مکانیزم کارکرد مخزن آب آتش نشانی

در ساختمان‌ها مانند آپارتمان‌ها، شرکت‌ها و کارگاه‌ها، برای حفاظت از افراد و اموال در برابر حریق، استفاده از سیستم‌های اطفاء حریق و آتش‌نشانی ضروری است. این سیستم‌ها شامل مخزن آب آتش‌نشانی نیز می‌شود که به عنوان قسمتی اساسی از این سیستم‌ها عمل می‌کند.

مخزن آب آتش‌نشانی، طبق توصیه‌های سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی، باید در ساختمان نصب شود. این مخزن، همراه با دیگر اجزای سیستم آتش‌نشانی مانند جعبه‌های آتش‌نشانی و اسپرینکلرها، موجب ایجاد حفاظت کاملتر در برابر حریق می‌شود.

در این مقاله، ما سعی کرده‌ایم مطالبی در خصوص مخزن آب آتش‌نشانی را ارائه دهیم. این مطالب شامل اطلاعاتی مانند حجم و ظرفیت مورد نیاز برای مخزن آب آتش‌نشانی، محل نصب و ارتفاع آن، و نکات مربوط به نگهداری و تعمیر این مخزن است.”

مخزن ذخیره آب آتش نشانی چطور کار می کند؟

عملکرد مخزن ذخیره آب آتش‌نشانی بسیار ساده است. کافی است ورودی آب مخزن را به لوله‌های آب ورودی از کنتور وصل کنید و سپس خروجی آب مخزن را به ورودی سیستم لوله‌کشی آتش‌نشانی متصل کنید تا سیستم آماده به کار شود.

مخزن ذخیره آب آتش‌نشانی باید حداقل ۵۰٪ آب مورد نیاز تمام جعبه‌های آتش‌نشانی (شامل شیلنگ‌های قرقره) را برای مدت ۱۵ دقیقه فراهم کند. همچنین در سیستم‌های آتش‌نشانی با آبپاش یا اسپرینکلر، حجم مخازن باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که حداقل برای مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه آب مورد نیاز اسپرینکلرها تامین شود.

انواع مخزن ذخیره آب آتش نشانی

مخزن آب آتش نشانی آنتی باکتریال (Antibacterial fire water tank)

مخازن پلی‌اتیلن با سه لایه و چهار لایه که دارای ویژگی‌های ضد باکتری هستند، برای استفاده به عنوان مخازن آتش‌نشانی بسیار مناسب هستند. این نوع مخازن، در اکثر مکان‌هایی که از یک مخزن برای آب شرب و اطفاء حریق استفاده می‌شود، گزینه‌ی مناسبی هستند. همچنین، در ساختمان‌هایی که دو مخزن جداگانه برای آب شرب و آتش‌نشانی استفاده می‌شود، توصیه می‌شود از این نوع مخازن با ویژگی‌های ضد باکتری استفاده کنید. این مخازن مانع از ایجاد جلبک و گرفتگی در لوله‌ها و اتصالات خواهند شد.

مخازن آتش‌نشانی مانند دیگر تانکرهای آب پلاستیکی انواع مختلفی دارند که هر یک دارای ویژگی‌های خاصی هستند. این مخازن را می‌توان به دسته‌های پلاستیکی، فایبرگلاس پنلی، پلی‌اتیلن، استیل و آنتی‌باکتریال تقسیم کرد. اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها جنس مواد استفاده شده در ساخت آن‌ها است.

• مخزن گالوانیزه گرم: این مخازن از فولادی ساخته می‌شوند که با فلز روی پوشانده شده است. در فرآیند تولید، فولاد در حوضچه‌ای از فلز روی داغ شناور می‌شود و سپس شستشو و چربی‌زدایی می‌شود. مزایای این مخزن شامل مقاومت بالا در برابر ضربه، تعمیرات آسان در هنگام خرابی و قابلیت تولید در اندازه‌های مختلف است. این مدل کیفیت و مقاومت خوبی در برابر آسیب‌های احتمالی دارد.
• مخزن پلی‌اتیلن: این مخازن از یک تا سه لایه ساخته می‌شوند و اشکال مختلفی مانند عمودی، افقی و ته قیفی دارند. مزیت اصلی مخازن پلی‌اتیلن نسبت به گالوانیزه، انعطاف‌پذیری بهتر آن‌ها است.
• مخزن فایبرگلاس کامپوزیتی: این مخازن مدولار هستند و نیاز به زیرسازی دارند، بنابراین هزینه بیشتری نسبت به دو مدل قبلی دارند. مزیت اصلی این مخازن، امکان باز کردن پنل‌های تانکر است که حمل و نقل آن‌ها را آسان‌تر می‌کند. همچنین این مخازن مقاوم در برابر اشعه UV هستند.

