ضوابط سيستم های اعلام حريق

ضوابط سيستم های اعلام حريق مطابق استانداردهای BS5839

NFPA-72

سیستم اعلام حریق یا اعلان حریق یا به ترجمه فارسی سامانه تشخیص حریق در واقع یک سیستم است که از سه بخش آشکارسازها، پنل و هشداردهنده‌ها تشکیل شده است. کار این سیستم شناسایی علائم وجود آتش در یک ساختمان و یا محیط دارای بار حریق و اطلاع رسانی و مدیریت آن محیط است. سامانه اعلام حریق به سایر سیستم‌ها نظیر سیستم‌های اطفاء حریق و یا سیستم صوت ساختمان متصل شده و ضمن آگاه‌سازی افراد در زمان حریق، می‌تواند توسط سیستم‌های اطفاء اتوماتیک، حریق را کنترل و یا خاموش کند.

الف‌ – ساختمان های‌ مسکونی‌

در کلیه‌ ساختمان های‌ مسکونی‌ مطابق‌ شرایط‌ زیر سیستم‌ های‌ اعلام حریق‌ الزامی‌ می‌ باشند:

١- ساختمان های‌ مسکونی‌ 5 سقف‌ و بیشتر از تراز صفر

٢- واحد های‌ مسکونی‌ با حداقل‌ 11 واحد و بیشتر

در کلیه‌ ساختمان های‌ گروه (د) و بالاتر سیستم‌ اعلام حریق‌ آدرس پذیر الزامی‌ می‌ باشد.

لازم به‌ توضیح‌ می‌ باشد که‌ گروه های‌(الف‌ ، ب ، ج و د)بر پایه‌ آیین‌ نامه‌ اجرایی‌ قانون نظام مهندسی‌ و کنترل ساختمان طبقه‌ بندی‌ شده اند .

توجه‌ :

اجرای‌ سیستم‌ های‌ اعلام حریق‌ در ساختمانها و بناهای‌ مسکونی‌ کمتر از 5 طبقه‌ از تراز صفر اختیاری‌ بوده ولی‌ توصیه‌ می گردد این‌ بناها به‌ لحاظ تامین‌ شرایط‌ ایمنی‌ و حفاظت‌ از جان و سرمایه‌ شهروندان، نسبت‌ به‌ اجرای‌ سیستم‌ های‌ اعلام حریق اقدام نمایند.

ب- ساختمان های‌ غیرمسکونی‌

ساختمان های‌ تجاری‌، اداری‌ و مختلطی‌ که‌ نیاز به‌ سیستم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ دارند:

1 : ساختمان های‌ تجاری‌ تک‌ واحد (مانند مراکر خرید و…) با متراژ 500 متر مربع‌ و بیشتر.

تبصره : ساختمان های‌ تجاری‌ که‌ کنار هم‌ ساخته‌ شده و هیچ‌ ورودی‌ مشترکی‌ ندارند مانند بند الف‌ می‌ باشند.

2 : ساختمان های‌ تجاری‌ دارای‌ ورودی‌ مشترك و متراژ کل‌ (تجمیع‌) 300 متر مربع‌ و بیشتر.

3 : ساختمان های‌ تجاری‌ – اداری‌ و اداری‌ – مسکونی‌ با بیش‌ از 3 طبقه‌ از کف‌ زمین‌ و یا متراژ کل‌ 300 متر مربع‌ و بیشتر.

4 : ساختمان های‌ تجاری‌، مسکونی‌ با مجموع 5 واحد و بیشتر (تجمیع‌ واحد های‌ تجاری‌ و مسکونی‌).

5 : در ساختمان های‌ با کاربری‌ مختلط‌ در صورتیکه‌ هر کدام از کاربری‌ ها بصورت مجزاء طبق‌ شرح بند های‌ فوق و یا جداول

مسکونی‌ نیاز به‌ سیستم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ داشته‌ باشند، در کل‌ بنا بایستی‌ سیستم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ طراحی‌ و نصب‌

گردد.

6 : در ساختمان هایی‌ با کاربری‌ مختلط‌ که‌ لازم است‌ سیستم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ نصب‌ گردد، می‌ بایست‌ سیستم‌ فوق بصورت یکپارچه‌ و یا مرتبط‌ انتخاب، طراحی‌ و نصب‌ گردند.

انتخاب نوع سیستم‌ اعلام حریق‌ به‌ عهده طراح می‌ باشد اما به‌ منظور سهولت‌ در انتخاب می‌ توان از جداول زیر استفاده نمود.

توجه‌ : گروه های‌ ساختمانی‌ الف‌، ب، ج و د بر اساس آیین‌ نامه‌ مقررات ملی‌ طبقه‌ بندی‌ شده است‌.

