا، علاوه بر انجام تست‌های استاندارد بسیار دقیق، دارای زوایای ۹۰ درجه مناسب هستند. ایجاد پخ‌های مناسب در لبه‌های قطعات، باعث ایجاد جوشکاری با کیفیت بالا بر روی اتصالات گاز آریا و اتصالات جوشی آریا می‌شود.

پس از خرید لوله و اتصالات گاز، شما باید با هماهنگی مجری گاز، مهندس ناظر گاز را دعوت کنید تا قبل از شروع کار، استانداردها، اصالت و کیفیت محصولات را بررسی و تایید کند.

برای خرید و اطلاع از قیمت لوله و اتصالات گازی، به صفحه لیست قیمت لوله و اتصالات گازی مراجعه کنید. لوله‌های مانیسمان و اتصالات گاز مانیسمان برای استفاده در لوله‌کشی گاز توکار، در شرکت اتصالات گاز آریا موجود هستند.

قبل از شروع کار لوله‌کشی گاز توکار، مطمئن شوید که تمامی محصولات با فاکتور معتبر به رویت ناظر گاز رسیده و تایید شروع کار را از او دریافت کنید.

پس از این مرحله، ناظر گاز که قبلاً جزئیات را تذکر داده است، کار را به مجری گاز می‌سپرد و منتظر پایان کار خواهد ماند. در طول اجرا، هرگونه تغییر و تحول در مسیر لوله‌کشی گاز توکار، باید با مشورت ناظر گاز صورت گیرد.

یک نکته مهم در مسیر لوله کشی گاز توکار، سایز بندی لوله ها است. باید به دورترین نقطه مصرف در ساختمان توجه کنید و با استفاده از جدول سایز بندی لوله کشی گاز، می‌توانید اندازه مناسب لوله های گاز را تعیین کنید.

در هر ساختمان، دورترین نقطه مصرف، معمولاً مصرف‌کننده‌ای است که در موقعیتی بالاترین نقطه ساختمان واقع شده است، مانند طبقه‌های بالایی. این نقطه تا محل رگلاتور گاز در خیابان فاصله دارد.

با تعیین دقیق دورترین نقطه مصرف در ساختمان، می‌توانید اندازه لوله‌های گاز در مسیر لوله کشی گاز توکار را به درستی مشخص کنید.

ضوابط انتخاب اتصالات جوشی برای لوله کشی گاز توکار :

در انتخاب اتصالات جوشی برای لوله کشی گاز توکار، باید این دستورات را رعایت کنید:

1. از اتصالات جوشی نوع مانیسمان بدون درز استفاده کنید.
2. استفاده از اتصالات با درز داخل کار مجاز نیست.
3. هیچ قطعه‌ای از لوله کشی گاز، حتی یک قطعه درزدار نیز نباید استفاده شود.

در شبکه سیال، قسمتی که ضعیف‌تر است، می‌تواند تأثیر زیادی بر فشار کلی شبکه داشته باشد. بنابراین، استفاده از اتصالات جوشی بدون درز با کیفیت و استاندارد بسیار اهمیت دارد تا از خطرات مرتبط با نقص‌ها جلوگیری شود.

رعایت استانداردهای دودکش گاز:

یکی از خطرات اصلی در لوله کشی گاز توکار، عدم رعایت استانداردهای دودکش است. اغلب حوادثی که در ساختمان‌ها و به ویژه در ساختمان‌های قدیمی رخ می‌دهند، به دلیل این است که دودکش‌ها به طور نادرست نصب شده و دود از آن‌ها وارد مجاری هوایی ساختمان می‌شود، که این موضوع می‌تواند خطرات جدی برای ساکنان ایجاد کند.

روش نصب دودکش و استانداردهای نصب دودکش :

در نصب دودکش‌های گاز، دو نکته مهم وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد:

1. انتخاب مسیر مناسب برای دودکش‌ها که با نظارت ناظر سازمان نظام مهندسی انجام می‌شود. این مسیر باید به گونه‌ای باشد که دودکش‌ها به درستی از محل مصرف‌کننده به پشت بام ساختمان منتقل شوند.