نصب مخزن آب آتش نشانی

مکان مناسب برای نصب مخزن آب آتش‌نشانی، پشت بام ساختمان است. اینجا بهترین مکان برای نصب مخزن است زیرا در صورت قطع برق، جریان آب متوقف نمی‌شود. اما برخی افراد ممکن است مخازن را در جاهای تاریک مثل اتاق های تاسیسات و زیرزمین قرار دهند که این کار اصولی نیست. در صورت قطع برق، امکان پمپاژ آب برای اطفاء حریق وجود نخواهد داشت. همچنین، می‌توان مخزن آتش‌نشانی را در پارکینگ نصب کرد که برای این منظور مناسب است.

فرمول محاسبه حجم مخزن ذخیره آب آتش نشانی

Q=50*N

• در فرمول بالا، Q حجم کل مخزن است.

• عدد ۵۰ میزان دبی فرضی موتور پمپاژ است که شما باید به جای آن دبی موتور خود را قرار دهید.

• N تعداد جعبه‌های آتش‌نشانی موجود در ساختمان است که به مخزن وصل می‌شوند.

برای محاسبه حجم مخزن ذخیره آب آتش‌نشانی، ابتدا باید دبی موتور پمپاژ آب را به دقت اندازه گیری کنید. این دبی معمولاً بین 2000 تا 50000 لیتر برای هر پمپ است. می‌توانید این اطلاعات را از روی بدنه پمپ مشاهده کنید. سپس برای محاسبه حجم مخزن ذخیره آب آتش‌نشانی به واحد آپارتمانی، دبی پمپاژ آب را در تعداد جعبه‌های آتش‌نشانی ضرب کنید. به عنوان مثال، فرض کنید دبی موتور پمپاژ آب ساختمان شما 50 گالن در دقیقه است. این عدد را در تعداد جعبه‌های آتش‌نشانی در ساختمان ضرب کنید. به این ترتیب می‌توانید حجم لازم برای ذخیره آب در مخازن را محاسبه کنید. این کار انجام می‌شود زیرا هنگام حریق، تمامی این جعبه‌ها باید به مخزن ذخیره آب آتش‌نشانی متصل شوند.

انواع مخازن ذخیره آب آتش نشانی از نظر جنس بدنه

به طور کلی، مخازن ذخیره آب آتش‌نشانی انواع مختلفی دارند که شامل بدنه‌های فلزی، بتنی، پلی‌اتیلن و فایبرگلاس هستند. اما مخازن پلاستیکی که معمولاً از جنس پلی‌اتیلن یا فایبرگلاس هستند، در سال‌های اخیر محبوب‌تر شده‌اند. دلیل انتخاب این مخازن، قیمت مناسب‌تر و اقتصادی‌تر آنهاست، همچنین نگهداری از آنها نیز به صرفه‌تر است. علاوه بر این، انعطاف پذیری مخازن پلی‌اتیلن بیشتر از فایبرگلاس است و نیازی به زیرسازی خاصی ندارند. به همین دلیل، مخازن پلی‌اتیلن بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ظرفیت مخازن ذخیره آب آتش نشانی باید چقدر باشد؟

ظرفیت یک مخزن آتش‌نشانی نشان‌دهنده مقدار آبی است که درون آن تا زیر شناور قرار می‌گیرد. این مخازن معمولاً از ۲۰۰۰ لیتر شروع شده و تا ۵۰۰۰۰ لیتر می‌رسند. انتخاب مناسب‌ترین ظرفیت برای ساختمان و یا تعیین مقدار آب مورد نیاز در زمان حریق به توصیه‌ی کارشناس آتش‌نشانی بستگی دارد. اما می‌توان با استفاده از یک فرمول خاص، حجم مناسب مخزن آب آتش‌نشانی را محاسبه کرد. در ادامه، نحوه‌ی محاسبه‌ی حجم این مخزن‌ها را برایتان توضیح می‌دهیم.

نحوه انتخاب حجم منبع ذخیره آب

یکی از سوالاتی که بسیاری از افراد ممکن است داشته باشند، این است که مخزن آتش‌نشانی چقدر آب می‌تواند در خود ذخیره کند؟ و به چند منبع نیاز داریم؟ در واقع، حجم مخزن آب آتش‌نشانی همان مقدار آبی است که از مخرج مخزن تا ورودی پمپ آتش‌نشانی قرار می‌گیرد. اهمیت این موضوع بسیار بالاست زیرا حجم آب موجود برای آتش‌نشانی نقش بسیار مهمی در مدیریت حریق دارد. بهتر است چندین مخزن با حجم کمتر را به جای یک مخزن بزرگتر استفاده کنید تا فشار آب در مخزن بسیار بالا نشود. در واقع، میزان دبی آتش‌نشانی بستگی به میزان خطرات آتش‌سوزی در هر منطقه دارد. در مناطق پر خطر، دبی حدوداً 20 لیتر بر ثانیه است، در مناطق کمتر خطرناک حدوداً 10 لیتر بر ثانیه است، و در مناطق بسیار کم خطر، حدوداً 7 لیتر بر ثانیه است. هر مخزن آتش‌نشانی باید توانایی مدیریت آتش را به مدت حداقل 30 دقیقه داشته باشد، طبق استانداردهای NFPA. بنابراین، برای خرید و نصب مخازن آتش‌نشانی، باید به عواملی مانند مکان نصب، حجم آب مورد نیاز و غیره توجه کنید.

