سیستم‌های اعلام حریق به سه دسته تقسیم می‌شوند: سیستم‌های آدرس‌پذیر، متعارف و وایرلس.

این سیستم‌ها در حوزه‌ی ایمنی و محافظت در گروه سیستم‌های فعال قرار دارند. آن‌ها وظیفه‌ی دریافت اعلان حریق و ارسال سیگنال‌هایی برای خاموش کردن حریق یا جلوگیری از گسترش آن و دودزایی دارند.

در سیستم‌های اعلام حریق، اهمیت بسیاری به تشخیص سریع حریق داده می‌شود، زیرا ثانیه‌های اولیه بسیار حیاتی برای امداد و نجات هستند. به همین دلیل، این سیستم‌ها در همه‌ی مکان‌ها از اتاق‌های کوچک تا سوله‌های بزرگ با اولویت استفاده قرار می‌گیرند.

یکی دیگر از دلایل مهمی که سیستم اعلام حریق را به عنوان فرمانده سایر سیستم‌های ایمنی می‌شناسد، قابلیت برنامه‌ریزی پنل اعلام حریق است.

این پنل با استفاده از سنسورهای مختلف، حریق را تشخیص می‌دهد و سپس به صورت مرحله‌ای یا کلی، اعلام می‌کند. در مرحله بعد، فرمان‌های ایمنی مانند سیستم‌های اطفاء گاز، فشار مثبت پلکان، و سیستم‌های اگزاست پارکینگ و آتریوم، بر اساس سناریوهای تعیین شده، فعال می‌شوند.

این مراحل توسط سیگنال‌های الکترونیکی انجام می‌شود که باعث سرعت بالای انتقال اطلاعات می‌شود. این سرعت بالا به ما کمک می‌کند که در کمترین زمان ممکن پس از تشخیص حریق، اقدامات ایمنی لازم را انجام دهیم.

انواع سیستم اعلام حریق

سیستم‌های اعلام حریق به سه نوع تقسیم می‌شوند: متعارف، آدرس‌پذیر و وایرلس. از این سه، سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر بیشتر استفاده می‌شود و مزایای بیشتری دارد، به خصوص در پروژه‌های بزرگ و متوسط. این سیستم از آنجایی که قابلیت برنامه‌ریزی پنل اعلام حریق را دارد و می‌تواند فرمان‌های حریق را دریافت و ارسال کند، بسیار موثرتر است.

سیستم اعلام حریق متعارف

سیستم اعلام حریق متعارف بر اساس شناسایی نواحی حریق (زون) طراحی می‌شود. در این سیستم، وقتی یک دتکتور حریق یا شستی فعال می‌شود، ناحیه مربوط به آن (زون) روی پنل نمایش داده می‌شود.

این برای افراد حاضر در محل، که ممکن است با نقشه زون‌های حریق آشنا نباشند، راهنمایی می‌کند تا ناحیه حریق را تشخیص داده و اقدامات لازم را انجام دهند.

زیرساخت برای سیستم اعلام حریق متعارف شامل استفاده از کابل‌های اعلام حریق به تعداد زون‌های پنل است. همچنین در انتهای هر زون باید از مقاومت انتهای خط استفاده شود.

اجزای اصلی سیستم اعلام حریق در هر زون شامل شستی اعلام حریق، دتکتور دودی یا حرارتی، و فلوسوییچ می‌باشند. آژیرها نیز در مدارهای جداگانه‌ای قرار می‌گیرند که در شماتیک طراحی سیستم اعلام حریق متعارف نمایش داده شده است.

قیمت سیستم اعلام حریق متعارف

سیستم‌های اعلام حریق متعارف به دلیل قیمت ارزان‌تر نسبت به سایر نوع سیستم‌های اعلام حریق، مورد توجه قرار می‌گیرند.

با پیشرفت تکنولوژی در ایران، تولیدکنندگان داخلی نیز موفق به تولید این سیستم‌ها شده‌اند و استانداردهای لازم را اخذ کرده‌اند. این برندهای داخلی می‌توانند تجهیزات با کیفیتی در این حوزه تولید کنند.

با این حال، پنل‌های سیستم اعلام حریق خارجی که دارای تائیدیه LPCB اروپا هستند، می‌توانند در مقابل حفاظت تجهیزات بیشتری داشته باشند.

انتخاب بین برندهای خارجی یا داخلی بستگی به کاربری مورد نظر دارد. برای مواردی مانند اتاق‌های سرور، باتری، آرشیو و موزه، که نیاز به سیستم اطفاء حریق با تائیدیه LPCB دارند، بهتر است از پنل‌های خارجی با این تائیدیه استفاده کنید.

اما برای واحدهای مسکونی کوچک، ساختمان‌های مسکونی با تعداد طبقات کم، یا داخل واحدهای اداری کوچک، می‌توان از سیستم اعلام حریق متعارف استفاده کرد.

نصب و راه‌اندازی سیستم اعلام حریق متعارف بسیار ساده است، اما نیاز به تسلط بر قوانین و ضوابط کابل‌کشی و نصب صحیح اجزا دارد. با رعایت این موارد، می‌توانید با هزینه‌ای مناسب، فضای خود را به سیستم اعلام حریق مجهز کنید.