2. استفاده از متریال و دودکش‌های مناسب برای عبور دود از مصرف‌کننده به پشت بام، به ویژه در نقاطی مانند بندها و اتصالات دودکش. استفاده نادرست از متریال یا دودکش‌های نامناسب می‌تواند باعث ترک خوردگی دودکش شود و در نهایت باعث ورود دود به داخل ساختمان شود، به خصوص به سمت سقف کاذبها.

این موارد نشان می‌دهند که نصب و راه‌اندازی صحیح دودکش‌ها با استفاده از مواد و تجهیزات مناسب و با رعایت دقیق استانداردها از اهمیت بسیاری برخوردار است تا از ورود دود به داخل ساختمان جلوگیری شود.

در نصب دودکش‌ها، سه نکته حیاتی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنید:

1. برای بندهای دودکش‌ها، باید از بوشن‌های مناسب استفاده کنید که به صورت سیمانی نصب می‌شوند. دودکش به این شکل کار می‌کند که دو سر لوله به صورت نر وارد مادگی دو طرف بوشن می‌شود. این روش باعث می‌شود که دودکش در معرض لرزش و نوسانات ساختمان، ترک نخورد و عملکردش تحت تأثیر نیست.

2. یکی از نکات بسیار مهم، فاصله مناسب بین دودکش و سقف کاذب است. دودکش نباید به هیچ عنوان با سقف کاذب در تماس باشد، زیرا این اتصال می‌تواند باعث ورود دود به داخل سقف کاذب شود. به عنوان مثال، اگر لوله دودکش از سقف 20 سانتیمتر فاصله دارد، بوشن‌هایی که رویس‌کاری شده و به فاصله 5 تا 7 سانتیمتر از سقف کاذب نصب می‌شوند، کاملاً منافذ بسته می‌گردند. این اقدام باعث می‌شود که در صورت آسیب دیدگی دودکش، دود به سقف کاذب نفوذ نکند.

3. مهار وزن دودکش‌های سیمانی در ساختمان نیز بسیار مهم است. استفاده از ملات برای تحمل وزن دودکش مجاز نیست و باید از بست‌های مناسب برای این کار استفاده شود.

در شرکت اتصالات جوشی گاز آریا، انواع بست‌های مناسب برای نصب دودکش‌ها طراحی شده است. این بست‌ها به دلیل کیفیت بالا، مناسب برای مهار رایزر دودکش هستند و می‌توانید به تعداد مناسب از آن‌ها استفاده کنید.

این نکات بسیار مهم برای حفظ ایمنی ساختمان و جلوگیری از ورود دود به داخل ساختمان بسیار اساسی هستند.

 

رعایت استانداردهای عبور دودکش تا پشت بام :

در نصب دودکش در ساختمان، باید به نکات مهمی توجه کنید که امنیت و سلامت مصرف‌کننده را تأمین می‌کند. هر گونه نقص در اجرای استانداردهای دودکش ممکن است در آینده مشکلات جدی ایجاد کند.

1. دودکش برای تمام مصرف‌کننده‌هایی که بیشتر از 8500 کیلوکالری بر ساعت مصرف می‌کنند، باید تا پشت بام ساختمان به راه اندازی شود، این امر الزامی است.

2. یکی از خطاهای رایج در نصب دودکش، عبور آن از درزهای شکست ساختمان است که باید از آن پرهیز کرد.

3. در گذشته، در برخی ساختمان‌های قدیمی، دودکش‌ها به سمت نما یا حیاط و تراس خارجی رها می‌شدند. در صورتی که دودکش نمی‌تواند به پشت بام متصل شود، باید یک لوله عمودی در نما با ارتفاع 1 تا 2 متر نصب شود (همراه با کلاهک مناسب).

4. حتماً اطمینان حاصل کنید که دودکش بادگیر باشد و به سمت پشت بام امتداد یابد.

5. استفاده از کلاهک H نیز برای دودکش ساختمان الزامی است. سایز دودکش‌ها باید با توجه به مقررات ملی ساختمان و شرایط خاص هر مصرف‌کننده تعیین شود.

رعایت این نکات، از جمله اقدامات اساسی است که برای جلوگیری از مشکلات آتی و افزایش ایمنی ساختمان بسیار حیاتی می‌باشد.

استاندارد نوارپیچی و انتخاب نوار عایق مناسب:

در نصب لوله‌های گاز توکار خانگی، استفاده از نوار عایق ضروری است. همه لوله‌ها و اتصالات زیر کار، که با ملات پوشیده می‌شوند، باید با دو لایه نوار عایق عایق شوند. نوار عایق باید به طوری نصب شود که دو لایه پوشش با افت ورق ۵۰ درصد به دست آید.

به دو نکته توجه فرمایید :

یکی از نکات اصلی، انتخاب نوار عایق مناسب است که در ایران، نوار عایق نیاشیمی یا شائیک و همچنین نوار عایق آلتن به عنوان گزینه‌های برتر شناخته می‌شوند.

نکته دوم این است که روش نوار پیچی به طور عامیانه به نام “نوار ۵۰ درصد” شناخته می‌شود.

روش درست نوار پیچی و عایق کاری لوله گاز توکار :

در لوله کشی گاز توکار، ابتدا لوله‌های گاز با استفاده از حلالی مانند بنزین و دستمال تمیز شده و کارگر دستکش به کار می‌رود تا از هرگونه چربی پاک شوند. سپس لوله‌ها با رنگ مناسب به برند همراهشان رنگ آمیزی می‌شوند. بعد از آن، لوله در اتصالاتی به نام “خرک” قرار می‌گیرد که نوار پیچی بر روی آن پیچیده می‌شود.

نوار پیچی “۵۰ درصد” به این معنی است که هر لایه از نوار، نیمی از لایه نوار پیچیده شده قبلی را پوشش می‌دهد. این فرآیند تکرار می‌شود تا دو لایه نوار پیچی بر روی لوله تشکیل شود. به طور ساده، هر لایه نوار ۵۰ درصد همپوشانی با لایه نوار پیچیده شده قبلی دارد.

در اتصالات گاز، که پس از لوله و در محل جوشکاری انجام می‌شود، از نوار سرجوش استفاده می‌شود. نوار سرجوش نسبت به نوار پیچی، نرم‌تر است و در محل‌های پیچ و محل‌های زانوها و اتصالات بهتر پیچیده می‌شود.

حتماً مراقب باشید که در نوار پیچی، هوا در زیر نوار جمع نشود تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.

تاییدیه لوله کشی گاز توکار از طریق ناظر سازمان نظام مهندسی

مرحله آخر در لوله کشی گاز توکار و قبل از پوشاندن لوله‌ها، مراجعه دوباره به ناظر سازمان نظام مهندسی است.

ناظر در بازدید از ساختمان چندین کار را انجام می‌دهد:
1. لوله‌های گاز که توسط مجری گاز نصب شده، تست و کنترل می‌شود. در این تست، مهم است که شیرهای گازی در قطع‌کن‌ها باز باشند. این مرحله بسیار حیاتی در لوله کشی گاز توکار است.
2. پس از دریافت تاییدیه تست لوله‌های گاز، ناظر دودکش‌ها را کنترل کرده و مسیر را نهایی می‌کند و هر ایرادی را برطرف می‌کند.
3. ناظر در نهایت، تاییدیه نهایی را صادر می‌کند. شما می‌توانید با ارائه این تاییدیه به شرکت گاز، پیمانکار خود را برای نصب کنتور گاز در آینده انتخاب کنید.

این فرآیند به طور کلی برای اطمینان از ایمنی و عملکرد صحیح شبکه گاز در ساختمان انجام می‌شود.

