جوکی در واقع  پمپ‌های آتش‌نشانی عمودی هستند که برای نصب در جایی که فضای عمودی زیادی وجود دارد، طراحی شده‌اند. این پمپ‌ها معمولاً در ساختمان‌ها که امکان نصب پمپ‌های افقی وجود ندارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. پمپ‌های جوکی آتش‌نشانی عمودی به دو نوع برقی و دیزلی تولید می‌شوند.

با توجه به اینکه پمپ‌های اصلی دارای ظرفیت بالا هستند و نیازی به استارت مکرر ندارند، در شرایطی مانند نشت در سیستم، مصرف آب کم، نوسانات فشار یا تغییرات دما، نیاز به پمپی با ظرفیت کمتر و دبی پایین‌تر ممکن است (مثلاً جوکی پمپ). بنابراین، استفاده از جوکی پمپ یا پمپ پیشرو منطقی به نظر می‌رسد که در موارد اضطراری مانند شناسایی حریق در فضاهای کاربری به کار می‌رود. به طور خلاصه، نصب و استفاده از جوکی پمپ در مکان‌های مختلف به صورت الزامی لازم نیست.

پمپ‌های آتش‌نشانی جوکی، بخش مهمی از هر سیستم حفاظتی در برابر آتش هستند. این پمپ‌ها برای حفظ فشار در سیستم حفاظتی آتش و اطمینان از آماده بودن آن در صورت وقوع حریق طراحی شده‌اند. در این مقاله به توضیح این موضوع و نحوه استفاده از پمپ‌های آتش‌نشانی جوکی می‌پردازیم.

جوکی پمپ آتش‌نشانی چیست؟

پمپ آتش‌نشانی جوکی یک پمپ کوچک است که برای حفظ فشار در سیستم حفاظت آتش استفاده می‌شود. این پمپ معمولاً همراه با یک پمپ اصلی آتش‌نشانی نصب می‌شود که وظیفه ارسال آب به سیستم حفاظت از حریق را در صورت وقوع حریق بر عهده دارد.

این پمپ برای تأمین افت فشارهای کوچک در سیستم استفاده می‌شود و به عنوان اولین پمپ در بوستر پمپ‌ها روشن می‌شود. دبی این پمپ نباید کمتر از دبی نشتی‌های طبیعی سیستم باشد. استفاده از پمپ اطفا حریق برای حفظ و کنترل فشار در سیستم مناسب نیست، زیرا پمپ اصلی دارای ظرفیت و توان بیشتری است که می‌تواند حجم آب بیشتری را تأمین کند نسبت به پمپ جوکی.

پمپ آتش‌نشانی جوکی به طور خاص برای این منظور طراحی شده است که فشار در سیستم را در یک سطح ثابت نگه دارد، تا در صورت بروز حریق، پمپ اصلی آتش‌نشانی به سرعت و با کارایی بالا فعال شود و به کنترل حریق بپردازد.

وظایف جوکی پمپ

به منظور حفظ فشار در سیستم و جلوگیری از روشن و خاموش شدن مکرر پمپ‌های اصلی به دلیل مصرف کمتر، از پمپ جوکی استفاده می‌شود.

این پمپ برای تضمین افت فشارها در سیستم و حفظ فشار در تمام زمان‌ها، به خصوص در مواقعی که مصرف آب کمی وجود دارد، استفاده می‌شود.

جوکی پمپ آتش‌نشانی چگونه استفاده می شود؟

پمپ آتش‌نشانی جوکی به عنوان بخشی از سیستم حفاظت آتش در نظر گرفته می‌شود که شامل مخزن ذخیره‌سازی آب، پمپ آتش‌نشانی و شبکه لوله‌ها و آبپاش‌ها می‌باشد.

این پمپ به سیستم متصل شده و مسئولیت حفظ فشار در لوله‌ها و اسپرینکلرها را دارد. عملکرد این پمپ شامل نظارت بر فشار در سیستم است و در صورت کاهش فشار به زیر سطح تعیین شده، پمپ به صورت خودکار فعال می‌شود.

پمپ آتش‌نشانی جوکی به گونه‌ای طراحی شده است که به صورت خودکار و همواره آماده حفظ فشار در سیستم باشد. همچنین این پمپ به طور انرژی‌مند طراحی شده است به نحوی که در صورت عدم استفاده، مصرف برق زیادی نداشته باشد.

