امروزه، داشتن سیستم اعلام حریق در ساختمان‌ها برای حفظ جان مردم و اموال بسیار مهم و ضروری است. این سیستم‌ها با شناسایی سریع آتش‌سوزی، به کنترل آتش کمک می‌کنند و از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کنند.

سیستم اعلام حریق ساختمان

سیستم اعلام حریق مجموعه‌ای از تجهیزات و دستگاه‌هاست که برای شناسایی آتش و ارسال هشدار در مراحل اولیه طراحی شده است. وقتی علائم آتش‌سوزی ظاهر می‌شود، این سیستم به‌طور خودکار فعال می‌شود. هدف از نصب و استفاده از این سیستم، حفاظت از جان افراد و جلوگیری از خسارت‌های مالی است. سیستم‌های اعلام و اطفای حریق بخشی از تجهیزات امنیتی برای سازمان‌ها، منازل و ساختمان‌ها هستند.

انواع سیستم اعلام حریق

سیستم ها ی اعلام حریق به سه نوع زیر تقسیم می شوند :

-سیستم‌های متعارف یکی از قدیمی‌ترین انواع سیستم‌های اعلام حریق هستند و هنوز هم استفاده می‌شوند. در این سیستم، چندین آشکارساز و شستی که یک منطقه خاص از ساختمان را تحت پوشش دارند، به یک مدار متصل می‌شوند و به تابلوی کنترل مرکزی وصل می‌شوند. هر مدار نمایانگر یک منطقه است. وقتی حریق اتفاق می‌افتد، این سیستم محل تقریبی آتش‌سوزی را نشان می‌دهد و برای پیدا کردن محل دقیق، نیاز به بررسی فیزیکی در آن منطقه است.

-سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر، که بعد از سیستم‌های متعارف معرفی شده‌اند، یک نوع پیشرفته‌تر از سیستم‌های اعلام حریق هستند. در این سیستم‌ها، هر تجهیز مانند دتکتور و شستی دارای یک آدرس خاص است. وقتی حریق تشخیص داده می‌شود، تابلو مرکزی سیستم می‌تواند دقیقاً محل آتش را شناسایی کند، بدون اینکه نیاز به حضور فیزیکی در محل باشد. این ویژگی باعث می‌شود که سیستم‌های آدرس‌پذیر با سرعت و دقت بیشتری آتش را شناسایی کرده و در نتیجه، عملکرد بهتری در مهار حریق داشته باشند.

-سیستم‌های هوشمند اعلام حریق از آشکارسازهایی استفاده می‌کنند که دارای میکروپروسسور هستند و به‌طور مداوم محیط را بررسی می‌کنند. اگر این آشکارسازها نشانه‌هایی مانند دود یا گرما را شناسایی کنند، اطلاعات را به پنل مرکزی ارسال می‌کنند. پنل مرکزی سپس وضعیت فعلی را تحلیل کرده و اعلام می‌کند.

در این سیستم‌ها، می‌توانید حساسیت هر سنسور را به‌طور جداگانه تنظیم کنید. همچنین، سیستم‌های هوشمند را می‌توان به‌صورت نرم‌افزاری با دیگر سیستم‌های امنیتی و حفاظتی موجود در ساختمان متصل کرد. این سیستم‌ها نسبت به سیستم‌های متعارف و آدرس‌پذیر سرعت تشخیص بسیار بالاتری دارند و عملکرد بهتری در کنترل حریق ارائه می‌دهند.

اهمیت سیستم‌های ایمنی و امنیتی در مجتمع‌های ساختمانی

تأمین امنیت شهروندان و کارکنان در مجموعه‌های چندمنظوره، مثل مراکز خرید و تفریحی، بسیار مهم است. این مراکز فضایی برای خرید، تفریح، و سرگرمی مردم فراهم می‌کنند و به‌طور دائم افراد زیادی در بخش‌های مختلف مانند فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، سینماها، و فضاهای تفریحی حضور دارند. مسئولیت امنیت این افراد بر عهده مدیریت مجتمع است و سازمان‌های آتش‌نشانی و نهادهای دیگر هم مقررات خاصی در این زمینه دارند.

