اسکجول لوله
امروزه مؤسسات مختلف استاندارد روش های مختلفی را برای بیان ضخامت لوله ها استفاده می کنند. اما طبق استاندارد
مربوط به ASME/ANSI B36.10 M مؤسسه استاندارد ملی آمریکا و انجمن مهندسان مربوط به مؤسسه استاندارد ملی آمریکا و انجمن مهندسان مکانیک آمریکا عدد اسکجول ( Sch. No )به عنوان تنها معیار مناسب برای سفارشات کاربرد دارد.
عدد اسکجول ( Sch. No ) به شکل اعداد 5، 10، 20، 30، 40، 60، 80، 100، 120 ، 140 و 160 تعریف می شوند
شوند و در واقع شاخص های جدیدی هستند که برای شناسایی ضخامت لوله ها جایگزین روش های قبلی اعالم ضخامت لوله های فولادی ( شاخص وزنی ) شده و مورد استفاده قرار میگیرند. برای لوله های فولاد ضدزنگ نیز اعداد اسکجول طبق استاندارد ASME/ANSI B36.19 M به شکل 5S، 10S، 40S و 80S تعریف می شوند. این اعداد در صنعت ایران با نام “رده لوله” نیز شناخته می شوند.
معیاری که امروزه برای تعیین ضخامت جداره لوله ها بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد عدد اسکجول (Schedule Number ,Sch. No) است. این معیار در واقع در سال 1939 توسط موسسه استاندارد آمریکا ( American National Standards Institute ANSI) برای لوله های فولادی از قطرهای اصلاح شده لوله های آهنی به وسیله کاهش اندک ضخامت جداره آن ها با ثابت نگهداشتن قطر خارجی لوله استفاده شد، به طوری که وزن واحد طول لوله ها با وزن لوله های آهنی ) که دیگر تولید نمی شوند یکسان در نظر گرفته شد. امروزه با ایجاد این روش جدید در اندازه گذاری لوله های صنعتی، امکان انتخاب دقیقتر هر یک از لوله ها بر مبنای الزامات عملکردی مورد نیاز به منظور دستیابی به عملکرد ایمن تر سیستم های لوله کشی فراهم شده است.
معمولا در صنعت ایران اعداد اسکجول را با عنوان“رده ی لوله” می شناسند.
عدد اسکجول (Sch. No) یا رده لوله که در کدها و استانداردهای موسسه استاندارد آمریکا (ANSI) برای بیان ضخامت لوله ها استفاده می شود، از فرمول زیر قابل محاسبه است:
Sch. No. =1000 × P / S
که در این رابطه:
😛 فشار طراحی بر حسب PSI
:S تنش تسلیم مواد سازنده لوله بر حسب PSI
اعداد به دست آمده از رابطه ی باال بعد از رند شدن به صورت اعداد 5، 10، 20، 30، 40، 60، 80، 100، 120، 140 و 160خواهند بود. این اعداد مشخصاً در استاندارد ANSI / ASME B36.10M مورد استفاده قرار گرفته اند. در استاندارد ANSI / ASME B36.19M اعداد اسکجول به صورت 5S، 10S، 40S و 80S گزارش شده اند که حرف S بعد از عدد اسکجول معرف این است که جنس لوله فولاد ضد زنگ است.
در استفاده از این معیار برای سفارش لوله باید دقت داشت که ممکن است برای قطرهای مختلف، یک عدد اسکجول برابر معرف ضخامت های متفاوتی باشد. برای مثال برای یک لوله با قطر اسمی 12 اینچ و عدد اسکجول ( 40 رده ) 40 ضخامت دیواره لوله برابر با 10/31 میلیمتر و برای یک لوله با قطر اسمی 14 اینچ و عدد اسکجول ( 40 رده ) 40 ضخامت دیواره لوله برابر با 11/13 میلیمتر است.
در شکل زیر اختالف بین ضخامت جداره لوله هایی که همگی قطر خارجی یکسانی دارند ( قطر اسمی آنها برابر است )، برای چهار رده ( عدد اسکجول ) مختلف 10، 40، 80 و 160 به شکل شماتیک نشان داده شده است.
در جداول بالا و پایین دو نمونه در خصوص قطر اسمی لوله و قطر خارجی با SCH متفاوت ارایه شده است:
