ضوابط سامانه های تهویه و تخلیه دود1397

ضوابط سامانه های تهویه و تخلیه دود1397

دانلود فایل پی دی اف ضوابط سامانه های تهویه و تخلیه دود1397

ضوابط سامانه های تهویه و تخلیه دود 1397

مقدمه

رشد روزافزون جمعیت و نیاز به مسکن و همچنین گسترش اماکن اداري، تجاري و غیره در کلانشهر تهران، افزایش ساخت و ساز را به دنبال داشته است. با استناد به آمار و ارقام حوادث ارجاع شده به این سازمان، متأسفانه عدم آگاهی از اصول ایمنی ساختمان ها و بعضاً کوتاهی افراد مسئول، هر ساله حوادث و سوانح تلخ بسیاري را موجب شده و خسارات مالی و جانی فراوانی را به شهروندان محترم تحمیل مینماید.

سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداري تهران به عنوان چشم و متولی ایمنی شهر، با توجه به رشد حریق و حوادث همه تلاش وسعی خود را معطوف به رعایت نکات ایمنی در معماري، ساختار و دسترسی کاربري هاي جدید و موجود شهري نموده و امیدوار است با همکاري تمامی نهادهاي ذیربط از جمله سازمان نظام مهندسی، مقررات ملی ساختمان، سازمان ملی استاندارد، شهرداري تهران، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي، شاهد توسعه روز افزون ایمنی شهري به ویژه در بخش سازه هاي شهري باشیم.

دود در آتش سوزي ها، قدرت دید را کاهش داده و منجر به افزایش تلفات میشود. طبق آمار حوادث آتش سوزي، دود از شعله، حرارت و آوار کشنده تر است. از این رو نصب تجهیزات کنترل و تخلیه دود، تاثیر بسیاري در ایمنی ساختمان ها در برابر حریق دارد. این سامانهها با کاهش غلظت دود و گازهاي سمی حاصل از حریق در محیط، آسیب هاي ناشی از خفگی در اثر دود را کاهش داده و همچنین شرایط مناسبتري براي عملیات نیروهاي امدادي و آتش نشانی فراهم مینماید.

ضوابط سامانه هاي تهویه، تخلیه و کنترل دود، مربوط به کلیه دستگاه ها، تجهیزات و تمهیداتی است که جهت تخلیه و یا کنتـرل دود ناشی از حریق و یا تهویه یک فضـا به گونه اي که شـرایط هـواي آن براي تنفس انسان مخـاطره آمیز نباشد،میباشد.
بدیهی است گردآوري چنین مجموعه هایی هیچگاه خالی از اشکال نبوده و این سازمان امید دارد تا با تکیه بر پیشنهادات و راهنمایی هاي ارزشمند شما مهندسین و مخاطبین گرامی، با اصلاح و بازنویسی این ضوابط، در راستاي هرچه بهتر و کاملتر شدن این مجموعه گام بردارد.

در پایان، از مدیرعامل محترم سازمان و گروه تحقیق و مطالعات معاونت پیشگیري و سایر عزیزانی که در گردآوري و تنظیم مجموعه حاضر کوشیده اند قدردانی میگردد.

1 تعاریف

1-1 پارکینگ

پارکینگ به مکانی اطلاق میگردد که به منظور توقف خودرو مورد استفاده قرار میگیرد.

1-2 حسگر گاز مونواکسید کربن

دستگاهی که میزان غلظت گاز مونواکسید کربن موجود در هوا را سنجیده و اطلاعات آنرا به پانل کنترل مرکزي منتقل می کند.

1-3 دریچه اطمینان (damper Relief)

دریچه هایی که به صورت مکانیکی و تحت نیروي مشخص، تنظیم شده و در صورتی که فشار هواي داخل فضا از حد مشخص شده بیشتر شود، با باز کردن دریچه، فشار هواي داخل فضا را متعادل میسازد.

1-4 دمپر موتوردار (damper Motorized)

دمپري که مجهز به موتور الکتریکی بوده و تحت فرمان پانل کنترلی میتواند به وضعیت باز یا بسته تغییر حالت داده و عبور جریان هوا را از داخل کانال، کنترل نماید.

1-5 هوا دمپر (Air operated damper)

دمپر تأیید شدهاي که به صورت مکانیکی و در اثر نیروي جریان هوا در یک سمت عمل میکند.

1-6 دینامیک سیالات محاسباتی (CFD)

مدل شبیه سازي رایانه اي که در آن با استفاده از روشهاي عددي به حل معادلات انتقال جرم و حرارت و مطالعه رفتار سیالات پرداخته میشود.

1-7 روش طراحی کارآمحور ( Design Based Performance )

روشی جهت طراحی سامانه هاي ایمنی که در آن ضمن انجام مطالعات دقیق فاز صفر پروژه، از روشهاي CFD و محاسباتی براي طراحی سامانه هاي ایمنی کارآمد استفاده میگردد.

1-8 زون دود

منطقه اي مشخص در یک پارکینگ که با استفاده از موانع دود مناسب، از حرکت دود احتمالی تولید شده در آن به مناطق مجاور جلوگیري شود.

1-9 سامانه اعلام حریق

سامانه اي متشکل از دستگاه هاي کاشف، آژیرها، چراغهاي هشدار دهنده و ماژولهاي مختلف که درصورت بروز حریق، در کمترین زمان ممکن آنرا کشف کرده و ضمن آگاه سازي ساکنان و متصرفان از خطر، میتواند فعالسازي سامانه هاي تهویه، اطفاي اتوماتیک، کنترل آسانسور، باز و بسته کردن دمپرهاي آتش و دود و عملیاتی از این قبیل را انجام دهد.