سیستم‌های اعلام حریق (FAS) به محض شناسایی دود یا آتش، مسئولان را مطلع می‌کنند و به‌طور خودکار با سیستم‌های اطفای حریق (FES) ارتباط برقرار می‌کنند. این کار به تخلیه سریع افراد و مهار آتش کمک می‌کند. همچنین، سیستم‌های پیشرفته نظارت تصویری و کنترل دسترسی (Access Control) به کارکنان امنیت کمک می‌کنند تا بر تمامی فضاها نظارت کنند و دسترسی به مناطق خاص را کنترل نمایند.

علاوه بر این، سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS) و مرکز عملیات امنیت (SOC) به مدیریت امنیت و پیشگیری از حملات سایبری به سیستم‌های مجتمع کمک می‌کنند.

سیستم اعلام حریق (FAS)

آتش‌سوزی یکی از حوادثی است که می‌تواند در یک ساختمان بزرگ یا مجتمع چندمنظوره، با توجه به تعداد زیاد افراد، خسارات زیادی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، نصب یک سیستم اعلام حریق خودکار و اتصال آن به یک سیستم اطفای حریق خودکار بسیار مهم است.

سیستم اعلام حریق شامل تجهیزاتی است که برای شناسایی نشانه‌های حریق مثل دود، آتش، یا گازهای سمی به‌کار می‌رود و به وسیله آلارم‌های صوتی و تصویری هشدار می‌دهد. این سیستم به‌طور خودکار خطر را شناسایی کرده و اقدامات لازم برای اطلاع‌رسانی و اطفای حریق را انجام می‌دهد.

اجزای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم‌های اعلام حریق

سامانه‌ی مرکزی اعلام حریق
این سامانه مسئول پردازش اطلاعات و کنترل کل سیستم اعلام حریق است. ارتباط میان دستگاه‌های مختلف سیستم به دو دسته تقسیم می‌شود: سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر و سیستم‌های متعارف. علاوه بر این، سامانه مرکزی می‌تواند نوع هشدار را انتخاب کند، مانند آژیر عمومی، آژیر برای مناطق خاص، تماس با آتش‌نشانی و سایر هشدارها.

تجهیزات تشخیص حریق
این تجهیزات به‌طور کلی به چند نوع تقسیم می‌شوند:
– آشکارسازهای دود: شناسایی دود ناشی از آتش.
– آشکارسازهای حرارت: شناسایی افزایش دما.
– آشکارسازهای منوکسیدکربن: شناسایی گاز منوکسیدکربن که ممکن است در حریق تولید شود.
– آشکارسازهای شعله: شناسایی نور مستقیم شعله آتش.
– آشکارسازهای ترکیبی: که چندین نوع سنجش را به‌طور همزمان انجام می‌دهند.

تجهیزات اعلام حریق
این تجهیزات شامل وسایل دیداری و شنیداری هستند که در مواقع خطر هشدار می‌دهند. از جمله:
– آژیرهای ساده و فلاشر: برای ایجاد صدا و نور هشدار.
– آژیر سخنگو: که پیام‌های صوتی هشداردهنده پخش می‌کند.
– زنگ‌ها و بلندگوها: برای محیط‌های داخلی و خارجی.
همچنین معمولاً یک نمایشگر به‌نام Mimic Panel در محل‌های پرتردد یا در نگهبانی‌ها نصب می‌شود تا وضعیت سیستم را به‌صورت ۲۴ ساعته نمایش دهد.

خروجی‌های سامانه
بسته به نوع آتش و محل وقوع آن، سیستم اعلام حریق می‌تواند اقدامات مختلفی انجام دهد، از جمله:
– تماس خودکار با آتش‌نشانی: اطلاع‌رسانی به سازمان آتش‌نشانی.
– روشن کردن تابلوهای خروج اضطراری: برای راهنمایی به خروجی‌ها.
– فعال‌سازی سیستم‌های اطفای حریق: مانند اسپرینکلرها و سیستم‌های هایدرنت.
– مدیریت درب‌ها: قفل کردن یا باز کردن درب‌ها، مانند درب‌های خروج اضطراری.