نکات استفاده از جوکی پمپ

پمپ‌های پیشرو و اتصالاتی که در مسیر مکش و دهش استفاده می‌شوند، نیاز به ثبت در لیست استانداردها (Listed) ندارند، اما باید به استانداردهای معتبر تائید شوند.

جوکی پمپ‌ها باید به گونه‌ای انتخاب شوند که در صورت نشتی‌های مجاز و فشارهای عادی و زیر فشار، فشار مورد نیاز برای سیستم اطفا حریق را دوباره تأمین کنند.

ظرفیت نامی پمپ جوکی نباید کمتر از میزان نشتی معمولی باشد که در سیستم وجود دارد.

فشار تخلیه پمپ پیشرو باید قادر به حفظ فشار مطلوب در سیستم اطفا حریق باشد.

شیرآلات و اجزای سیستم نیازی به مدرک Listed ندارند، اما باید با استانداردهای معتبر تطابق داشته باشند.

پمپ‌های جوکی (نگه‌دارنده فشار) نیازی به نیروی رزرو ندارند، به این معنی که نیازی به پمپی برای استفاده به عنوان نیروی رزرو برای جوکی پمپ وجود ندارد.

مزایای استفاده ازجوکی پمپ آتش‌نشانی

• افزایش قابلیت اطمینان

استفاده از پمپ آتش‌نشانی جوکی، با حفظ فشار در سیستم حفاظت آتش، از جوانب مهمی است که افزایش قابلیت اطمینان را به همراه دارد. این پمپ مسئولیت حفظ فشار در سیستم حفاظت از آتش را بر عهده دارد و اطمینان می‌دهد که سیستم همیشه آماده استفاده در صورت وقوع آتش سوزی باشد. این اقدام می‌تواند کمک کند تا از آسیب به اموال جلوگیری شود و در نجات جان افراد در زمان حریق مؤثر باشد.

• بهره‌وری انرژی

استفاده از پمپ آتش‌نشانی جوکی دارای یک مزیت دیگر نیز است که مربوط به بهره‌وری انرژی می‌شود. این پمپ به طور خاص طراحی شده است تا در صورتی که استفاده نشود، به حداقل مقدار مصرف برق بپردازد. این اقدام می‌تواند به کاهش هزینه‌های انرژی و کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی ناشی از مصرف انرژی در ساختمان کمک کند.

• صرفه جویی در هزینه

استفاده از پمپ آتش‌نشانی جوکی می‌تواند به صرفه‌جویی در هزینه‌ها منجر شود. این پمپ با حفظ فشار در سیستم حفاظت آتش، می‌تواند در جلوگیری از آسیب به اموال و کاهش هزینه‌های تعمیرات در صورت وقوع حریق مفید باشد.

همچنین، می‌تواند به کاهش هزینه‌های بیمه کمک کند، زیرا شرکت‌های بیمه معمولاً تخفیفاتی به ساختمان‌هایی که دارای سیستم‌های حفاظت آتش قابل اعتماد هستند، ارائه می‌دهند.

انواع جوکی های پمپ آتش نشانی

پمپ آتش‌نشانی جوکی یا جاکی جزء بخش‌های ضروری در سیستم‌های حفاظت آتش محسوب می‌شود. این پمپ‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که فشار را در سیستم حفاظت آتش حفظ کرده و اطمینان می‌دهند که در صورت وقوع حریق همیشه آماده به کار هستند.

انواع مختلفی از جوکی پمپ‌های آتش‌نشانی وجود دارند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. در این مقاله، انواع مختلف جوکی پمپ‌های آتش‌نشانی را بررسی می‌کنیم و به شما کمک می‌کنیم تا بفهمید کدام یک برای سیستم حفاظت آتش شما مناسب است.

1. جوکی پمپ آتش نشانی برقی

جوکی پمپ آتش‌نشانی برقی، یک نوع پمپ است که با استفاده از برق عمل می‌کند. این پمپ‌ها برای حفظ فشار در سیستم حفاظت آتش طراحی شده‌اند تا همیشه آماده برای استفاده در صورت وقوع حریق باشند. آنها معمولاً در ساختمان‌هایی استفاده می‌شوند که دارای منابع برق پایدار و قطعی برق کم ندارند.

2. جوکی پمپ آتش نشانی دیزل

جوکی پمپ آتش‌نشانی دیزل، یک نوع پمپ جوکی است که با استفاده از سوخت دیزل عمل می‌کند. این پمپ‌ها برای حفظ فشار در سیستم حفاظت آتش طراحی شده‌اند تا همیشه آماده برای استفاده در صورت وقوع حریق باشند. آنها معمولاً در ساختمان‌هایی استفاده می‌شوند که منابع برق پایداری ندارند یا به قطعی برق مکرر مبتلا هستند.