در صورت نیاز به‌ سیستم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ در ساختمان های‌ مذکور، نوع سیستم‌ از جدول زیر مشخص‌ می‌ گردد. در صورتیکه‌ انتخاب سیستم‌ بنحوی‌ است‌ که‌ هم‌ شامل‌ سیستم‌ متعارف و هم‌ سیستم‌ آدرس پذیر می‌ گردد، سیستم‌ از نوع آدرس پذیر طراحی‌ و اجراء گردد.

همچنین‌ در ساختمان هایی‌ که‌ سیستم‌ کشف‌ و اعلام متعارف پیشنهاد شده است‌ می‌ توان از سیستم‌ آدرس پذیر نیز استفاده کرد.

معیار طراحی‌، انتخاب و نصب‌ تجهیزات سیستم‌ های‌ اعلام حریق‌

مناطق‌ تحت‌ پوشش‌ سیستم‌ اعلام حریق‌ (Zone) :

آگاهی‌ به‌ موقع‌ از محل‌ حریق‌ در هنگام آتش‌ سوزی‌ و کاهش‌ زمان شناسایی‌ و دسترسی‌ به‌ محل‌ حریق‌ و کنترل آن از اهمیت‌ به‌ سزایی‌ برخوردار است‌ که‌ بدین‌ جهت‌ در طراحی‌ سیتم‌ های‌ اعلام حریق‌ نیاز می‌ باشد یک‌ ساختمان به‌ چندین‌ منطقه‌ یا Zone تقسیم‌ بندی‌ گردد.

در هر ساختمان منطقه‌ بندی‌ و یا زون بندی‌ حریق‌ باید بر اساس کاربری‌ و مساحت‌ فضاها، اتاق ها و اهمیت‌ آن ها، کاربرد آن ناحیه‌ در کل‌ ساختمان یا میزان پایداری‌، مقاومت‌ در مقابل‌ حریق‌ و غیره و بر اساس موارد مرتبط‌ در مقررات ملی‌ ساختمان انجام گیرد و طراحی‌ سیستم‌ اعلام حریق‌ و منطقه‌ بندی‌ سیستم‌ نیز از منطقه‌ بندی‌ فوق الذکر تبعیت‌ خواهد کرد. منطقه‌ یا Zone کشف‌ به‌ قسمت‌ یا بخشی‌ از کل‌ ساختمان حفاظت‌ شده اطلاق می‌ گردد که‌ در صورت بروز حریق‌ در آن قسمت‌، توسط‌ نشانگرهای‌ سیستم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ و به‌ صورت مجزاء از نشانگر قسمت‌ های‌ دیگر مشخص‌ می‌ گردد.

زون کشف‌ معمولا تحت‌ پوشش‌ تعدادی‌ شستی‌ های‌ اعلام حریق‌ و یا کاشف‌ های‌ خودکار حریق‌ قرار گرفته‌ می‌ شود که‌ به‌ منظور موقعیت‌ یابی‌ حریق‌، تخلیه‌ سریع‌ ساختمان و اطفاء حریق‌ بصورت جداگانه‌ نشان داده می‌ شود ؛ که‌ در طراحی‌ ها باید به‌

نکات زیر توجه‌ گردد:

1- مساحت‌ هر منطقه‌ در سیستم‌ های‌ اعلام حریق‌ نباید از 2000 متر مربع‌ بیشتر باشد.

2- چنانچه‌ مجموع مساحت‌ کل‌ طبقات ساختمان بیشتر از 300 مترمربع‌ باشد، بایستی‌ هر زون به‌ یک‌ طبقه‌ محدود گردد.

3- چنانچه‌ مجموع مساحت‌ کل‌ طبقات ساختمان کمتر از 300 مترمربع‌ باشد، یک‌ زون حریق‌ می‌ تواند بیش‌ از یک‌ طبقه‌ را پوشش‌ دهد.

4- کلیه‌ کاشف‌ های‌ خودکار قرار گرفته‌ در فضای‌ راه پله‌ دودبند بایستی‌ در یک‌ زون جداگانه‌ قرار گیرند، همچنین‌ شستی‌ های‌ قرار گرفته‌ در خروجی‌ های‌ نهایی‌ به‌ فضای‌ آزاد می‌ تواند با این‌ زون ترکیب‌ شود.

5-شستی‌ های‌ قرار گرفته‌ در تراز هر طبقه‌ بایستی‌ در محل‌ پیش‌ ورودی‌ واحدها جنب‌ مسیر فرار همان طبقه‌ (قبل‌ از ورود به‌ دستگاه پله‌) قرار گرفته‌ که‌ بایستی‌ با زون همان طبقه‌ یکی‌ شود.