این اقدامات می‌توانند به‌طور هوشمند و بر اساس برنامه‌ریزی‌های از پیش تعیین‌شده انجام شوند.

آتش‌سوزی یکی از حوادث بسیار خطرناک و آسیب‌زننده است که همیشه ممکن است رخ دهد. برای کاهش خسارات و اطلاع‌رسانی به افراد در مورد آتش‌سوزی و همچنین سرعت‌بخشیدن به خاموش کردن آتش، ساختمان‌ها باید به سیستم‌های اعلام و اطفای حریق مجهز باشند.

سیستم اعلام حریق چیست ؟

سیستم اعلام حریق مجموعه‌ای از وسایل و دستگاه‌هاست که با استفاده از صدا و تصویر، خطر آتش‌سوزی را شناسایی و اعلام می‌کند. این سیستم زمانی فعال می‌شود که دود، آتش، گاز منوکسید کربن، یا وضعیت‌های بحرانی دیگری رخ دهد.

دلایل نیاز به نصب سیستم اعلام حریق
اصلی‌ترین دلیل نصب این سیستم، محافظت از جان و اموال افراد است.

در این سیستم، آتش در مراحل ابتدایی به‌طور خودکار شناسایی می‌شود و محل آن مشخص می‌شود. سپس آژیر به صدا درمی‌آید تا عوامل آتش‌نشانی، چه در محل و چه از سازمان آتش‌نشانی، آماده مبارزه با آتش‌سوزی شوند.

برای حفاظت از اموال، سیستم اعلام حریق به تجهیزات زیر نیاز دارد:
– تابلوی کنترل مرکزی: برای مدیریت سیستم.
– آشکارسازهای خودکار: برای شناسایی دود، آتش، یا گاز.
– آژیرها: برای ایجاد هشدار.
– تابلوهای تکرار: برای نمایش وضعیت سیستم.
– مکان‌های نصب تجهیزات: برای قرار دادن دستگاه‌ها.
– افراد مسئول: برای نظارت بر سیستم.
– سیستم اطفای حریق ثابت: برای خاموش کردن آتش.

این اجزا به‌طور هماهنگ عمل کرده و به حفاظت از اموال و ایمنی کمک می‌کنند.

سیستم حفاظت از اموال می تواند به دو صورت باشد:

1. پوشش کامل ساختمان
این سیستم تمام نقاط ساختمان را تحت پوشش قرار می‌دهد تا در صورت وقوع آتش‌سوزی، خطر به حداقل برسد.

2. پوشش مناطق پرخطر
این سیستم فقط قسمت‌هایی از ساختمان که احتمال بروز آتش‌سوزی در آن‌ها بیشتر است را تحت پوشش قرار می‌دهد.

سیستم حفاظت از جان افراد

هدف این سیستم، فعال‌سازی به‌موقع آژیرها است تا افراد بتوانند به موقع از محل خطرناک فرار کنند. مشخص بودن مسیرهای خروج در این سیستم بسیار مهم است، زیرا اگر دامنه دید مسیر خروج کمتر از ده متر باشد، این مسیر مسدود به حساب می‌آید.

در یک ساختمان، سیستم حفاظت از جان می‌تواند به صورت‌های زیر باشد:

1. پوشش کامل: سیستمی که همه بخش‌های ساختمان را تحت پوشش قرار می‌دهد.
2. پوشش بخش‌های پرخطر: سیستمی که فقط بخش‌هایی از ساختمان را پوشش می‌دهد که در صورت آتش‌سوزی، خطر جانی بیشتری برای ساکنان دارد.
3. پوشش مسیرهای اضطراری: سیستمی که فقط فضاها و راهروهای منتهی به خروجی‌ها و پله‌های اضطراری را پوشش می‌دهد.
4. سیستم دستی: سیستمی که به کار انداختن آژیرها به افراد وابسته است و نیاز به دخالت دستی دارد.

هزینه‌های نصب سیستم‌های اعلام حریق و امنیت

برای نصب سیستم اعلام حریق، دزدگیر، و سیستم‌های هوشمند، هزینه‌ها به‌طور جداگانه محاسبه می‌شود. هزینه سیم‌کشی به صورت متری و هزینه نصب هر دستگاه مانند دتکتورها، تابلوهای اعلام حریق، و دستگاه‌های دزدگیر به صورت جداگانه محاسبه می‌شود.

اجرای درست سیستم اعلام حریق نیاز به دقت بالا و رعایت مقررات و استانداردهای ملی و بین‌المللی دارد.

مراحل اجرای سیستم اعلام حریق:

1. طراحی و برنامه‌ریزی:
اولین مرحله شامل طراحی دقیق سیستم است که باید بر اساس نیازهای خاص هر ساختمان و نوع کاربری آن (مثل مسکونی، تجاری یا صنعتی) انجام شود. این طراحی شامل انتخاب مکان‌های مناسب برای نصب دتکتورها و تجهیزات مختلف است.

2. نصب:
در مرحله نصب، کابل‌کشی، نصب بلندگوها، دتکتورها، منابع تغذیه، پنل‌های کنترل، آژیرها و دکمه‌های فشاری برای هشدار دستی انجام می‌شود. مهم است که نصب به درستی انجام شود و سیستم به خوبی تست شود تا در مواقع اضطراری به درستی عمل کند.

3. تست و کالیبراسیون:
بعد از نصب، باید تجهیزات تست و کالیبره شوند و از ارتباط مؤثر بین تمامی اجزای سیستم اطمینان حاصل شود. این کار شامل اجرای سناریوهای مختلف حریق برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم است.

4. آموزش:
آموزش کاربران و نگهدارندگان سیستم بسیار مهم است. برای استفاده صحیح از سیستم و واکنش مناسب در مواقع بحران، باید برنامه‌های آموزشی دوره‌ای برای کارکنان ساختمان تنظیم شود.

این مراحل کمک می‌کند تا سیستم اعلام حریق به درستی کار کند و در مواقع اضطراری به سرعت و به درستی عمل نماید.

در نهایت، برای اطمینان از عملکرد صحیح و مداوم سیستم اعلام حریق، نیاز به نگهداری و تعمیرات دوره‌ای است. این شامل بررسی منظم دتکتورها، سیستم‌های اطفای حریق، پنل‌های کنترل و دیگر تجهیزات مرتبط می‌شود. نگهداری منظم و به‌روز بودن سیستم می‌تواند در مواقع بحران به نجات جان‌ها کمک کند.

نصب سیستم اعلام حریق باید بر اساس استاندارد NFPA-72 انجام شود. این استاندارد یکی از بهترین استانداردهای جهانی برای ایمن‌سازی ساختمان‌ها در برابر حریق است و رعایت آن برای نصب سیستم‌های اعلام حریق در ساختمان‌ها از سوی سازمان‌های آتش‌نشانی تایید شده است.

معرفی سیستم اعلام و اطفا حریق

سیستم اعلام و اطفای حریق بخشی از سیستم‌های حفاظتی و امنیتی است که به‌طور مداوم برای پیشگیری و کنترل حریق در مکان‌های مختلف مانند ساختمان‌ها، کارخانجات، انبارها و پارکینگ‌ها استفاده می‌شود. هدف این سیستم‌ها جلوگیری از خسارات مالی و جانی ناشی از آتش‌سوزی است.

برای نصب سیستم اعلام حریق در ساختمان، نیاز به تجهیزات مختلفی داریم که شامل:

– سنسورها: برای شناسایی دود و گاز.
– آژیر فلاشر: برای ایجاد هشدار صوتی و نوری.
– بیم دتکتور دودی و گازی: برای تشخیص دود و گاز.
– کنترل پنل: برای مدیریت و کنترل سیستم.
– شستی‌ها: برای هشدار دستی.
– ماژول‌ها: برای ارتباط بین تجهیزات.