3. جوکی پمپ آتش افقی

جوکی پمپ آتش‌نشانی افقی یک نوع پمپ جوکی است که برای نصب افقی طراحی شده است. این پمپ‌ها معمولاً در ساختمان‌هایی استفاده می‌شوند که فضای عمودی محدودی دارند یا نصب پمپ به صورت عمودی امکان‌پذیر نیست. جوکی های پمپ آتش‌نشانی افقی در دو نوع برقی و دیزلی قابل دسترسی هستند.

4. جوکی پمپ آتش عمودی

جوکی پمپ آتش نشانی عمودی یک نوع پمپ جوکی است که برای نصب در جهت عمودی طراحی شده است. این نوع پمپ معمولاً در ساختمان‌هایی که فضای عمودی بسیار دارند و امکان نصب پمپ‌ها به صورت افقی وجود ندارد، استفاده می‌شود. جوکی های پمپ آتش نشانی عمودی در دو نوع برقی و دیزلی موجود هستند.

5. جوکی پمپ آتش چند مرحله ای

جوکی پمپ آتش‌نشانی چند مرحله‌ای یک نوع خاص از پمپ جوکی است که برای ایجاد فشار و دبی بالا طراحی شده است. این نوع پمپ معمولاً در ساختمان‌هایی که نیاز به حفاظت بالا در برابر آتش دارند، مانند بیمارستان‌ها، مراکز داده، و ساختمان‌های بلند استفاده می‌شود. جوکی های پمپ آتش‌نشانی چند مرحله‌ای در دو نوع برقی و دیزلی موجود هستند.

نصب جوکی پمپ در سیستم پمپاژ اطفا حریق

در این بخش به سوال اینکه آیا نصب جوکی پمپ در سیستم پمپاژ اطفا حریق الزامی است یا خیر، پاسخ می‌دهیم. برای پاسخ به این سوال، ابتدا با انواع سیستم‌های سنجش و فرمان افت فشار آشنا می‌شویم. در ادامه به شرح آنها خواهیم پرداخت.

انواع سیستم سنجش و فرمان افت فشار

معمولاً سیستم سنجش و فرمان افت فشار، یک مسیر فرعی است که فشار سیستم آتش‌نشانی را نظارت می‌کند و تغییرات آن را به مدار کنترل و فرمان انتقال می‌دهد.

این تغییرات ممکن است باعث خاموش یا روشن شدن الکتروپمپ‌ها شود، اما این اهمیتی ندارد. در ادامه، به انواع سیستم‌های سنجش در سیستم‌های اطفا حریق می‌پردازیم.

سیستم سنجش اتوماتیک

بیشتر سیستم‌های پمپاژ آتش‌نشانی به صورت خودکار با استفاده از تجهیزات کنترلی، افت فشار در سیستم را تشخیص می‌دهند و برای تأمین و افزایش فشار آب به کار می‌روند.

به همین دلیل، استفاده از جوکی پمپ در این سیستم‌ها ضروری است. به جز اینکه اگر وسیله‌ای دیگر به جز پمپ برای حفظ فشار سیستم و تأمین فشار بالاتر از فشار استارت پمپ اصلی وجود داشته باشد، در آن صورت نیازی به جوکی پمپ وجود نخواهد داشت.

سیستم سنجش غیر اتوماتیک

پمپ‌های آتش‌نشانی غیر اتوماتیک و همچنین آن‌هایی که از سیستم سنجشی برای اجرای عملکرد خود استفاده می‌کنند، ممکن است نیازی به پمپ تثبیت فشار نداشته باشند.

به عنوان مثال، یک پمپ آتش‌نشانی الکترونیکی ممکن است با دریافت سیگنال از سیستم اعلان حریق، فرمان استارت را بگیرد و به‌طور خودکار روشن شود، مشابه سیستم‌های حریق سیلابی که عملکردشان به این شکل است.

محاسبه جوکی پمپ

در این بخش، ما به محاسبه ظرفیت پمپ‌های جوکی در سیستم آتش‌نشانی می‌پردازیم. در یک سیستم آتش‌نشانی علاوه بر پمپ‌های اصلی، باید دو پمپ جوکی آتش‌نشانی نیز وجود داشته باشد، یکی برای پشتیبانی از پمپ اصلی و دیگری برای آماده به کار بودن.