6-فضا هایی‌ همچون موتورخانه‌ آسانسور،داکتها،انباری‌ های‌ خاص و … در صورتی‌ که‌ با فضاهای‌ دیگر در یک‌ زون قرار می‌ گیرد، به‌ منظور کاهش‌ سر درگمی‌ حین‌ یافتن‌ فضاهای‌ مذکور حین‌ حریق‌، می‌ توان در طراحی‌ و پیاده سازی‌ هر یک‌ را زون مجزایی‌ لحاظ نمود.

7-طول مسیر جستجو برای‌ پیدا کردن محل‌ حریق‌ نباید بیشتر از 60 متر طول باشد و به‌ منظور شناسایی‌ و کاهش‌ زمان

دسترسی‌ به‌ محل‌ حریق‌ در بناهایی‌ که‌ تعداد زیادی‌ مناطق‌ کوچک‌ مشابه‌ در طول یک‌ مسیر قرار گرفته‌ است‌، می‌ توان از چراغهای‌ نشانگر (Remote Indicator) به‌ منظور شناسایی‌ محل‌ حریق‌ استفاده گردد.

کاشف‌ های‌ حریق‌

مشخص‌ نمودن محل‌ حریق‌ در هر ساختمان به‌ منطقه‌ بندی‌ دقیق‌ در طراحی‌ و انتخاب صحیح‌ و مناسب‌ کاشف‌ ها و نوع تجهیزات مورد استفاده وابسته‌ می‌ باشد، بدین‌ لحاظ استفاده از کاشف‌ های‌ حریق‌ متناسب‌ با محیط‌ بسیار حائز اهمیت‌ است‌.

کاشف‌ ها به‌ منظور تشخیص‌ یک‌ یا چند مشخصه‌ حریق‌ (آتش‌) انتخاب می‌ شوند که‌ در ادامه‌ به‌ معیارهای‌ انتخاب و شرایط‌ نصب‌ آنها پرداخته‌ می‌ شود.

كاشف های دودی

1-شعاع پوشش‌ کاشف‌ دودی‌ روی‌ سقف‌ صاف بدون مانع‌ 5,7 متر می‌ باشد.

2-حداکثر ارتفاع نصب‌ کاشف‌ های‌ دودی‌ 5,10 متر می‌ باشد و جهت‌ فضاهایی‌ با ارتفاع بیشتر از 5,10 متر می‌ بایست‌ از سایر کاشف‌ های‌ حریق‌ دودی‌ مانند کاشف‌ نوری‌ خطی‌ (Beam Detector) استفاده نمود.

3-حداکثر فاصله‌ کاشف‌ های‌ دودی‌ از یکدیگر در سقف‌ های‌ بدون مانع‌ 6,10 متر است‌.

4- در راهروهای‌ با عرض 2 متر یا کمتر فاصله‌ کاشف‌ های‌ دودی‌ از یکدیگر می‌ تواند تا 15 متر افزایش‌ یابد.

5-حداقل‌ فاصله‌ نصب‌ کاشف‌ های‌ دودی‌ از دیوار باید 5 متر در نظر گرفته‌ شود.

6-حداقل‌ فاصله‌ نصب‌ کاشف‌ های‌ دودی‌ از دریچه‌ های‌ هوا 1 متر در نظر گرفته‌ شود.

7-حداقل‌ فاصله‌ کاشف‌ دودی‌ از اسپرینکلرها ( آبفشان ها ) 6 متر است‌.

8-حداکثر فاصله‌ کاشف‌ های‌ دودی‌ از بازشوی‌ آسانسورها و یا شفت‌ 5,1 متر است‌.

9- در صورتی‌ که‌ به‌ منظور تهویه‌ مطبوع از دستگاه هواساز (AHU) یا((HVAC استفاده شده باشد، نصب‌ کاشف‌ های‌ دودی‌ داکتی‌ (کانالی‌) الزامی‌ می‌ باشد.

كاشف حرارتی

1- شعاع پوشش‌ کاشف‌ حرارتی‌ روی‌ سقف‌ صاف بدون مانع‌ 3,5 متر می‌ باشد.

2- در مکان هایی‌ که‌ در حالت‌ کارکرد عادی‌ احتمال وجود دود می‌ باشد می‌ بایست‌ از کاشف‌ های‌ حرارتی‌ استفاده نمود در صورتی‌ که‌ در فضاهای‌ مذکور احتمال تغییرات ناگهانی‌ دما وجود ندارد می‌ بایست‌ از کاشف‌ حرارتی‌ افزایشی‌ استفاده گردد.

3-جهت‌ فضاهای‌ پارکینگ‌، رختشوی‌ خانه‌ و اتاق دیزل می‌ بایست‌ از کاشف‌ های‌ حرارتی‌ افزایشی‌ استفاده شود.

4-حداکثر فاصله‌ بین‌ کاشف‌ های‌ حرارتی‌ در سقف‌ های‌ بدون مانع‌ 7 متراست‌.