1-10 سامانه تخلیه و کنترل دود و محصولات ناشی از حریق

سامانه اي متشکل از فن هاي تخلیه، هواي تازه، کانال، دریچه، جتفن، دمپر، کنترل آلات و غیره که به منظور تخلیه و یا کنترل دود و محصولات ناشی از حریق طراحی میشود. سامانه هاي کنترل دود به شکلهاي متفاوتی در ساختمان مورد استفاده قرار میگیرند ولی اصول و اهداف اولیه آنها معمولاً یکسان است. اهم این اهداف به شرح ذیل است:

• عاري نگاه داشتن مسیرهاي فرار از دود
• کمک به نیروهاي آتشنشانی با ایجاد یک مسیر بدون دود
•  به منظور ایجاد تأخیر و یا جلوگیري از پدیده گرگرفتگی یکپارچه و گسترش کامل حریق
• کاهش آسیب ناشی از حریق اجزاي سازه در زمان حریق
• کاهش آسیب ناشی از دود، حرارت و گازهاي سمی ناشی از حریق

1-11 سامانه فشار مثبت پلکان (pressurization Stairwell)

سامانه اي که با ایجاد فشار در دهلیز پلکان، از ورود و نفوذ دود به داخل دهلیز پلکان جلوگیري کرده و آن را به صورت مکانی امن و عاري از دود و حرارت، جهت فرار افراد و یا دسترسی نیروهاي امدادي، نگاه میدارد.

1-12 سامانه تعویض خودکار (switch Shift)

سامانه اي که با دو یا چند فن مرتبط بوده و به منظور جلوگیري از کارکرد بیش از حد و مستهلک شدن یک فن و از کار افتادن فن دیگر در اثر عمل نکردن طولانی مدت، به صورت خودکار و نوبتی، فنها را راه اندازي می نماید.

1-13 سوئیچ مخصوص آتش نشانی (switch brigade Fire)

سوئیچ مخصوصی که براي استفاده نیروهاي آتش نشانی طراحی و نصب شده و توسط کلیدهاي مخصوص عمل کرده و در شرایط اضطراري در صورت صلاحدید آتش نشانان مبنی بر راه اندازي یا توقف یکی از سامانه هاي ایمنی و آتش نشانی ساختمان، به صورت دستی کنترل میشود.

1-14 شبکه بارنده خودکار (system Sprinkler)

سامانه اي متشکل از منبع یا منابع تأمین آب، پمپ ها، شیرآلات کنترلی و بارندهها که به منظور تشخیص و کنترل یا اطفاء حریق و یا حفاظت از مسیرهاي خروج افراد طراحی میشود.

1-15 فن تخلیه (fan Exhaust)

فنهایی که به منظور مکش هوا یا گازهاي ناشی از حریق از داخل فضا به کار برده میشود. این فنها باید از نوع مقاوم حریق باشند.

1-16 فن مقاوم حریق کلاس 300F

فن تخلیه یا جت فن منتقل کننده هوا یا گازهاي ناشی از حریق که حداقل به مدت یک ساعت در برابر حرارت 300 درجه سانتیگراد، مقاومت داشته و کارایی خود را حفظ کند. این نوع فن ها باید داراي گواهینامه معتبر داخلی یا بین المللی (نظیر VDS، UL و غیره) باشد.

1-17 فن هواي جبرانی (fan Supply)

فن هایی که به منظور دمیدن هواي تازه از محیط فاقد آلودگی به داخل فضا به کار برده میشود.

1-18 هواي جبرانی (هواي تازه)

هوایی که از محیط آزاد به روش مکانیکی جهت جایگزینی با هواي تخلیه شده، وارد محیط پارکینگ میشود.

2 تذکرات کلی

2-1 مندرجات این آیین نامه بر اساس مبحث سوم مقررات ملی ساختمان ویرایش سال 1395 و همچنین استانداردهاي -7346-7:2013BS و 92:2015 NFPA و :2009A92 NFPA تنظیم شده است.

2-2 مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، کلیه پارکینگ هاي بسته، در هر ترازي، به منظور خروج دود و سایر فرآورده های گازي ناشی از آتش سوزي، باید داراي تهویه به نحو مناسب باشند.

2-3 پارکینگ هاي بسته واقع در طبقات همکف و منفی یک، با مساحت ناخالص کمتر از 300 مترمربع که از طریق رمپ یا یکی از اضلاع با فضاي آزاد در ارتباط هستند، نیازي به تعبیه سامانه تهویه مکانیکی ندارند.

2-4 در پارکینگ هاي بسته تا طبقه منفی سه (شامل منفی سه با عمق کمتر از 9 متر)، با مساحت ناخالص کمتر از 500 مترمربع، سیستم تهویه میتواند تنها شامل کانال تخلیه به همراه دو فن معمولی باشد. در صورت استفاده از فن محوري که به طور مستقیم با جریان هواي عبوري در ارتباط است، فن باید داراي نرخ مقاومت در برابر حریق 300F باشد.