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر بر اساس شناسایی هر قسمت اعلام حریق از طریق یک آدرس کدگذاری شده در پنل اعلام حریق عمل می‌کند.

این کد به هر تجهیزات مثل دتکتورها، فلوسوییچ‌ها، آژیرها و سایر اجزا تخصیص داده می‌شود تا با فعال شدن هر کدام، ناحیه مربوطه روی پنل اعلام حریق نمایش داده شود.

این کار باعث می‌شود که اقدامات پیشگیری از گسترش حریق با سرعت و دقت بیشتری انجام شود.

زیرساخت لازم برای این سیستم باید شامل استفاده از کابل‌های شیلددار باشد تا نویزهای محیطی وارد سیستم نشوند و عملکرد پنل را تحت تاثیر قرار ندهند.

کابل کشی در این سیستم به صورت حلقه باید طراحی شود، به این معنی که هر کابلی که از پنل برای اجزا اعلام حریق خارج می‌شود، باید به پنل بازگردانده شود.

در تصویر شماره دو، شمای کابل کشی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر نمایش داده شده است که تمام اجزا در یک لوپ قرار می‌گیرند.

این اجزا شامل دتکتورهای دودی یا حرارتی، آژیرها، شستی‌های اعلام حریق، اینترفیس‌های ورودی/خروجی و ایزولاتورها هستند.

لوپ‌های در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر می‌توانند شامل چندین زون در سیستم اعلام حریق متعارف باشند.

این امکان باعث می‌شود که این سیستم قادر به ادغام و مدیریت بیشتر المان‌های اعلام حریق باشد و اجرای آن نیز ساده‌تر باشد نسبت به سیستم‌های متعارف.

در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، تجهیزات مختلف دارای امکانات و ویژگی‌های پیشرفته‌تری نسبت به سیستم‌های متعارف هستند.

برخی از برندهای ایرانی و خارجی این سیستم‌ها را با قابلیت‌های منحصر به فرد عرضه کرده‌اند. به عنوان مثال، در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر TC، دتکتورهای حرارتی می‌توانند به دو حالت نرخ افزایشی یا دمای ثابت تنظیم شوند.

همچنین دتکتورهای دودی این سیستم قادر به تشخیص خودکار پر شدن محفظه خود هستند و در صورت نیاز به سرویس و نگهداری، هشدار می‌دهند.

یکی از ویژگی‌های دیگر دتکتورهای اعلام حریق آدرس پذیر TC، قابلیت تشخیص و تحلیل گرد و خاک در محیط است که این ویژگی در دتکتورهای سنتی وجود ندارد.

این امکانات پیشرفته باعث می‌شود که سیستم اعلام حریق آدرس پذیر TC، بهترین کارایی را در شناسایی حریق و جلوگیری از آن ارائه دهد و نسبت به سیستم‌های معمولی، عملکرد بهتری داشته باشد.

نصب و راه اندازی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

نصب و راه اندازی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر نیاز به تخصص دارد و اشتباهات در نصب اجزا یا اتصالات کوتاه می‌توانند باعث آسیب به بورد الکترونیکی پنل اعلام حریق شوند.

در برخی از برندهای ایرانی و خارجی این سیستم‌ها، نیاز به تنظیم آدرس اجزا به صورت دستی وجود دارد، بنابراین پیمانکار نصب باید در حین نصب، این فرآیند را انجام دهد.

گاهی اوقات فکر می‌شود که برندهای با آدرس دهی خودکار بهتر هستند و زمان و انرژی کمتری نیاز دارند، اما این ایده اشتباه است.

تغییرات در اجزا سیستم آدرس پذیر با آدرس دهی خودکار ممکن است نیاز به برنامه‌ریزی مجدد را داشته باشند و باعث افزایش هزینه و زمان شود.

برای نصب سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، حتماً باید از نقشه مصوب اعلام حریق استفاده کرد که توسط سازمان آتش نشانی تائید شده باشد.

در صورتی که تغییرات در نقشه مصوب رخ دهد، نقشه ازبیلت پلان اعلام حریق را باید تهیه کنید که به شما کمک می‌کند تا به راحتی تغییرات را در سیستم اعلام حریق اعمال کرده و مشکلات را برطرف کنید.

برای به دست آوردن مهارت در نصب و راه‌اندازی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، بهتر است از کارخانه تولید کننده یا نماینده رسمی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر درخواست آموزش داشته باشید.

در نهایت، نصب اجزا در این سیستم‌ها به دقت و تخصص نیاز دارد تا از عملکرد بهینه و بدون خطا برخوردار باشد.

با توجه به مزایای بیشتری که سیستم اعلام حریق آدرس پذیر نسبت به سیستم متعارف دارد، قیمت آن نیز معمولا بیشتر است. این سیستم از بوردهای الکترونیکی پیشرفته استفاده می‌کند که امکان تشخیص سریع‌تر حریق را فراهم می‌کند.