5-در راهروهای‌ با عرض 2 متر یا کمتر فاصله‌ کاشف‌ های‌ حرارتی‌ از یکدیگر می‌ تواند تا 6,10 متر افزایش‌ یابد.

6-حداکثر ارتفاع نصب‌ کاشف‌ های‌ حرارتی‌ بر اساس کلاس حساسیت‌ کاشف‌ 5,7 متر و 9 متر می‌ باشد.

7-حداقل‌ فاصله‌ کاشف‌ حرارتی‌ از دیوار 5 متر است‌.

جهت‌ انتخاب کاشف‌ های‌ حرارتی‌ مناسب‌ بر اساس کاربری‌ فضا به‌ کلاس بندی‌ کاشف‌ های‌ حرارتی‌ توجه‌ شود

کلاس های‌ ( 1A , A2R , A1R , A2S , A1S )

به‌ طور کلی‌ در صورت وجود مانع‌ یا برجستگی‌ در سقف‌ فاصله‌ کاشف‌ حریق‌ تا مانع‌ (ارتفاع مانع‌ کمتر از 250 میلی‌ متر) به‌ اندازه دو برابر ارتفاع مانع‌ یا برجستگی‌ باید در نظر گرفته‌ شود.

مطابق‌ بند 3,22 استاندارد BS 5839 محفظه‌ دتکتور دودی‌( چمبر) ، هیچگاه نباید در هنگام نصب‌ کمتر از 25 میلیمتر و همچنین‌ نباید بیشتر از 600 میلیمتر از سطح‌ سقف‌ قرار بگیرد.

در صورت وجود ارتفاع مانع‌ بیشتر از 10 درصد ارتفاع کف‌ تا سقف‌ ضمن‌ رعایت‌ فاصله‌ نصب‌ 50 سانتی‌ متری‌ تا مانع‌ می‌ بایست‌ در دو طرف مانع‌ کاشف‌ حریق‌ نصب‌ گردد.

در صورت وجود مانع‌، قفسه‌ یا دیواره به‌ صورتیکه‌ فاصله‌ آن از سقف‌ کمتر از ٣٠ سانتی‌ متر باشد می‌ بایست‌ در دو طرف مانع‌ کاشف‌ حریق‌ نصب‌ گردد.

مطابق‌ با استاندارد BS 5839 – PART 1 در راه پله‌ های‌ بسته‌، حتما باید یک‌ دتکتور در بالاترین‌ قسمت‌ راه پله‌ ( سراسر ) و در هر طبقه‌ اصلی‌ نصب‌ شود.

معیار انتخاب و نصب‌ دتکتورها ،شستی‌، آژیر و فلاشرهای‌ اعلام حریق‌

شستی های اعلام حريق

شستی‌ های‌ اعلام حریق‌ به‌ منظور شناسایی‌ حریق‌ و اعلام آن به‌ صورت دستی‌ در طراحی‌ یک‌ سیستم‌ اعلام حریق‌ از اهمیت‌ بسزایی‌ برخوردار می‌ باشند، لذا جهت‌ نصب‌ شستی‌ های‌ اعلام حریق‌ می‌ بایست‌ نکات ذیل‌ مد نظر قرارگیرد:

1-شستی‌ اعلام حریق‌ باید به‌ گونه‌ ای‌ نصب‌ گردد که‌ به‌ آسانی‌ قابل‌ دید باشد.

2-ارتفاع نصب‌ شستی‌ اعلام حریق‌ می‌ بایست‌ 20 ± 140 سانتی‌ متر از کف‌ تمام شده باشد.

3-شستی‌ های‌ اعلام حریق‌ در راهروها و در مجاورت درب پلکان خروج باید نصب‌ شود.

4-حداکثر فاصله‌ پیمایش‌ جهت‌ رسیدن به‌ شستی‌ اعلام حریق‌ نباید از 45 متر تجاوز نماید.

5-در زيرزمين ها و در محل ورودی رمپ و در ورودی راه پله، نصب شستی اعلام حريق الزامی است.

آژير ها و فاشرها

1-در طراحی‌ سیستم‌ اعلام حریق‌ حداقل‌ صدای‌ آژیر در فضاهای‌ عمومی‌ باید 65 دسی‌ بل‌ (dB) در نظر گرفته‌ شود.

2- طبق‌ استاندارد در بالا سر تخت‌ خواب اتاق هایی‌ که‌ در آن سیستم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ نصب‌ شده است‌ سطح‌ فشار صوتی‌ ادوات شنیداری‌ نباید کمتر از 75dB باشد.