نکاتی اضافه در مورد ایمنی لوله کشی گاز توکار

مهم است که همانند ناظر آتش نشانی، ناظر گاز نیز به امنیت کار شما توجه کند. برای این کار، به تمام نکات فنی که او می‌گوید دقت کنید.

از مجریان گازی که اشتباهاتی مرتکب می‌شوند، اجتناب کنید. همیشه از برندهای معتبر مانند اتصالات گاز آریا برای انتخاب و نصب لوله‌ها و اتصالات گازی استفاده کنید. آریا برای لوله کشی گاز خانگی، گارانتی مادام العمر ارائه می‌دهد، اما شرط آن استفاده از قطعات استاندارد است.

نگه داشتن و حفظ نوارهای لوله کشی گاز بعد از نصب و قبل از پوشاندن بسیار حیاتی است. گاهی اوقات، بدلیل عبور تجهیزات و مصالح ساختمانی از روی لوله‌های گاز، نوارها صدمه می‌بینند.

برای لوله کشی گاز توکار، نقشه‌ای را که به سازمان نظام مهندسی و سپس اداره گاز ارائه داده اید، نگه دارید. نسخه‌ای از آن را به مصرف کنندگان نهایی آپارتمان بدهید تا در زمان سوراخکاری یا تعمیرات، از لوله‌های گاز مراقبت کنند.

این تنها یک بخش کوچک از اصولی است که باید در تاسیسات ساختمان و به ویژه در لوله کشی گاز توکار رعایت شود.

نصب کنتور گاز

برای نصب کنتور گاز در ساختمان، باید این نکات را رعایت کنید:

1. کنتور گاز باید روی دیوار ساختمان شما نصب شود و نه روی ساختمان همسایه. برای این منظور، وجود دیوار پشت کنتور الزامی است.

2. هر واحد مسکونی باید کنتور گاز مجزا داشته باشد.

3. کنتور نباید در نقاطی نصب شود که خطر آتش‌سوزی وجود دارد و ممکن است این خطر را تشدید کند.

4. برای نصب کنتور با ظرفیت G10 به بالا، باید با شرکت گاز هماهنگ شود.

5. فاصله کنتور از منابع تولید حداقل 1 متر، از سیم‌های برق که روی کار نصب شده‌اند حداقل 10 سانتی‌متر، و از کنتور برق حداقل 0.5 متر باید باشد.

6. در ساختمان‌هایی که کنتور در راهروی ورودی قرار دارد، باید به تهویه دائمی هوا و تفکیک این قسمت توجه شود.

این نکات را حتماً رعایت کنید تا نصب کنتور گاز شما به درستی انجام شود و با مقررات ایمنی مطابقت داشته باشد.

علمک

این نکات برای نصب علمک و رایزر در لوله کشی گاز باید رعایت شود:

1. محور علمک و رایزر باید به طور هم‌راستا باشند.

2. اگر دو یا چند رایزر از یک علمک انشعاب دارند، فاصله افقی بین آنها باید حداقل 12 سانتی‌متر باشد.

3. فاصله بین رایزرهای علمک تا دیوار پشت آنها نباید بیش از 5 سانتی‌متر باشد.

4. فاصله بین شیر قفلی ابتدای لوله‌کشی و شیر قفلی سر علمک تا مصرف 25 متر مکعب در ساعت باید حداکثر 50 سانتی‌متر باشد.

5. بازرسی پرونده‌هایی که علمک ندارند، مجاز نیست.

این موارد را حتماً رعایت کنید تا نصب و اجرای لوله کشی گاز به درستی و با ایمنی انجام شود.

 

لوله کشی گاز یکی از کارهای مهم در انواع ساختمان‌ها و صنایع است. برای انجام این کار، باید جنس و ابعاد مناسب برای لوله‌ها را با دقت انتخاب کرد. این کار نیازمند مشاوره و طراحی دقیق است به دلیل اهمیت بالای آن در برقراری امنیت و کارایی سیستم‌های گاز.