2-5 پارکینگ هایی که از یک سمت داراي سطوح باز مرتبط با فضاي آزاد بوده و این سطوح نیمی از سطح مورد نیاز پارکینگ هاي باز را مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، تامین مینماید، پارکینگ نیمه باز محسوب شده و نیازي به تعبیه کانال و دریچه هواي تازه ندارند. در این پارکینگ ها کانال و دریچه هاي تخلیه هوا باید مطابق ضوابط تعبیه شوند.

2-6 مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، ساختمان هایی که داراي حداقل یک کف با عمق بیشاز 9 متر نسبت به پایین ترین تراز تخلیه خروج هستند، ساختمان عمیق محسوب شده و طبقات زیرزمین این ساختمانها، حتی در صورت داشتن کاربري غیر پارکینگ، باید مجهز به سامانه تهویه مناسب دود باشند.

2-7 قشه هاي تأیید شده از سوي سازمان آتش نشانی باید بدون کوچکترین تغییري در شکل و اندازه گذاري ها، اجرا شوند و در صورت تغییر در حین اجرا، باید با دریافت دستورالعمل جدید، اصلاحات لازم صورت گیرد. در غیر این صورت تأییدیه نهایی از سوي سازمان صادر نخواهد شد.

2-8 کلیه موارد و نکات دستورالعمل ارائه شده مربوط به نقشه ها که از سوي سازمان آتشنشانی صادر میشود، بدون کوچکترین تغییري باید اعمال گردد.

2-9 دستورالعمل ها با توجه به نقشه هاي معماري صادر گردیده و هر گونه تغییر در نقشه ها یا تغییر در اجرا، نیازمند استعلام مجدد از سازمان آتش نشانی تهران میباشد.

2-10 در صورت الزام سازمان آتش نشانی تهران، محاسبات CFD ( دینامیک سیالات محاسباتی ) باید انجام شده و گزارش مستندات آن به این سازمان ارائه گردد.

2-11 کلیه پلکان هایی که شرایط پلکان باز را نداشته باشند و فاقد نور و هواي طبیعی باشد، باید به سامانه فشار مثبت پلکان مجهز شوند.

3-تهویه هواي پارکینگ ها

3-1 نکات عمومی

3-1-1 هدف از راه اندازي سامانه هاي تهویه پارکینگ مندرج در این آیین نامه، تخلیه و کنترل حرارت، دود و محصولات ناشی از حریق و همچنین تهویه گازهاي سمی ناشی از کارکرد موتور خودروها و اگزوز وسایل نقلیه میباشد.

3-1-2 به صورت کلی، جهت تخلیه گاز اگزوز خودروها و کاهش غلظت آلاینده هاي محیط، حداقل 6 مرتبه تعویض هوا در ساعت براي تمامی طبقات پارکینگ در شرایط عادي و جهت تخلیه دود و محصولات حریق، حداقل 10 مرتبه تعویض هوا در ساعت براي یک طبقه پارکینگ باید در نظر گرفته شود.

3-1-3 سازمان آتش نشانی میتواند با توجه به مطالعات ترافیکی و شرایط تصرف، مقادیر مذکور در بند 1-2-3 را با توجه به هر پروژه تغییر داده و ابلاغ نماید.

3-1-4 جهت صرفه جویی در مصرف انرژي و افزایش ظرفیت تخلیه در شرایط بروز حریق، میتوان از فن هاي دو دور و یا دور متغیر مجهز به اینور تر تأیید شده استفاده نمود.

3-1-5 در پارکینگ هایی که کاربري عمومی دارند (پارکینگ هاي عمومی، تجاري و اداري) محاسبات و طراحی باید به گونه اي باشد که در شرایط عادي نیز در صورت افزایش غلظت آلاینده ها، با فرمان حسگر گاز مونواکسید کربن، امکان افزایش ظرفیت تخلیه تا میزان مناسب براي هر طبقه وجود داشته باشد. میانگین غلظت گاز مونواکسید کربن در پارکینگ ها تحت هیچ شرایطی نباید از ppm 50 در مدت زمان 30 دقیقه، بیشتر باشد. در پارکینگ هاي ساختمان هاي مسکونی، میتوان ظرفیت تخلیه در شرایط عادي را بر اساس استانداردهاي دیگر نیز محاسبه نمود.

3-1-6 سامانه تهویه پارکینگ باید با یک سامانه اعلام حریق و یا یک سامانه آشکار ساز تولید گاز مونواکسید کربن مناسب، در ارتباط باشد.

3-1-7 در صورت استفاده از روش کارآمــحور و انجام محـــاسبات CFD، شرایط حـریق نمونه طراحی، باید مطابق جدول -1-3 -8 در نظر گرفته شود.

 علاوه بر موارد جدول فوق، در صورتی که داخل فضاي پارکینگ، به علت وجود انبار یا تجهیزات خاص، بار اشتعال دیگري نیز وجود داشته باشد، باید شرایط حریق ناشی از آنها در نظر گرفته شود.

3-1-8 طراحی باید به گونه اي باشد که به جز قسمتی که حریق در آن اتفاق افتاده، سایر بخش هاي ساختمان عاري از دود و آلودگی باشد.

3-1-9 تمهیدات مربوط به تأمین هواي جبرانی در کلیه پارکینگ هایی که تخلیه هوا در آنها صورت میگیرد باید در نظر گرفته شود. تأمین هواي جبرانی باید به روش مکانیکی انجام شود.

3-1-10 مقدار هواي جبرانی باید معادل -75% 50 هواي تخلیه بوده و فشار پارکینگ همواره منفی باشد.

3-1-11 جهت جلوگیري از گسترش حریق در پارکینگ ها، سرعت متوسط حرکت هوا در هر مقطع از پارکینگ نباید بیشتر از 2 متر بر ثانیه باشد.

3-1-12 در صورتی که مساحت ناخالص هر طبقه از پارکینگ بیش از 2000 مترمربع باشد، هر طبقه باید حداقل به دو قسمت با اندازه تقریباً مساوي تقسیم شده و به دو راه خروج دسترسی داشته باشد. خروج دوم استثنائاً میتواند آسانسور و یا پله برقی باشد.

3-1-13 چنانچه ساختمان داراي طبقه اي باشد که تراز کف آن بیش از 18 متر پایین تر از پایین ترین تراز تخلیه خروج قرار گرفته باشد، ساختمان باید حداقل به دو بخش با اندازه تقریباً مساوي تقسیم شود. تقسیم بندي باید به طور سرتاسري از پایین ترین تراز تخلیه خروج که به طبقات زیرزمین سرویس می دهد تا پایین ترین کف ساختمان به طور کامل امتداد یابد.

3-1-14 در صورت نیاز به زون بندي در طبقات، فضاي هر طبقه از پارکینگ باید به زون هاي دود مجزا با مساحت حداکثر 3000 مترمربع تقسیم شده و هر زون باید سامانه تخلیه و تأمین هواي تازه جداگانه و مستقل داشته باشد. سامانه اعلام حریق باید به گونه اي باشد که بتواند وقوع حریق در هر کدام از این زون ها را تشخیص داده و زون آنرا اعلام کرده و سامانه کنترل دود را به طور مناسب راه اندازي نماید. براي پارکینگ هایی که مساحت هر طبقه از آنها بیش از 9000 مترمربع باشد، زونبندي با هماهنگی سازمان آتش نشانی تهران انجام خواهد شد.

3-1-15 نحوه جداسازي زون هاي دود باید با استفاده از جداکننده هاي فیزیکی نظیر دیوارها و مصالح مقاوم، پرده دودبند، موانع دود، درب ریلی و درب کرکره اي انجام گیرد. مصالح به کار رفته باید داراي مقاومت کافی در برابر حریق باشند.

3-1-16 کلیه فن هاي تخلیه هوا و همچنین جتفنها و تجهیزات جانبی الکتریکی و مکانیکی مرتبط با نصب فن هاي اصلی تخلیه که ممکن است در معرض حریق و گازهاي داغ ناشی از آن قرار بگیرند، باید حداقل یک ساعت در برابر حرارت 300 درجه سانتیگراد (کلاس 300F (مقاومت داشته و داراي گواهینامه فنی معتبر داخلی یا بین المللی باشند. فن هاي هواي جبرانی میتوانند از نوع معمولی انتخاب شوند.

3-1-17 در صورتی که از دو فن موازي براي یک کانال استفاده شود (یک فن براي شرایط عادي و یک فن براي شرایط حریق)، به منظور جلوگیري از تخریب و از کار افتادن فن حریق در اثر عدم کارکرد در طولانی مدت، این فن ها باید به سامانه تعویض خودکار (switch Shift)مجهز باشند.

3-1-18 در صورت استفاده از دو فن موازي براي یک کانال، جهت جلوگیري از مکش یک فن از فن دیگر در شرایط کارکرد تکی، باید در محل اتصال فن به کانال از دمپر هوا (operated Air)استفاده شود.

3-1-19 محل نصب فن ها باید به گونه اي باشد که براي متصرفین مخاطره آمیز نبوده و قسمت هاي گردان فن ها باید به حفاظ مناسب مجهز گردد

3-1-20 دهانه کانال هاي ورودي و خروجی هوا باید حداقل 3 متر از یکدیگر فاصله داشته و مستقیماً روبروي هم نباشند. طراحی باید به گونه اي انجام شود که هواي تخلیه شده مجدداً توسط فن هواي جبرانی به داخل باز نگردد.

3-1-21 دهانه کانال هاي هواي جبرانی باید حداقل 3 متر از دودکش ها و هواکش هاي سایر قسمت ها فاصله داشته باشد.

3-1-22 دهانه کانال خروج هواي تخلیه باید از دستگاه هاي هواساز، کولرها و سایر مجراهاي تأمین هواي فضاهاي تحت تصرف انسان حداقل 3 متر فاصله داشته و در محل مسیرهاي فرار و خروج افراد نباشد.

3-1-23 دهانه کانال خروج هوا باید از سطح محل تردد متصرفین (نظیر معابر، حیاط و غیره) حداقل 3 متر بالاتر باشد.

3-1-24 نقاط خروج هواي تخلیه، باید به گونه اي جانمایی شوند که باعث باز گردش دود داخل ساختمان و یا پخش دود در ساختمان هاي مجاور نشده، ایجاد مخاطره براي متصرفین فضاهاي دیگر نکرده و مسیرهاي خروج را مختل ننماید.

3-1-25 کلیه داکت ها، کانال ها، اتصالات، بست ها و آویزهاي به کار رفته در سامانه تخلیه هواي پارکینگ، باید در مقابل دماي حداقل 800 درجه سانتیگراد مقاومت داشته و ساختار و یکپارچگی خود را حفظ نمایند.

3-1-26 در شرایطی که کانال از فضایی با مقاومت مشخصی در برابر حریق، عبور میکند، باید با استفاده از تمهیدات مناسب (نظیر پوشش دهی کانال با مصالح مقاوم حریق) حداقل هم اندازه همان فضا، در برابر حریق مقاوم سازي شود.