3- جهت‌ اعلام حریق‌ و تامین‌ تراز شدت صوت آژیرها در مکان هایی‌ که‌ شدت صدای‌ نویز محیط‌ بیشتر از 60dB باشد حداقل‌ 5dB شدت صوتی‌ بالاتر از شدت سر و صدای‌ محیط‌ جهت‌ آگاهی‌ افراد به‌ وسیله‌ ادوات هشدار دهنده باید تولید شود.

4-فرکانس‌ های‌ تولید شده توسط‌ آژیرهای‌ هشدار حریق‌ باید در گستره 500Hz تا 1000Hz قرار داشته‌ باشد.

5- در فضاهای‌ خاص یا محیط‌ هایی‌ با نویز زمینه‌ بیش‌ از 90dB و یا مکان هایی‌ که‌ در حالت‌ کارکرد عادی‌ از وسایل‌ حفاظت‌ شنوایی‌ به‌ کار برده می‌ شود استفاده از اعلام کننده دیداری‌ مانند فلاشر ضرورت دارد.

6-فضاهایی‌ مانند پارکینگ‌، محوطه‌ استخر، موتورخانه‌ مرکزی‌، سالن‌ اجتماعات و مجاور درب خروجی‌ به‌ گذر اصلی‌ نیاز به‌ نصب‌ فلاشر می‌ باشد.

7-در مکان های‌ تجمعی‌ و یا عمومی‌ توصیه‌ می‌ شود هشدار دهنده های‌ گفتاری‌ (Voice Evacuation) نصب‌ گردد.

8-ارتفاع نصب‌ ادوات دیداری‌ و شنیداری‌ حداقل‌ 1,2 متر بالاتر از کف‌ تمام شده است‌.

دستگاه (پنل) اعلام حريق

1-محل‌ نصب‌ پنل‌ مرکزی‌ اعلام حریق‌ عموما در تراز تخلیه‌ ساکنین‌ در نظر گرفته‌ می‌ شوند، شایان ذکر است‌ محل‌ نصب‌ دستگاه می‌ بایست‌ موارد امنیت‌ ساختمان و حفاظت‌ در برابر حریق‌ مطابق‌ مبحث‌ سوم مقررات ملی‌ ساختمان را در نظر گرفت‌.

2-ضرورت دارد پنل‌ اعلام حریق‌ (پنل‌ مرکزی‌ یا پنل‌ تکرار کننده) در محلی‌ نصب‌ شود که‌ پرسنل‌ فنی‌ و یا نگهبان حضور داشته‌ باشند.

3-ضرورت دارد در محل‌ نصب‌ پنل‌ اعلام حریق‌ مرکزی‌ و یا تکرار کننده، روشنایی‌ کافی‌ وجود داشته‌ ودر هنگام قطع‌ برق از شرایط‌ روشنایی‌ اضطراری‌ یا ایمنی‌ تامین‌ شود.

4-پنل‌ اعلام حریق‌ باید به‌ سیستم‌ ارتینگ‌ (اتصال زمین‌) متصل‌ شود.

5-پنل‌ اعلام حریق‌ باید به‌ منبع‌ تغذیه‌ و شارژر مجهز بوده و محاسبه‌ ظرفیت‌ باطری‌ دستگاه باید به‌ گونه‌ ای‌ باشد که‌ سیستم‌ اعلام حریق‌ در زمان قطع‌ برق به‌ مدت حداقل‌ 24 ساعت‌ فعال بوده وشدت جریان لازم را برای‌ حداقل‌ 30 دقیقه‌ فعال بودن آژیرها و فلاشرها را تامین‌ کند.

6-ارتفاع نصب پنل اعام حريق می بايست از كف تمام شده تا صفحه نمايش آن 1,5 متر باشد.

معيار طراحی و اجرای مدارات سيستم های اعلام حريق

جهت‌ اجرای‌ مدارات سیستم‌ های‌ اعلام حریق‌ به‌ لحاظ مقاومت‌ و حفظ‌ ارتباط در شرایط‌ حریق‌ توصیه‌ می‌ گردد از کابل‌ هایی‌ با توانایی‌ مقاومت‌ در برابر حریق‌ (کابل‌ مقاوم در برابر حریق‌) استفاده شود.

لازم به‌ توضیح‌ است‌ در سیستم‌ های‌ اعلام حریق‌ متعارف می‌ بایست‌ حداقل‌ از کابل‌ 1 × 2 میلی‌ متر مربع‌ در لوله‌ برق و جهت‌ سیستم‌ های‌ اعلام حریق‌ آدرس پذیر باید حداقل‌ از کابل‌ 5,1 × 2 شیلدار از نوع نسوز مقاوم در برابر حریق‌ استفاده گردد.

تغییر در مقطع‌ و مشخصات کابل‌ می‌ بایست‌ بر اساس توصیه‌ های‌ فنی‌ شرکت‌ سازنده سیتم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ صورت پذیرد.