بعد از نصب سیستم توسط متخصص، در صورت تشخیص دود یا گاز توسط دتکتورها، سیستم به‌طور خودکار هشدار صوتی را فعال کرده و از طریق نرم‌افزار با آتش‌نشانی و صاحب ملک تماس می‌گیرد تا وضعیت حریق را اعلام کند.

شستی اعلام حریق

در سیستم اعلام حریق دستی، اگر کسی در ساختمان متوجه دود یا آتش شود، می‌تواند با فشردن شستی اعلام حریق، آژیر فلاشر را فعال کند. این شستی باید در محل‌های قابل مشاهده و نزدیک به راه‌پله یا راهرو نصب شود و فاصله‌اش از کف حدود 150 سانتی‌متر باشد.

اگر سیستم اطفای حریق هم نصب شده باشد، بعد از فعال شدن سیستم اعلام حریق و تشخیص آتش، سیستم اطفای حریق به‌طور خودکار فعال می‌شود و با استفاده از آب یا گاز، آتش را کنترل می‌کند.

کنترل پنل اعلام حریق

کنترل پنل اعلام حریق مسئول پردازش اطلاعات و مدیریت سیگنال‌ها است. این پنل سیگنال‌ها را از دستگاه‌های ورودی مانند دتکتورها دریافت کرده و به دستگاه‌های خروجی مثل آژیر فلاشر ارسال می‌کند.

کنترل پنل‌های اعلام حریق به دو نوع متعارف و آدرس‌پذیر تقسیم می‌شوند:

– سیستم متعارف: در این نوع، اگر آتش‌سوزی در یک اتاق خاص اتفاق بیفتد، پنل نمی‌تواند مکان دقیق آتش را مشخص کند و فقط نشان می‌دهد که آتش‌سوزی در یک ناحیه کلی است.

– سیستم آدرس‌پذیر: در این نوع، پنل پس از نصب سیستم اعلام حریق، مکان دقیق آتش‌سوزی را شناسایی و اعلام می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود تا بتوانید به سرعت به محل دقیق حادثه دسترسی پیدا کنید.

دتکتور اعلام حریق

دتکتورها در سیستم اعلام حریق به عنوان دستگاه‌های ورودی عمل می‌کنند و انواع مختلفی دارند که بسته به نیازها طراحی شده‌اند. مهم‌ترین انواع آنها شامل دتکتور دودی، دتکتور حرارتی، و دتکتور ترکیبی هستند.

زمانی که دتکتورها میزان دود یا حرارت را بالاتر از حد معمول تشخیص دهند، سیگنال حریق را به کنترل پنل ارسال می‌کنند. این سیگنال باعث می‌شود که سیستم به طور خودکار اعلان حریق و اقدامات اطفای حریق را اجرا کند.

نحوه نصب و طراحی سیستم های اعلام حریق

نصب سیستم اعلام حریق در ساختمان‌های مسکونی و تجاری کار ساده‌ای نیست و باید توسط مهندسان و کارشناسان متخصص انجام شود. این کار نیاز به رعایت استانداردهای خاص و داشتن پشتیبانی پس از نصب دارد.

سیم‌کشی و نصب سیستم اعلام حریق به تخصص و مهارت بالایی نیاز دارد. اگر این کار به درستی انجام نشود، می‌تواند خطرات زیادی به همراه داشته باشد. موفقیت یک پروژه اعلام حریق به اجرای دقیق و صحیح سیستم در زمان نصب بستگی دارد. حتی اگر سیستم به درستی تست و تحویل شود، مشکلات ناشی از نصب نادرست توسط افراد کم‌تجربه می‌تواند عملکرد آن را پس از چند ماه دچار اختلال کند.