3-1-27 در کلیه قسمت هاي این آیین نامه، محاسبات ابعاد کانال باید بر اساس حداکثر سرعت 12 متر بر ثانیه (معادل 2400 فوت بر دقیقه) انجام شود. در نظر گرفتن سرعت هاي بالاتر از این مقادیر، تنها در شرایط خاص با ارائه محاسبات کامل افت فشار مسیر کانال و دریچه و توان فن انتخابی و اخذ تأییدیه سازمان آتش نشانی، امکا نپذیر است.

3-1-28 در صورت استفاده از کانال هاي مشترك بین طبقات، باید با استفاده از دمپر موتوردار مناسب و تأیید شده، از سرایت دود و حرارت به قسمت هاي دیگر جلوگیري شود.

3-1-29 کلیه سامانه هاي تهویه پارکینگ باید با یک منبع تغذیه ثانویه (برق اضطراري) با ظرفیت مناسب در ارتباط باشد که در شرایط قطع برق اصلی، به صورت خودکار عمل کرده و انرژي سامانه را تأمین نماید.

3-1-30 تابلو و پانل کنترل سامانه هاي تهویه پارکینگ باید از فضاي اصلی پارکینگ توسط مصالح با مقاومت حداقل یک ساعت مقاوم در برابر حریق تفکیک شود.

3-1-31 برق رسانی به کلیه سامانه هاي تخلیه و کنترل دود، باید بعد از کنتور برق به صورت جداگانه و توسط فیوز مخصوص آتش نشانی صورت پذیرد. کلیه کابل هاي این سامانه باید به مدت دو ساعت مقاوم در برابر دماي 900 درجه سانتیگراد باشند. برق رسانی باید به گونه اي باشد که در صورت قطع تمامی فیوزها به جز فیوز مخصوص آتش نشانی، تنها در سامانه هاي ایمنی و آتش نشانی ساختمان، جریان الکتریسیته برقرار باشد.

3-2 تهویه مکانیکی به روش کانالی

3-2-1 سامانه تهویه مکانیکی باید از سایر سامانه هاي تأسیساتی ساختمان (به جز سامانه هایی که تهویه معمولی پارکینگ را انجام میدهند) مستقل بوده و ظرفیت آن به گونه اي باشد که شرایط بند -1-3 2 و -3 10-1 را داشته باشد.

3-2-2  سامانه تهویه مکانیکی باید به گونه اي طراحی شود که هر قسمت حداقل شامل دو فن باشد به گونه اي که در صورت از کار افتادن یکی از فن ها، ظرفیت فن هاي باقیمانده، از %50 ظرفیت مورد نیاز کمتر نشود. ضمناً نحوه برق رسانی و راه اندازي این سامانه ها باید به گونه اي باشد که خرابی یا از کار افتادگی یکی از فن ها، روي عملکرد سایر فن ها تأثیري نداشته باشد.

3-2-3 نحوه کنترل فن هاي سامانه تأمین هواي جبرانی باید به گونه اي باشد که فشار در هر دو شرایط عادي و شرایط حریق همواره منفی باشد.

3-2-4 اگر فن ها داخل ساختمان ولی خارج از زون تخلیه قرار گرفته باشند، باید توسط اجزاي سازهاي داراي مقاومت در برابر حریق معادل همان قسمت، محصور شده و تحت هیچ شرایطی، این مقاومت کمتر از یک ساعت نباشد.

3-2-5 فنها و تجهیزات کنترلی مرتبط با آنها در صورتی که احتمال قرار گرفتن در معرض حریق را قرار داشته باشند، باید داراي کابل کشی حفاظت شده بوده به گونه اي که تا یک ساعت مقاوم در برابر حریق باشند.

3-2-6 راه اندازي سامانه تهویه پارکینگ در شرایط حریق باید با هر دو شرط ذیل امکان پذیر باشد.

• سامانه کشف و اعلام حریق (در اثر دود، نرخ سریع افزایش حرارت، کاشف چند شرطی، فلوسوئیچ اسپرینکلر و غیره)
•  سوئیچ مخصوص آتش نشانی (راه اندازي به صورت دستی)

3-2-7 پس از کشف حریق توسط سامانه اعلام حریق ساختمان، سریعاً باید فرمانی جهت تغییر وضعیت تابلوي فرمان سامانه تهویه پارکینگ از وضعیت عادي به وضعیت حریق، صادر شود.

3-2-8 سامانه تهویه پارکینگ باید به گونه اي طراحی شده باشد که بتوان آنرا به صورت دستی نیز کنترل نمود و سوئیچ عملکرد دستی آن باید در محلی مناسب قرار گیرد. این سوییچ باید داراي سه وضعیت خاموش/ روشن/ اتوماتیک باشد

3-2-9 باید در طراحی توجه شود که چه در طراحی براي تخلیه آلاینده ها و چه در طراحی براي تخلیه دود ناشی از حریق، هیچ نقطه مرده و بدون تهویه اي در کل فضاي پارکینگ وجود نداشته باشد.

3-2-10 دریچه تزریق هواي تازه باید به گونهاي جانمایی شود که منجر به تخریب لایه دود و گسترش بیشتر دود نشود.

3-2-11 طراحی باید به گونه اي باشد که سرعت هوا در مسیرهاي فرار و رمپ ها از 5 متر بر ثانیه بیشتر نشده تا خللی در فرار متصرفان ایجاد نگردد.