تبصره:

1-در سیستم‌ های‌ متعارف در صورت لوله‌ گذاری‌ به‌ صورت توکار با حفظ‌ مقاومت‌ و ایمنی‌ آن در مقابل‌ حریق‌ و… ، بر حسب‌ نظر طراح یا ناظر بر اساس ریسک‌ حریق‌الزاماً نیازی‌ به‌ استفاده از کابل‌ های‌ مقاوم در برابر حریق‌ نمی‌ باشد، در غیر این‌ صورت ضرورت دارد از کابل‌ های‌ مقاوم در برابر حریق‌ جهت‌ اجرای‌ مدارات سیستم‌ اعلام حریق‌ استفاده گردد.

2-در صورت اجرای‌ مدارات سیستم‌ اعلام حریق‌ به‌ صورت روکار شرایط‌ ایمنی‌ و حفاظت‌ فیزیکی‌ کابل‌ در برابر ضربه‌، قطعی‌ یا حریق‌ باید تامین‌ شود.

3-کابل‌ های‌ مقاوم در برابر حریق‌ باید دارای‌ تاییدیه‌ معتبر از مراجع‌ ذیصلاح ملی‌ یا دارای‌ گواهینامه‌ استانداردهای‌ بین‌ المللی‌ باشند.

توصیه‌ ها

1-توصیه‌ می‌ گردد در مجتمع‌ های‌ مسکونی‌ ارتباط لازم جهت‌ آگاهی‌ و کنترل نگهبان از وضعیت‌ عملکرد سیستم‌ اعلام حریق‌ با استفاده از پنل‌ تکرار کننده تامین‌ شود.

2-جهت‌ فضاهای‌ غیر قابل‌ دسترسی‌ (از قبیل‌ وید سقف‌ و یا کف‌) و فضاهای‌ بسته‌ نیاز به‌ استفاده از چراغ های‌ نشانگر می باشد، لازم به‌ ذکر است‌ که‌ می‌ توان در سیستم‌ های‌ اعلام حریق‌ آدرس پذیر از این‌ چراغ های‌ نشانگر صرف نظر کرد.

3-در سقف‌ های‌ کاذب بالاتر از 80 سانتی‌ متر و یا سقف‌ کاذب با ریسک‌ حریق‌ بالا استفاده از کاشف‌ حریق‌ در سیستم‌ اعلام حریق‌ با تامین‌ شرایط‌ سرویس‌ و نگهداری‌ الزامی‌ است‌.

4-اگر هر نوع ساختار دودکش‌ مانند، پلکان باز، شفت‌ آسانسور ها و بالابرها یا هرگونه‌ مجرای‌ محصور از یک‌ یا چند سقف‌ عبور کند، یک‌ کاشف‌ حریق‌ باید در بالاترین‌ قسمت‌ شفت‌ یا محفظه‌ بسته‌ و هر سطح‌ محل‌ استقرار (تراز طبقه‌) در فاصله‌ 5,1 متری‌ از محل‌ عبور از سقف‌ نصب‌ شود.

5-تعداد کاشف‌ های‌ حریق‌ در هر منطقه‌ از سیستم‌ اعلام حریق‌ متعارف بر اساس نظر طراح مطابق‌ با مشخصات فنی‌ سازنده محصول لحاظ گردد.

6-یک‌ خطا ناشی‌ از مدار باز یا اتصال کوتاه در مدار کاشف‌ خودکار حریق‌، نباید حفاظت‌ منطقه‌ ای‌ بیشتر از 2000 متر مربع‌ و یا بیشتر از یک‌ طبقه‌ ساختمان بعلاوه حداکثر 5 تجهیز (کاشف‌ خودکار، شستی‌ های‌ اعلام حریق‌، آژیرها و یا ترکیبی‌ از آنها) در یک‌ طبقه‌ بالاتر و یک‌ طبقه‌ پایین‌ تر از آن طبقه‌ را از کار بیندازد.

7-تعداد المان (کاشف‌ و شستی‌ اعلام حریق‌) در یک‌ مرکز اعلام حریق‌ با کنترل نرم افزاری‌ (Software Controlled CIE) نباید از 512 قطعه‌ تجاوز کند، در صورت تایید سازنده تجهیزات مبنی‌ بر استفاده آن مطابق‌ با استاندارد 2-BS 54 EN می‌ تواند مجاز باشد.

8-در ساختمان هایی‌ با کاربری‌ و تصرفات ترکیبی‌ و گسترده در صورتی‌ که‌ از سیستم‌ اعلام آدرس پذیر استفاده گردد می‌ توان جهت‌ هر قسمت‌ به‌ صورت مستقل‌ پنل‌ اعلام حریقی‌ لحاظ شود و امکان ارتباط با یکدیگر (شبکه‌ شدن) در نظر گرفته‌ شود، در صورت استفاده از یک‌ پنل‌ مرکزی‌ جهت‌ کل‌ بنا ترجحاًی در ورودی‌ هر قسمت‌ جهت‌ کنترل دقیق‌ تر از پنل‌ تکرارکننده استفاده گردد.

