سیستم اطفا حریق پودری آیروسل یک نوع سیستم حریق است که از ذرات بسیار ریز جامد و گازها برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کند. این سیستم به‌تازگی به جای سیستم‌های اطفا حریق هالون 1301 و کربن دی‌اکسید (CO2) در بسیاری از محیط‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

استفاده از سیستم هالون 1301 به دلیل آسیب و خسارتی که به محیط زیست وارد می‌کرد، دیگر پیشنهاده نمی‌شود. آیروسل به دلیل اینکه حجم کمتری از عوامل خاموش‌کننده شیمیایی دارد، در هوا مدت زمان بیشتری موجود می‌ماند.

سیستم آیروسل در هنگام حریق، یک ترکیب خاص از پودر و گاز تولید می‌کند که باعث مهار و خاموش شدن آتش می‌شود. این سیستم برای عملکرد خود نیازی به مخزن آبی، نازل یا سیستم‌های دیگر ندارد و پس از خاموش‌سازی، حداقل آلودگی به محیط اطراف را ترک می‌کند.

حریق چگونه ایجاد می شود؟

اشتعال مواد مختلف همواره به شکل یکسان نیست و به نوع مواد سوختنی بستگی دارد. هر نوع ماده‌ای که سوخته می‌شود، نوعی حریق مختص به خود را ایجاد می‌کند. با این حال، عوامل ثابتی وجود دارند که در ایجاد حریق نقش اساسی دارند و آتش‌سوزی را ایجاد می‌کنند.

هرم حریق چیست؟

سال‌های قبل فکر می‌شد که برای بروز حریق، فقط نیاز به سه عامل اکسیژن، سوخت و گرما است. اما در سال‌های اخیر، به این فهم اضافه شده که واکنش‌های شیمیایی زنجیره‌ای نیز می‌توانند باعث ایجاد حریق شوند.

حالا برای اینکه حریق رخ دهد، باید همه این عوامل به همراه باشند، به همین دلیل مثلث حریق که قبلاً مورد بررسی قرار می‌گرفت، به هرم حریق تغییر یافته است.

سیستم‌های اطفاء حریق هم بر اساس این اصل عمل می‌کنند که یکی از این عوامل را حذف کنند تا حریق کنترل شود.

کلاس بندی حریق بر اساس استاندارد NFPA

بر اساس نوع ماده‌ای که در حال سوختن است و کلاس بندی حریق، از سیستم‌های اطفا حریق مختلف استفاده می‌شود. بنابراین، شناخت دقیق از نوع حریق و وضعیت ماده سوختنی، به انتخاب و طراحی مناسب سیستم اطفا حریق کمک زیادی می‌کند.

روش هایی برای عملکرد سریع مهار کردن آتش

• ایزوله کردن سوخت و یا کم کردن آن
• کم کردن حرارت
• ایزوله کردن اکسیژن و یا کم کردن آن
• مهار کردن واکنش زنجیره ای مواد اشتغال زا

آیروسل چیست؟

آیروسل یک ماده پایدار و غیرسمی است که به وسیلهٔ واکنش گرمازا یا الکتریکی فعال می‌شود. در نتیجه این واکنش، ترکیبی از مواد جامد و گاز با خاصیت خاموش‌کنندگی تولید می‌شود.

اطفاء حریق با استفاده از آیروسل به میزان غلظت ذرات آیروسل در مقابل آتش و تعداد مواد خاموش‌کننده مورد نیاز برای اطفا، بستگی دارد. هر چه زودتر اطراف آتش با آیروسل پوشش داده شود، اطفای حریق نیز سریع‌تر انجام می‌شود.

سیستم اطفا حریق پودری(آیروسل)

سیستم اطفا حریق آیروسل بر اساس آزاد شدن مواد جامد بسیار ریز و گاز فعال می‌شود که به صورت الکتریکی یا واکنش گرمازا فعال می‌شود و می‌تواند حریق را خاموش کند.

بر خلاف سیستم‌های اطفا حریق گازی یا شیمیایی، که باید به طور مستقیم روی شعله تاثیر بگذارند، آیروسل می‌تواند بدون توجه به مکان یا ارتفاع آتش، به سمت هدف پراکنده شود.