سیستم‌های اعلام حریق از اجزای مختلفی مانند کنترل پنل، دتکتورها و شستی‌ها تشکیل شده‌اند. نصب و راه‌اندازی این تجهیزات نیاز به دانش و تجربه تخصصی دارد. بسته به نوع سیستم (متعارف، آدرس‌پذیر یا بی‌سیم)، روش نصب ممکن است متفاوت باشد و نصب نادرست می‌تواند مشکلات و خسارات زیادی به همراه داشته باشد.

نصاب اعلام حریق

نصاب سیستم اعلام حریق باید ویژگی‌ها و مهارت‌های خاصی داشته باشد و به دقت مراحل نصب را انجام دهد. او باید به نصب صحیح تجهیزات و انتخاب بهترین مکان برای هر کدام مسلط باشد.

نصاب باید از سلامت تجهیزات و قرار گرفتن آن‌ها در مکان درست مطمئن شود. اگر مشکلی در مراحل نصب پیش بیاید، سیستم اعلام حریق ممکن است دچار اختلال شده و نتواند به درستی عمل کند.

شرکت‌های مختلف ممکن است نصاب‌های خود را برای نصب برندهای مختلف به محل شما بفرستند. نصاب‌ها باید با نکات ایمنی و استانداردهای نصب آشنا باشند و از بروز هرگونه مشکل بعد از نصب جلوگیری کنند.

نصاب‌های شرکت فراحفاظ آموت از جمله مجرب‌ترین‌ها هستند. آن‌ها پس از آموزش‌های کامل و گزینش دقیق انتخاب می‌شوند و کار خود را در این شرکت شروع می‌کنند. این نصاب‌ها در حین و پس از نصب سیستم اعلام یا اطفاء حریق خدمات پشتیبانی را نیز به شما ارائه می‌دهند.

بازدید

در مقاله‌ای درباره سیستم اعلام حریق، به عواملی که بر قیمت این سیستم تاثیر می‌گذارند، اشاره کردیم. یکی از بهترین کارها قبل از خرید و نصب سیستم اعلام حریق، بازدید از محل است. هر مکان نیاز به تجهیزات و سیستم‌های مخصوص به خود دارد. نصاب باید قبل از خرید سیستم، از محل بازدید کند تا بتواند بهترین گزینه را برای شما پیشنهاد دهد.

مشاوره

بعد از بازدید از محل، عوامل دیگری مثل بودجه و هدف شما در انتخاب بهترین سیستم اعلام حریق تاثیر دارند. یک نصاب و مشاور باید با توجه به بودجه، اهداف شما و سایر تجهیزات امنیتی موجود، بهترین سیستم اعلام حریق را پیشنهاد کند و از امنیت شما مطمئن شود.

یک مشاور حرفه‌ای می‌داند که کدام برند مناسب بودجه شماست و در عین حال کیفیت بالایی دارد؛ زیرا کیفیت نباید به خاطر قیمت پایین‌تر فدای شود.

اجرای پروژه بر مبنای استاندارد های NFPA72

استانداردها تنها برای طراحی و نقشه‌کشی سیستم اعلام حریق مهم نیستند، بلکه در مرحله نصب هم بسیار ضروری هستند. رعایت این استانداردها در نصب کمک می‌کند تا مشکلات فنی بعدی کاهش یابد و از هزینه‌های اضافی جلوگیری شود.

برای پشتیبانی از سیستم اعلام حریق، افرادی که از خدمات نصب استفاده می‌کنند، می‌توانند با عقد قرارداد یک‌ساله از بازدیدهای سه‌ماهه بهره‌مند شوند. این بازدیدها برای بررسی عملکرد سیستم و اطمینان از سلامت آن انجام می‌شود.

همچنین، دتکتورها که وظیفه‌شان تشخیص دود و حرارت است، ممکن است با گرد و غبار پوشیده شوند و هشدارهای کاذب ایجاد کنند. تمیز کردن دتکتورها باید با مواد خاص و توسط افراد مجرب انجام شود. نصاب‌های حرفه‌ای برای بررسی و رفع مشکلات فنی، تمیز کردن دتکتورها، و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم، به‌طور تخصصی آموزش دیده‌اند.