9-جهت‌ ارتباط سیستم‌ اعلام حریق‌ با سایر سیستم‌ ها ی‌ موجود در ساختمان از قبیل‌ فن‌ فشار مثبت‌ راه پله‌، اگزاست‌ فن‌، دمپر و پرده های‌ دود، آسانسور و پله‌ برقی‌، هوارسان و سیستم‌ اطفاء اتوماتیک‌ آبی‌ و درب های‌ کنترلی‌ و اتوماتیک‌ ارتباطات لازم در سیستم‌ های‌ متعارف و آدرس پذیر باید لحاظ گردد.

10-تجهیزات سیستم‌ کشف‌ و اعلام حریق‌ اجراء شده در ساختمان ها ضرورت دارد حداقل‌ یکی‌ از تاییدیه‌ های‌ استانداردهای‌ مصوب ملی‌ یا گواهینامه‌ های‌ بین‌ المللی‌ مانند LPCB ، VDS، FM، ULو… را دارا باشد.

الگو پوشش‌ دتکتورها با استفاده از ابزار دایره مطابق‌ استاندارد 72 NFPA

مطابق‌ استاندارد 72 NFPA فضای‌ تحت‌ پوشش‌ آشکارسازهای‌ دودی‌ دایره ای‌ به‌ شعاع 43,6 متر است‌ و مطابق‌ استاندارد اروپایی‌5839 BS دایره ای‌ به‌ شعای‌ 5,7 مترفضای‌ تحت‌ پوشش‌ آشکارسازهای‌ دودی‌ است‌.

قابل‌ ذکر است‌ که‌ مطابق‌ استاندارد آمریکایی‌ 72 NFPA، فاصله‌ بین‌ آشکارسازهای‌ دودی‌، علاوه بر مورد ذکر شده بالا، در صورتی‌ که‌ سازنده دتکتور برای‌ فاصله‌ بیشتر و یا کمتر از آنچه‌ که‌ در بالا ذکر شده است‌ تاییدیه‌ گرفته‌ باشد، باید فاصله‌ بین‌ آشکارسازهای‌ دودی‌ را مطابق‌ آنچه‌ که‌ سازنده اعلام کرده است‌ در نظر گرفت‌.

کار کردن با دایره در طراحی‌ و جانمایی‌ ها معمولا کمی‌ مشکل‌ بوده و به‌ همین‌ علت‌ اکثر منازل مسکونی‌ بشکل‌ چهار ضلعی‌ مربعی‌ یا مستطیلی‌ شکل‌ هستند. به‌ همین‌ خاطر برای‌ راحتی‌ کارجانمایی‌ دتکتور های‌ دود، در طراحی‌ ها، ابعاد تحت‌ پوشش‌ این‌ گونه‌ دتکتورها را بصورت یک‌ مربع‌ در نظر می‌ گیرند. ( مربع‌ قرمز رنگ‌ در شکل‌ بالا )

مطابق‌ استاندارد 5839:BS مربعی‌ به‌ ابعاد 6,10 در 6,10

مطابق‌ استاندارد 72: NFPA مربعی‌ به‌ ابعاد 1,9 در 1,9

مطابق‌ شکل‌ بالا در درون دایره ای‌ که‌ تحت‌ پوشش‌ دتکتورها دودی‌ می‌ باشد، علاوه بر ابعاد مربعی‌ که‌ در بالا نام بردیم‌، می توان ابعاد دیگری‌ را نیز بصورت مستطیلی‌ شکل‌ در نظر بگیریم‌ و برای‌ راحتی‌ و بهینه‌ سازی‌ طراحی‌ از آنها استفاده کرد نظیر مستطیل‌ سبز رنگ‌ که‌ درون شکل‌ بالا مشخص‌ شده است‌.

به‌ عنوان مثال اگر طول یک‌ ضلع‌ 11 متر باشد، ابعاد استاندارد به‌ شرح ذیل‌ خواهد بود:

الف‌ – مطابق‌ استاندارد 72 NFPA مستطیلی‌ به‌ ابعاد 11 در 7,6 متر

ب – مطابق‌ استاندارد 5839 BS مستطیلی‌ به‌ ابعاد 11 در 2,10 متر

این‌ ابزار به‌ ما کمک‌ خواهد کرد که‌ با وارد کردن یک‌ ضلع‌ انتخابی‌، ضلع‌ دیگر آن را بدست‌ آوریم‌ که‌ مسلما جزو فضای‌ تحت‌ پوشش‌ دتکتور دودی‌ مطابق‌ استاندارد های‌ مربوطه‌ می‌ باشد. با استفاده از این‌ شکل‌ در برخی‌ از شرایط‌ می‌ توان تعداد دتکتورها مورد نیاز را کاهش‌ داد که‌ درکاهش‌ هزینه‌ ها به‌ کارفرما کمک‌ خواهد کرد.