3-3 تهویه مکانیکی به روش جت فن

3-3-1 سامانه تهویه به روش جت فن، همانند سامانه کانالی داراي فن هاي اصلی تخلیه یا تزریق هواي تازه بوده و در آن به جاي کانال کشی هر طبقه از پارکینگ، از جت فن هاي سقفی جهت انتقال هوا در تراز افقی هر طبقه از پارکینگ استفاده میشود. این سامانه باید به گونه اي طراحی شود که ظرفیت آن، شرایط بند -1-3 2 و -3 10-1 را داشته باشد.

3-3-2 این سامانه باید از سایر سامانه هاي تأسیساتی ساختمان (به جز سامانه هایی که تهویه معمولی پارکینگ را انجام میدهند) مستقل باشد.

3-3-3 سامانه تخلیه اصلی باید به گونه اي طراحی شود که حداقل شامل دو فن باشد به گونه اي که در صورت از کار افتادن یکی از فنه اي تخلیه، ظرفیت فنه اي باقیمانده، از %50 ظرفیت مورد نیاز براي تخلیه پارکینگ کمتر نشود. ضمناً نحوه برق رسانی و راه اندازي این سامانه ها باید به گونه اي باشد که خرابی یا از کار افتادگی یکی از فن ها، روي سایر فن ها تأثیري نداشته باشد.

3-3-4 پس از کشف حریق توسط سامانه اعلام حریق ساختمان، سریعاً باید فرمانی جهت تغییر وضعیت تابلوي فرمان سامانه تخلیه هوا از وضعیت عادي به وضعیت حریق، صادر شود.

3-3-5 بعد از تغییر وضعیت عادي به وضعیت حریق، باید پس از طی مدت زمان تأخیر مناسب، ابتدا فن هاي اصلی تخلیه، سپس فن هاي اصلی هوا جبرانی و سپس تعداد لازم از جتفنهاي سقفی که براي هدایت مؤثر دود به نقاط تخلیه مورد نیاز است، راه اندازي شود. مدت زمان تأخیر باید بر اساس طراحی مسیرهاي خروج افراد محاسبه گردد.

3-3-6 علت در نظر گرفتن مدت زمان تأخیر این است که متصرفین در حین فرار در اثر روشن شدن سامانه و اختلاط دود و هوا، دچار مشکل نشوند. سامانه باید به گونه اي طراحی شده باشد که متصرفین در حال فرار، بدون اینکه تحت تأثیر دود و حرارت ناشی از حریق قرار گیرند، بتوانند مسیر خروج طبقه را طی کنند.

3-3-7 میزان تأخیر زمانی باید به تأیید نهاد قانونی مسئول رسیده باشد و به عوامل ذیل بستگی دارد.

• ابعاد و هندسه پارکینگ
•  تعداد و محل فن هاي تخلیه و جت فن ها
•  تعداد و نوع متصرفین حاضر در محل
• تعداد و محل خروج هاي مناسب

3-3-8هنگام جانمایی نقاط تخلیه اصلی، باید به محل قرارگیري خروج ها و مسیرهاي خروج توجه شود. جانمایی باید به گونه اي باشد که خروج ها و مسیرهاي خروج را دچار مخاطره نکند.

3-3-9 جانمایی جت فن ها باید به گونه اي باشد که جریان هواي ناشی از آنها، باعث وارد آمدن فشار دینامیکی بر روي سطح درب پلکان ها و درب لابی ها و ورود و نفوذ دود به داخل دهلیز پلکان، لابی و یا راهروها نگردد. حداکثر نیروي مجاز جهت گشودن درب، 133 نیوتن میباشد.

3-3-10 باید در طراحی توجه شود که در طراحی براي تخلیه آلاینده ها و همچنین در طراحی براي دود ناشی از حریق، هیچ نقطه مرده و بدون تخلیه اي در کل فضاي پارکینگ وجود نداشته باشد.

3-3-11 طراحی باید به گونه اي باشد که سرعت هوا در مسیرهاي فرار و رمپها از 5 متر بر ثانیه بیشتر نشده تا خللی در فرار متصرفان ایجاد نگردد.

3-3-12 مقاومت و آشفتگی ایجاد شده در برابر جریان هوا، توسط تیرها، ستون ها و یا سایر موانع فیزیکی، باید در محاسبات و جانمایی جت فن ها لحاظ شود.

3-3-13 تعداد و ظرفیت جت فن ها باید به گونه اي انتخاب شود که حجم هواي جابه جا شده توسط آنها، از ظرفیت تخلیه فنهاي تخلیه اصلی، بیشتر نشود.

3-3-14 در محله ایی که سامانه شبکه بارنده خودکار و یا کاشف هاي اعلام حریق نصب میشود، محل بارنده ها، کاشف ها و جت فن ها باید به گونه اي جانمایی شوند که تأثیر جریان هواي ایجاد شده توسط جت فن ها بر روي الگوي پاشش آب بارنده،کمینه بوده و عملکرد کاشف هاي اعلام حریق را مختل نکند. فواصل مجاز باید با توجه به مشخصات جتفن، تعیین و رعایت شود.

3-3-15 راه اندازي سامانه تهویه پارکینگ در شرایط حریق باید توسط یک یا هر دو شرط ذیل باشد.

• سامانه کشف و اعلام حریق (در اثر دود، نرخ سریع افزایش حرارت، کاشف چند شرطی، فلوسوئیچ اسپرینکلر و ..)
•  سوئیچ مخصوص آتشنشانی (راه اندازي به صورت دستی)

3-3-16 اگر فن ها داخل ساختمان ولی خارج از زون تخلیه قرار گرفته باشند، باید توسط اجزاي سازه اي که داراي مقاومت در برابر حریق معادل زون حریق باشند، محصور شده و تحت هیچ شرایطی، این مقاومت کمتر از یک ساعت نباشد.

4-تهویه و تخلیه هواي لابی و پیش ورودي پلکان

4-1 تمامی پلکان هاي داخلی و خارجی بنا چنانچه به عنوان خروج استفاده شوند، باید به گونه اي مناسب دوربندي و دودبندي گردند. دودبند کردن پلکان داخلی یا تأمین فضاي دوربند با یکی از روش هاي ذیل مجاز است:

4-1-1 استفاده از پیش ورودي با تهویه طبیعی: در این روش باید حداقل عرض پیش ورودي در مسیر پیمایش 1800 میلیمتر باشد. این عرض نباید کمتر از عرض کریدور یا در ورودي منتهی به آن (هرکدام که بیشتر است) درنظر گرفته شود. مقاومت حریق در ورودي از پیش ورودي به پلکان 20 دقیقه و از واحدها به پیش ورودي حداقل یک و نیم ساعت باشد. در ضمن درها باید دودبند و خودبسته شو یا خودکار بسته شو باشند.

4-1-2 استفاده از بالکن با تهویه طبیعی: در این روش از بالکن براي ارتباط پلکان داخلی با واحدها استفاده میشود، که در این صورت نصب حفاظ هاي جان پناه و رعایت فاصله 3 متري دیوار مقاوم حریق تا در ورودي بالکن به پیش ورودي الزامی است. مقاومت حریق در ورودي از پیش ورودي به پلکان یک و نیم ساعت و از واحدها به پیش ورودي حداقل یک ساعت باشد. در ضمن درها باید دودبند و خودبسته شود یا خودکار بسته شو باشند.

4-1-3 استفاده از پیش ورودي با تهویه مکانیکی: در این روش باید حداقل عرض پیش ورودي 1100 میلیمتر بوده و فاصله در ورودي واحد به پیش ورودي تا دریچه تهویه مکانیکی حداقل 1800 میلیمتر باشد. مقاومت حریق در ورودي از پیش ورودي به پلکان 20 دقیقه و از واحدها به پیش ورودي حداقل یک و نیم ساعت باشد. در ضمن درها باید دودبند و خودبسته شود یا خودکار بسته شو باشند.

4-1-4 استفاده از سامانه ایجاد فشار مثبت: به قسمت 5 ضوابط مراجعه شود

4-2 سامانه تهویه مکانیکی لابی باید مرتبط با سامانه اعلام حریق بوده و در صورت بروز حریق شروع به کار نماید. فضاي پیش ورودي کلیه طبقات باید در هر طبقه به دریچه اگزاست و دریچه تأمین هواي تازه مجهز شود. نرخ تزریق هواي تازه باید بر اساس 60 مرتبه تعویض هوا در ساعت و نرخ هواي اگزاست باید بر اساس 90 مرتبه تعویض هوا در ساعت (تعویض حجم هواي پیش ورودي) محاسبه گردد. کانال هاي هواي تازه و هواي اگزاست باید به طور مجزا و در محلی مناسب طراحی شده و با مصالح مقاوم در برابر حریق حفاظت شوند.

4-3 دریچه اگزاست باید در فاصله حداکثر 15سانتی متري از زیر سقف (فاصله از بالاي دریچه اندازه گیري میشود) و دریچه هواي تازه باید در فاصله حداکثر 15 سانتی متري از کف (فاصله از زیر دریچه اندازه گیري میشود) نصب گردد.

4-4 جهت دریافت اطلاعات کامل، به راهنماي مبحث سوم مقررات ملی ساختمان مراجعه شود

5-سامانه فشار مثبت

5-1 محاسبات

5-1-1 سامانه فشار مثبت پلکان به منظور بالا بردن فشار هواي داخل دهلیز پلکان اجرا شده و هدف از آن ایجاد محیطی امن و عاري از دود به منظور فرار ساکنین میباشد و اجراي آن در ساختمان هایی که طبق دستورالعمل ایمنی معماري نیاز به سامانه فشار مثبت دارند، اجباري است.

5-1-2 محاسبات سامانه فشار مثبت باید بر اساس ایجاد اختلاف فشار مناسب در دهلیز پلکان نسبت به فضاي مجاور، انجام شود.

5-1-3 مقدار فشار هواي داخل دهلیز پلکان پس از راه اندازي سامانه فشار مثبت باید به اندازهاي باشد که اجازه نفوذ دود ناشی از حریق را به دهلیز پلکان ندهد. مقدار حداقل اختلاف فشار نسبت به فضاي مجاور، در ساختمان هاي مجهز به شبکه 12/ پاسکال و در سایر ساختمان بارنده کامل، 5 ها، 25 پاسکال باید باشد.

5-1-4 انتخاب تجهیزات سامانه فشار مثبت شامل فن، الکتروموتور و غیره باید بر اساس مشخصات فنی سازنده و نمودارهاي فشار و دبی و به گونه اي انجام شود که توان ایجاد اختلاف فشار مناسب را دارا باشد.

5-1-5 درب هاي دهلیز پلکان باید به مکانیزم خود بسته شو مجهز باشد.