اما انتخاب سیستم اعلام حریق آدرس پذیر باید به نوع و کاربری فضای مورد نظر بستگی داشته باشد.

اگر فضایی که نیاز به سیستم اعلام حریق دارد، در گروه کم خطر یا خطر معمولی قرار دارد، ممکن است انتخاب سیستمی با کیفیت متوسط و قیمت مناسب مناسب باشد.

اما اگر فضا در گروه پرخطر قرار دارد، بهتر است بر کیفیت سیستم تاکید کرده و ممکن است قیمت بیشتری را بپذیرید تا از وقوع خسارات جدی‌تر جلوگیری کنید.

برای استفاده در فضاهای مسکونی، اداری، تجاری یا درمانی، پیشنهاد می‌شود از سیستم اعلام حریق آدرس پذیری استفاده کنید که دارای کیفیت خوب باشد و دارای تائیدیه‌های استاندارد معتبر مانند LPCB باشد و همچنین قیمت مناسبی داشته باشد.

ساختار و نحوه عملکرد اعلام حریق آدرس پذیر addressable

آموزش اعلام حریق آدرس پذیر

در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، کابل کشی بر اساس لوپ بندی انجام می‌شود. این به این معنی است که کابل‌ها به صورت یک حلقه بسته نصب می‌شوند.

این حلقه قابلیت دارد تا تمامی اجزای سیستم اعلام حریق مانند دتکتورهای دودی و حرارتی، شستی، آژیر، ماژول اینترفیس، ایزولاتور، چراغ نمایشگر سر درب و سایر اجزا را در بر بگیرد.

در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر، کابل‌کشی بر اساس لوپ بندی انجام می‌شود. این به این معنی است که کابل‌ها به صورت یک حلقه بسته نصب می‌شوند.

این حلقه می‌تواند شامل تمامی اجزای سیستم اعلام حریق مانند دتکتورهای دودی و حرارتی، شستی، آژیر، ماژول اینترفیس، ایزولاتور، چراغ نمایشگر سر درب و سایر اجزا باشد.

در این سیستم، پنل های مرکزی بر اساس تعداد لوپ‌ها شناخته می‌شوند. هر لوپ قابلیت تحمل تعداد خاصی از تجهیزات را دارد و مسافتی که می‌تواند تحت پوشش خود قرار دهد نیز محدود است.

انتخاب پنل کنترلی باید با دقت انجام شود تا با نیازهای ساختمانی هماهنگ باشد و تعداد و نوع تجهیزات خروجی مانند آژیرها و اینترفیس‌ها نیز مورد پایش قرار گیرد.

زون بندی در این سیستم به معنای تعریف مناطق مختلف است که هر کدام نماینده بخش‌ها یا سناریوهای مختلفی از ساختمان هستند.

به عنوان مثال، هر طبقه از پارکینگ یک زون می‌تواند باشد که نیازهای خاصی مثل کنترل دود در آن طبقه را برطرف کند.

ورودی و خروجی‌ها در این سیستم از طریق ماژول‌های اینترفیس انجام می‌شود که عملکردی مشابه یک کلید دارند. این ماژول‌ها سیگنال‌ها را بین تجهیزات مختلف ارسال و دریافت می‌کنند.

با استفاده از آدرس‌دهی در این سیستم، هر جزء مانند دتکتور یا آژیر دارای یک آدرس منحصر به فرد است که امکان تشخیص و مکان‌یابی سریع در صورت بروز حریق را فراهم می‌کند.

در نهایت، طراحی نقشه هوشمند به شما کمک می‌کند تا به راحتی به هر فضا دسترسی داشته باشید و از ویژگی‌های مختلف مانند شستی دستی یا جعبه آتش‌نشانی بهره ببرید.

دشواری نصب سیستم اعلام حریق آدرس پذیر

نصب و راه اندازی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر به دلیل استفاده از استانداردها و پروتکل‌های مختلفی که هر کارخانه تولیدکننده اعمال می‌کند، دارای چالش‌هایی است.

دو چالش اساسی در این فرآیند، نصب و پروگرامینگ این سیستم‌ها می‌باشد.

در نصب این تجهیزات، باید به اصول و کاتالوگ‌هایی که توسط شرکت سازنده ارائه می‌شود، عمل کرد، اما این می‌تواند برای پیمانکاران جدید یا برندهای جدید چالش‌هایی را به وجود آورد.

یکی از چالش‌های اصلی در سیستم‌های اعلام حریق آدرس پذیر، پروگرامینگ پنل مرکزی است. برخی از برندها نیازمند دانگل (یا کلید USB ویژه) برای انجام پروگرامینگ هستند.

در برخی دیگر، این کار با استفاده از نرم‌افزارهای آزاد (Open Source) امکان‌پذیر است.

استفاده از دانگل می‌تواند فرصتی باشد تا افراد متخصص به پروگرامینگ پنل مرکزی اعلام حریق بپردازند، در حالی که تنها افراد مجاز و دارای مجوز قانونی می‌توانند سیستم‌های اعلام حریق را راه‌اندازی کنند.