این سیستم کمترین میزان پسماند را ایجاد می‌کند و تا زمان فعال شدن الکتریکی یا واکنش گرمازا، پایدار می‌ماند. همچنین، قیمت آیروسل نسبت به سایر سیستم‌ها و مواد اطفا حریق کمتر است و به همین دلیل از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌تر است.

سیستم اطفاء آیروسل برای کدام کلاس حریق مناسب است؟

این سیستم اطفا حریق آیروسل مناسب برای کلاس‌های حریق A، B، C، و K است. این سیستم بدون آسیب زدن به محیط زیست، انسان و تجهیزات، عملیات اطفا حریق را با اطمینان و سریع انجام می‌دهد.

به علاوه، در مکان‌هایی که استفاده از سیستم‌های اطفا حریق آبی مناسب نیست مانند اتاق‌های کنترل، دیتاسنترها، اتاق‌های برق و موارد مشابه، آیروسل بهترین گزینه است.

عملکرد سیستم اطفا حریق آیروسل

در صورتی که گرد و غبار محیط باعث فعال شدن سیستم اطفا حریق آیروسل نشود و تنها در صورت وقوع واقعی حریق، این سیستم آیروسل تخلیه می‌شود، باید سنسورهای مناسب که هر دو عامل دود و حرارت را تشخیص دهند و اطلاعات خود را به کنترل پنل ارسال می‌کنند، نصب شوند.

در روش اطفا حریق آیروسل، ذرات بسیار ریز و گازهای خاصی که به وسیله واکنش گرمازا یا الکتریکی فعال می‌شوند، تولید می‌شوند. این ذرات اکثراً از پتاسیم تشکیل شده‌اند و در صورت بروز حریق، با رادیکال‌های موثر بر گسترش حریق مانند اکسیژن، هیدروژن و هیدروکسید واکنش می‌دهند.

این واکنش‌ها باعث متوقف شدن زنجیره حریق می‌شود و باعث خاموش شدن آتش می‌گردد. سیستم اطفا حریق آیروسل به عنوان یک سیستم موضعی برای غرق کردن آتش استفاده می‌شود.

این سیستم‌ها روی دیوار یا سقف نصب می‌شوند و به دلیل عدم نیاز به شبکه توزیعی، صرفه‌جویی در فضا را فراهم می‌کنند. به عبارت دیگر، این سیستم‌ها به صورت مخزن‌های ذخیره‌سازی عمل می‌کنند و نیازی به نصب شبکه لوله‌کشی ندارند.

سیستم اطفاء حریق آیروسل چگونه فعال می شود؟

سیستم اطفاء حریق آیروسل از سه طریق فعال می گردد:

• بالا رفتن دما (بیش از 300 درجه سانتی گراد)
• با فرمان گرفتن از سیستم اعلام حریق
• فعال شدن توسط کورد روی محصول

کاربرد سیستم اطفا حریق آیروسل در محیط های مختلف

سیلندرهای آیروسل از ذراتی که اغلب از پتاسیم تشکیل شده‌اند ساخته شده‌اند. وقتی که حرارت یا تحریک الکتریکی در میان این ذرات وجود داشته باشد، پتاسیم از سیلندر خارج می‌شود و با بخار آب و گازهای CO2 و N2 مخلوط می‌شود. این مخلوط به عنوان ماده اطفایی برای کنترل حریق تولید می‌شود.

آیروسل می‌تواند برای کلاس‌های حریق A تا F استفاده شود، اما به خصوص در محیط‌های زیر بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• انبارهای مواد شیمیایی
• صنعت نفت، گاز و پتروشیمی
• صنعت مخابرات و ارتباطات
• اتاق کنترل
• صنعت دریانوردی و بنادر
• حفاظت از موتور برق و ژنراتور

انواع سیستم اطفاء حریق آیروسل

سیستم اطفا حریق پودری یا آیروسل (Aerosol) بر اساس نحوه فعال سازی، غلظت مواد و قابلیت تحرک دارای انواع متفاوتی است که در ادامه به آن می پردازیم:

سیستم اطفا حریق آیروسل از نظر نحوه فعال سازی

کپسول‌های آیروسل به سه نوع مختلف تقسیم می‌شوند:

1. کپسول آیروسل مکانیکی: در این نوع، سیلندر آیروسل دارای یک فتیله‌ای است که حساس به شعله‌ی حریق می‌باشد. هنگام وقوع حریق، این فتیله فعال شده و در کمتر از سه ثانیه، مواد آیروسل داخل کپسول تخلیه می‌شود.