5-1-6 محل نصب فن باید در فضاي آزاد (ترجیحاً روي بام) باشد.

5-1-7 مقدار فشار هواي داخل باکس پلکان پس از راه اندازي سامانه فشار مثبت باید حداکثر به اندازه اي باشد که نیروي وارد بر درب پلکان در هیچکدام از طبقات، از نیروي مجاز جهت باز کردن درب (133 نیوتن) بیشتر نشود. مقدار این نیرو به ابعاد درب، فاصله دستگیره تا کناره درب، نیروي لازم جهت غلبه بر جک خودبست درب و اختلاف فشار، بستگی دارد.

5-1-8 سامانه فشار مثبت باید در ارتباط با سامانه اعلام حریق بوده و راه اندازي آن باید توسط یک یا هر دو شرط ذیل باشد.

• سامانه کشف و اعلام حریق (در اثر دود، نرخ سریع افزایش حرارت، کاشف چند شرطی، فلوسوئیچ اسپرینکلر و …)
•  سوئیچ مخصوص آتشنشانی (راه اندازي به صورت دستی)

5-1-9 پس از کشف حریق توسط این سامانه سریعاً فرمانی جهت تغییر وضعیت تابلوي فرمان فن از وضعیت عادي به وضعیت حریق صادر شود.

5-1-10 در ساختمان هاي با کاربري غیرمسکونی، و یا ساختمان هاي مسکونی که ارتفاع دهلیز پلکان آنها (کف پایین ترین قسمت پلکان تا سقف بالاترین قسمت پلکان) بیش از 30 متر میباشد، سامانه فشار مثبت باید به صورت شبکهاي (کانال- کشی) اجرا شده و حداقل در هر سه طبقه، از طریق یک دریچه با ابعاد مناسب به دهلیز پلکان مرتبط گردد.

5-1-11 سامانه فشار مثبت در ساختمانهاي مسکونی با تعداد طبقات مجموعاً بیش از 12 طبقه و یا تعداد واحدهاي بیش از 24 واحد و همچنین در ساختمان هاي غیرمسکونی، باید به صورت داینامیک طراحی شده و در هر لحظه به کمک روش مناسب (سامانه کنترلی مناسب، دریچه هاي اطمینان، تغییر ظرفیت فن ها و غیره)، میزان فشار داخل دهلیز پلکان را در محدوده استاندارد حفظ نماید.

5-1-12در خصوص ساختمان هاي مسکونی با ارتفاع دهلیز پلکان کمتر از 30 متر و تعداد واحدهاي حداکثر 24 واحد، میتوان به صورت سرانگشتی، مقادیر مندرج در جدول ذیل را در نظر گرفت.

جدول -12-1-5ب- مقادیر سرانگشتی فشار فن فشار مثبت در پلکان هاي زیر 30 متر و ساختمانهاي زیر 24 واحد

مقادیر مندرج در این جدول مربوط به حالت فن تزریق مستقیم بوده و در صورت استفاده از روش
شبکه اي کانال کشی باید میزان افت فشار ناشی از کانال ها، اتصالات و دریچه ها نیز در آن لحاظ شود.

5-1-13 در ساختمان هاي غیرمسکونی و ساختمانهاي مسکونی با ارتفاع پلکان بیش از 30 متر، محاسبات باید بر اساس شرایط ساختمان، تعداد درب هاي باز و سایر پارامترهاي تاثیرگذار انجام شده و استفاده از محاسبات سرانگشتی مجاز نیست.

5-2 نکات اجرایی

5-2-1 تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید در فضاي سرپوشیده و محافظت شده، ترجیحاً در کنار پنل اعلام حریق نصب شود.

5-2-2 تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید داراي کلید 2 حالته کنترل وضعیت فن به صورت دستی و اتوماتیک باشد.

5-2-3 تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید داراي چراغ هاي نمایشگر وضعیت فن باشد. چراغ سیگنال جریان برق به رنگ سبز، چراغ عملکرد فن در حالت اتوماتیک به رنگ قرمز و چراغ عملکرد فن در حالت دستی به رنگ زرد باید اجرا شود.

5-2-4 در صورت استفاده از تایمر، زمان آن باید روي 60 دقیقه تنظیم شده و از O/I مناسب استفاده شود.

5-2-5 وضعیت اتصال فرمان پنل اعلام حریق به تابلوي کنترل فن فشار مثبت باید به نحو مناسب پایش شود.

5-2-6 فن فشار مثبت باید از نوع تأیید شده بوده و داراي نشان استاندارد ملی یا استانداردهاي معتبر بین المللی باشد.

5-2-7 محل نصب فن ها باید به گونه اي باشد که براي متصرفین مخاطره آمیز نبوده و قسمت هاي گردنده فن-ها باید مجهز به حفاظ مناسب گردد.

5-2-8 سیم ها و کابل ها، کنتاکتورها، رله ها، فیوزها و تایمر سامانه فشار مثبت باید داراي نشان استـاندارد ملــی یا استانداردهاي معتبر بین المللی باشد.

5-2-9 فیوز و کنتاکتور سامانه فشار مثبت باید بر اساس توان ظاهري انتخاب شود.

5-2-10 هادي مسیر پنل یا اینترفیس، حتماً باید از نوع کابل بوده و با توجه به جریان مصرفی و طول کابل انتخاب شود.

دانلود فایل پی دی اف ضوابط سامانه های تهویه و تخلیه دود1397