هنگامی که دود، آتش، مونوکسید کربن یا سایر موارد اضطراری مربوط به آتش سوزی شناسایی شود، سیستم اعلام حریق به مردم هشدار می دهد. این آلارم‌ها ممکن است به‌طور خودکار از دتکتور دود و دتکتور گرما فعال شوند یا ممکن است از طریق دستگاه‌های فعال‌سازی اعلام حریق دستی مانند نقاط تماس دستی یا ایستگاه‌های کشش نیز فعال شوند. آلارم‌ها می‌توانند زنگ‌های موتوری یا بوق یا صداهای قابل نصب روی دیوار باشند. آنها همچنین می توانند بارق بلندگو باشند که زنگ هشدار را به صدا در می آورند و به دنبال آن یک پیام تخلیه صوتی که به افراد داخل ساختمان هشدار می دهد از آسانسور استفاده نکنند. بسته به کشور و سازنده دستگاه، صداهای اعلام حریق را می توان بر روی فرکانس های خاص و زنگ های مختلف از جمله کم، متوسط و زیاد تنظیم کرد. اکثر سیستم های اعلام حریق در اروپا مانند آژیر با فرکانس های متناوب صدا می کنند. دستگاه های الکترونیکی اعلام حریق در ایالات متحده و کانادا به عنوان بوق شناخته می شوند و می توانند پیوسته یا با کدهای مختلف تنظیم شوند. دستگاه های هشدار آتش را نیز می توان در سطوح مختلف صدا تنظیم کرد.

تجهیزات اعلام حریق

سیستم اعلام حریق مجموعه‌ای است از تجهیزات آشکارساز نظیر دتکتور دود، حرارت، شعله و گاز که برای تشخیص حریق و هشدار دادن از طریق آژیرها و فلاشرها استفاده می‌شود. از سیستم اعلام حریق به طور گسترده در ساختمان‌ها و اماکن مسکونی و صنعتی استفاده می‌شود تا از جان و مال افراد محافظت کند.

انواع سیستم اعلام حریق

سیستم‌ اعلام حریق (اعلان حریق) یا همان سامانه اعلام حریق به دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم‌بندی می‌شوند. در سیستم‌ اعلام حریق دستی، شستی اعلام حریق تنها آشکارساز برای تشخیص حریق است. در واقع تشخیص حریق در این‌ سیستم‌ فقط به فقط توسط انسان صورت می‌گیرد. لذا در مکان‌هایی که انسان حضور ندارد، کاربردی نیست. برخلاف این‌ سیستم‌، سیستم‌ اعلام حریق اتوماتیک، وابستگی کمتری به تشخیص انسان دارد. سیستم‌های اتوماتیک، به سه گروه متعارف، آدرس‌پذیر و بی‌سیم (وایرلس) تفکیک می‌شوند.سیستم اعلام حریق اتوماتیک، به دو گروه متعارف و آدرس‌پذیر تفکیک می‌شود. در سیستم آدرس‌پذیر، علاوه بر اعلان حریق (هشدار‌های صمعی و بصری)، محل دقیق وقوع حریق نیز روی صفحه نمایش مشخص می‌شود. اما در سیستم اعلام حریق متعارف چندین دتکتور که یک منطقه از ساختمان را پوشش می‌دهند و به آن‌ها یک زون می‌گوییم، در قالب یک مدار به هم پیوسته به تابلو کنترل مرکزی وصل می‌شوند. پس هر زون نمایش دهنده یک منطقه از ساختمان است.

اجزای تشکیل دهنده سیستم اعلام حریق

سیستم اعلام حریق، در بخش ورودی از تعدادی دتکتور یا آشکار‌ساز، شستی و ماژول‌های ورودی تشکیل شده است. در بخش مرکزی سامانه پردازش یا همان کنترل پنل متعارف یا آدرس پذیر وجود دارد. در بخش خورجی نیز آژیر‌ها فلاشر‌ها، ماژول‌های خروجی و سیستم‌های صوت و مانیتورینگ قرار دارند.

۱. بخش ورودی: انواع آشکارسازها

حسگرها و آشکارسازهای اعلام حریق، (بسته به اینکه به کدام مشخصه آتش حساس باشند) در گروه های آشکارسازهای دودی، آشکارسازهای حرارتی، آشکارسازهای گازی، آشکار سازهای شعله ای و آشکارسازهای التراسونیک و یا ترکیبی از انواع دتکتورها جای دارند.

1-دتکتور‌های دودی