2. کپسول آیروسل الکتریکی: در این نوع، بعد از ارسال سیگنال از دتکتور به کنترل پنل، یک ولتاژ 24 ولتی به کانکتور کپسول آیروسل ارسال می‌شود. این عمل باعث می‌شود که کپسول آیروسل در عرض 6 ثانیه آزاد شود.

3. کپسول آیروسل حرارتی: این نوع کپسول زمانی که دمای محیط به بالاتر از 300 درجه سانتی‌گراد می‌رسد، فعال می‌شود. این کپسول‌ها دارای سنسوری هستند که حساس به دمای بالا هستند و در اثر این حرارت، آیروسل آزاد می‌شود.

این انواع کپسول‌های آیروسل بسته به نیاز و شرایط مختلف حریق، برای اطفای آتش و کنترل حریق مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سیستم اطفای حریق آیروسل از نظر غلظت مواد

• پراکنده
• متراکم

انواع سیستم اطفا حریق آیروسل بر اساس قابلیت تحرک

• آیروسل ثابت
• آیروسل قابل حمل یا پرتابل

مزایا سیستم اطفای حریق آیروسل

• وزن کم و حجم کم
• کمترین میزان آلودگی در محیط
• بدون نیاز به مخازن تحت فشار و لوله کشی
• هزینه ی نگهداری پایین
• جایگزین هالون 1301
• نیاز به بازرسی سالانه ندارد
• نصب بسیار آسان
• عمر طولانی در حدود 10 سال

معایب سیستم اطفاء حریق آیروسل

• قابلیت شارژ ندارد و پس از هر عملیات باید سیستم جدید خریداری شود
• امکان فعال سازی به صورت دستی وجود ندارد
• مناسب برای اتاق های آرشیو و بایگانی نمی باشد ( به دلیل ایجاد چسبندگی و تغییر رنگ بر روی کاغذ )
• برای اطفاء مواد منفجره مانند TNT و باروت و … مناسب نمی باشد
• برای کلاس های حریق A/B/C دارای عملکرد محدود می باشد
• قابلیت نفوذ کم مواد برای اطفاء مایعات قابل اشتعال در حجم بالا

نکات مهم درباره سیستم اطفاء حریق آیروسل

لطفاً در نزدیکی تجهیزات، دستورات تولید کننده را رعایت کنید زیرا گازی که از سیلندر آیروسل خارج می شود بسیار داغ است. اندازه سیلندر بزرگتر، گاز خارجی داغ‌تر است.

بعد از ۱۰ دقیقه از تخلیه آیروسل، حتماً غبار را به طور کامل تخلیه کنید. در غیر این صورت، تجهیزات آسیب می بینند.

از کپسول‌هایی استفاده کنید که دارای استاندارد بین‌المللی UL باشند.

برای تشخیص دود، از دتکتورهای Air Sampling استفاده کنید.

قیمت سیستم اطفاء حریق آیروسل

قیمت سیستم‌های اطفای حریق آیروسل توسط دو عامل اساسی تعیین می‌شود: ظرفیت و نوع عملکرد (اتوماتیک یا دستی). به همین دلیل، این سیستم‌ها در بازار قیمت‌های مختلفی دارند. سیستم‌های اتوماتیک که بدون نیاز به دخالت انسانی عمل می‌کنند، قیمت بیشتری دارند نسبت به سیستم‌های دستی که نیاز به دستیابی فرد برای فعالسازی دارند.

علاوه بر این، نوع و برند کپسول موجود در سیستم نیز از عواملی است که بر قیمت آن تأثیر می‌گذارد.

سیستم اطفاء حریق پودری (آیروسل) یکی از انواع موثر و پرکاربرد در حفاظت در برابر آتش است. این سیستم با استفاده از پودرهای خاص که به صورت دسته‌ای یا اتوماتیک تخلیه می‌شوند، قادر به خاموش کردن حریق در انواع محیط‌ها مانند صنعتی، تجاری و اداری است.

ویژگی اصلی آیروسل این است که پودرهایی که استفاده می‌شوند، بر روی شعله‌های آتش اثر گرفته و با مهار حرارت و جرم، به دلیل مخلوط کردن خودکار با محیط‌های مورد استفاده قابلیت اطفاء حریق را داشته باشند.