ضخامت ورق مخزن ذخیره آب آتش نشانی باید چقدر باشد؟

ضخامت ورق مخزن آب باید با توجه به آزمایشات انجام شده روی آب انتخاب شود. اما یکی از مزایای استفاده از گالوانیزه گرم این است که این ماده مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد، بنابراین می‌تواند گزینه بسیار مناسبی برای مخزن آب شما باشد.

استاندارد های مخزن آتش نشانی

یکی از نکات مهم در مورد مخازن آتش‌نشانی این است که آب داخل آن‌ها باید هر چند وقت یکبار جریان داشته باشد تا راکد نشود. همچنین، باید مخزن آتش‌نشانی را در محلی قرار دهید که از هرگونه آلودگی، رطوبت، بارندگی و نور مستقیم خورشید دور باشد. از دیگر موارد مهم، حجم مخزن است که باید به اندازه‌ای باشد که آب مورد نیاز همه جعبه‌های آتش‌نشانی را تأمین کند.

سیستم های تامین آب

برای یک سیستم اطفاء حریق مبتنی بر آب، تأمین آب بسیار ضروری است. هر سیستم تأمین آب چند جزء اصلی دارد: منبع آب، لوله‌کشی برای انتقال آب، و روش به حرکت درآوردن آب. ظرفیت این سیستم‌ها بر اساس میزان آبی که برای اطفاء حریق نیاز است و مدت زمان مورد نیاز برای حفظ این جریان تعیین می‌شود.

مثلاً، اگر سیستم به جریان هزار گالن (3785 لیتر) آب در دقیقه برای یک ساعت نیاز داشته باشد، باید منبع آبی با ظرفیت شصت هزار گالن (227100 لیتر) فراهم باشد. بهترین راه برای تأمین آب، داشتن دو منبع آب است تا در صورت نیاز به تعمیر یا سرویس یکی از منابع، منبع دیگری بتواند پشتیبانی لازم را فراهم کند. معمولاً یکی از این منابع، آب شهری است و منبع دیگر در تأسیسات قرار دارد. در مکان‌هایی که آب شهری در دسترس نیست، می‌توان از دو منبع نگهداری جداگانه استفاده کرد.

منابع تأمین آب به طور معمول شامل موارد زیر هستند: مخزن هوایی، مخزن مکش، استخر آب یا مخزن تحت فشار. مخزن هوایی دارای مزیت فشار ناشی از جاذبه است. مثلاً، مخزنی که در ارتفاع 100 فوت (30.5 متر) قرار دارد، فشار خروجی 43 psi (دویست و نود و شش کیلو پاسکال) را به دلیل نیروی جاذبه فراهم می‌کند.

بسته به نیازهای سیستم خاص، ممکن است بتوان از مخزن بدون پمپ آتش نشانی استفاده کرد. مخزن آب با هزینه کمتر نسبت به مخازن هوایی، به پمپ آتش نشانی نیاز دارد. در این نوع مخزن، از فشار هوا برای خارج کردن آب با فشار استفاده می‌شود، مشابه کپسول‌های آتش‌نشانی اما در مقیاس بزرگ‌تر. این نوع مخازن معمولاً در سیستم‌های کوچک‌تر استفاده می‌شوند.

هر سه نوع سیستم نیاز به بازرسی و نگهداری منظم دارند. در مناطقی که دما ممکن است تا حد یخ‌زدگی کاهش یابد، باید روشی برای گرم کردن مخزن وجود داشته باشد. استفاده از استخر آب نیاز به بازرسی و نگهداری را کاهش می‌دهد، اما همچنان باید در برابر یخ‌زدگی محافظت شود. بزرگ‌ترین عیب استخر، هزینه ساخت و فضای اشغالی آن است.

برای انتقال آب از مخزن به سیستم اطفاء حریق به لوله‌کشی نیاز است. سیستم اصلی آب باید ظرفیت کافی برای تأمین همه نیازها را داشته باشد. اندازه لوله اصلی آب با توجه به جریان مورد نیاز تعیین می‌شود. ایده‌آل این است که لوله اصلی به شکل حلقه نصب شود تا در صورت آسیب یا نگهداری بخشی از سیستم، همچنان آب به همه نقاط سیستم برسد. این حلقه می‌تواند توسط سیستم‌های جداگانه تغذیه شود.

شیرهای موجود در سیستم‌های تأمین آب برای حفاظت در برابر حریق معمولاً شامل شیرهای نشانگر وضعیت هستند. این شیرها وضعیت باز یا بسته بودن را نشان می‌دهند و معمولاً در حالت باز قفل می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که همیشه آماده به کار هستند.