پمپ‌های جوکی باید به صورت خودکار (اتوماتیک) عمل کنند. ظرفیت این پمپ‌ها باید به اندازه کافی باشد تا در صورت وقوع هر گونه نشتی جزئی در سیستم (مانند شیرها، لوله‌کشی یا هیدرانت)، فشار مورد نظر سیستم آب آتش‌نشانی را جبران کنند و جلوی روشن شدن پمپ‌های اصلی در شرایط غیر ضروری را بگیرند.

ظرفیت پمپ‌های جوکی نباید کمتر از ۵٪ و بیشتر از ۱۰٪ حجم آب موجود در سیستم آتش‌نشانی باشد. این پمپ‌ها فشار هدر را در شرایط عادی حفظ می‌کنند، بنابراین فشار مکش آنها می‌تواند حداقل ۰٫۳ تا حداکثر ۱٫۰۶ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع باشد.

پمپ باید توانایی تخلیه ۱۵۰٪ ظرفیت نامی خود را در حداقل ۶۵٪ از فشار نامی تخلیه داشته باشد. هد شات‌آف نباید از ۱۲۰٪ فشار نامی برای پمپ‌های افقی و ۱۴۰٪ برای پمپ‌های عمودی نوع توربین تجاوز کند.

بیایید یک مثال را بررسی کنیم:
فرض کنید که نیاز آب برای سیستم آتش‌نشانی در یک ساختمان ۲۴۰۰ متر مکعب در ساعت است. این نیاز را باید با دو پمپ جوکی آتش‌نشانی پوشش دهیم. هر پمپ جوکی ظرفیت ۱۲۰ متر مکعب در ساعت دارد، که این معادل ۵٪ از کل نیاز آب آتش‌نشانی است.

در مورد فشار، فرض کنید فشار هدر سیستم آتش‌نشانی به صورت طراحی شده ۱۰٫۵ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع باشد تا در تمام شبکه حفظ شود. در نقطه دورترین از نظر هیدرولیکی، فشار باید حداقل ۷ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع باشد. حداکثر فشار طراحی برای پمپ‌های جوکی ممکن است ۱۱٫۸ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع باشد، و هد اختلافی در ظرفیت نامی آنها ۱۱۵ MWC است.

این اطلاعات نشان می‌دهند که پمپ‌های جوکی طراحی شده باید توانایی تأمین ۱۲۰ متر مکعب در ساعت را داشته باشند و بتوانند حداکثر فشار مورد نیاز را تحمل کنند، که در اینجا ۱۱٫۸ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.

این اطلاعات موجود، برای انتخاب و نصب پمپ‌های جوکی در سیستم آتش‌نشانی بسیار مهم است تا به اطمینان از عملکرد صحیح و ایمنی سیستم برسیم.

انتخاب نوع مناسب جوکی پمپ آتش‌نشانی برای اطمینان از قابل اعتماد بودن سیستم آتش‌نشانی و آماده بودن برای استفاده در صورت آتش‌سوزی، بسیار حیاتی است.

جوکی های پمپ آتش‌نشانی برقی برای ساختمان‌هایی که منبع برق قابل اعتماد دارند، مثل ساختمان‌های اداری و تجاری، مناسب هستند.

از طرف دیگر، جوکی های پمپ آتش‌نشانی دیزلی برای ساختمان‌هایی که ممکن است با قطعی برق مواجه شوند، مثل ساختمان‌های صنعتی و مناطق دورافتاده، بهترین گزینه هستند.

جوکی های پمپ آتش‌نشانی افقی و عمودی برای ساختمان‌هایی با نیازهای فضایی مختلف طراحی شده‌اند. به عنوان مثال، جوکی پمپ آتش‌نشانی افقی در ساختمان‌هایی که فضای عمودی محدودی دارند و نصب جوکی عمودی امکان‌پذیر نیست، مناسب است.

از سوی دیگر، جوکی های پمپ آتش‌نشانی چند مرحله‌ای برای ساختمان‌هایی که به حفاظت بالایی در برابر آتش نیاز دارند، مانند بیمارستان‌ها و مراکز داده، مناسب واقع می‌شوند.

با در نظر گرفتن نیازها و ویژگی‌های ساختمان خود، می‌توانید بهترین نوع جوکی پمپ آتش‌نشانی را برای سیستم حفاظت آتش خود انتخاب کنید.