هر آنچه که باید درباره دریچه تامین هوا بدانید

دریچه تامین هوا

دریچه‌ تامین هوا از دو بخش مجزا تشکیل شده‌اند. یکی از این دریچه‌ ها در بیرون ساختمان و در معرض شرایط آب و هوایی قرار می‌گیرد و دیگری در داخل خانه نصب می‌شود. بدیهی است که بخش بیرونی دریچه باید از موادی ساخته شده باشد که در برابر شرایط جوی مانند باران، برف، باد، گرد و غبار و نور خورشید مقاوم باشند. این عوامل می‌توانند به مواد سازنده دریچه آسیب برسانند و باعث پوسیدگی، کاهش کارایی و تغییر ظاهر آن شوند.

هر دو دریچه، چه در داخل و چه در خارج، باید ویژگی‌هایی داشته باشند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

• دریچه تامین هوا بیرونی

دریچه‌ تامین هوا معمولاً از آلومینیوم ساخته می‌شوند. آلومینیوم به دلیل داشتن خاصیت ضد زنگ و ضد پوسیدگی، در برابر شرایط آب و هوایی مقاوم است. برای رنگ‌آمیزی دریچه‌ها از رنگ‌های الکترواستاتیک استفاده می‌کنند. این نوع رنگ باعث می‌شود که گرد و غبار به دریچه نچسبد و دریچه تمیز بماند. همچنین این دریچه‌ها در رنگ‌های مختلف عرضه می‌شوند تا مشتریان بتوانند بر اساس سلیقه و نمای ساختمان خود آن‌ها را انتخاب کنند.

برای جلوگیری از ورود آب باران به داخل ساختمان، دریچه‌ها دارای گریل‌هایی با زاویه ۴۵ درجه هستند که آب را به سمت پایین هدایت می‌کنند. این گریل‌ها با فاصله ۱۲ سانتی‌متر از هم قرار دارند. همچنین، پشت گریل‌ها یک توری فلزی نصب شده تا از ورود حشرات موذی به داخل آپارتمان جلوگیری کند.

• دریچه تامین هوا داخلی

بدنه دریچه‌های داخلی نیز از آلومینیوم ساخته شده است و رنگ پوششی آن‌ها همانند دریچه‌های بیرونی، الکترواستاتیک است. این رنگ‌ها مانع از جذب گرد و غبار می‌شوند و به شما امکان می‌دهند تا رنگ دریچه‌ها را با دکوراسیون داخلی و رنگ دیوارها هماهنگ کنید.

بر روی این دریچه‌ها برچسبی وجود دارد که هشدار می‌دهد دریچه نباید به هیچ وجه مسدود شود، زیرا وسایل گازسوز به هوای کافی نیاز دارند و در صورت نبود اکسیژن، سوخت ناقص رخ می‌دهد. این دریچه‌ها همچنین دارای یک لایه توری مقاوم هستند که جریان هوا و اکسیژن را به راحتی برقرار می‌کنند.

محاسبه دریچه تامین هوا

ساختمان‌ها بر اساس نوع ساختار و نوع دستگاه‌های گازسوزی که در آنها استفاده می‌شود، به چند دسته تقسیم می‌شوند. هر دسته نیاز به محاسبات متفاوتی برای تأمین هوای تازه دارد. در ادامه انواع ساختمان‌ها را توضیح می‌دهیم:

پیدا کردن نوع ساختمان

اولین قدم برای محاسبه اندازه دریچه تأمین هوای تازه این است که نوع ساختمان را مشخص کنیم. برای این کار باید دو فاکتور را بررسی کنیم:

1. نوع درزبندی: ساختمان ممکن است درزبندی معمولی یا هوابند داشته باشد.
2. فضای کافی یا ناکافی: باید مشخص کنیم که فضای داخلی ساختمان دارای حجم کافی است یا ناکافی.

با پیدا کردن این دو فاکتور، می‌توانیم اندازه مناسب دریچه تأمین هوای تازه را محاسبه کنیم.

همان‌طور که در تصویر بالا می‌بینید، ابتدا باید نوع ساختمان را مشخص کنیم. سپس در مرحله بعد، حجم فضای داخل ساختمان را بررسی می‌کنیم تا بفهمیم آیا این فضا کافی است یا ناکافی.

حالا هر کدام از این موارد را طبق توضیحات مقررات ملی مبحث 17 به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم:

نوع درزبندی ساختمان نوع درزبندی ساختمان به دو صورت زیر است:

• فضای با درزبندی معمولی:

فضایی که جداره‌های خارجی آن، مانند درها و پنجره‌ها، بدون نوار درزبندی ساخته شده باشد.

• فضای با درزهای هوابند:

فضایی که جداره‌های خارجی آن، مانند درها و پنجره‌ها، و محل عبور لوله‌ها و کابل‌ها با نوارهای درزبندی یا وسایل دیگر حفاظت شده باشد.

کافی یا ناکافی بودن فضای داخل

حالا باید مشخص کنیم که فضای داخلی ساختمان کافی یا ناکافی است تا بتوانیم هوای تازه را تأمین کنیم. طبق مقررات ملی، این موضوع به این صورت تعریف شده است:

فضای با حجم ناکافی

اگر حجم فضایی که دستگاه‌های گازسوز در آن نصب می‌شوند، کمتر از یک متر مکعب برای هر ۱۷۷ کیلوکالری در ساعت باشد، آن فضا ناکافی است.

فضای با حجم کافی

اگر حجم فضایی که دستگاه‌های گازسوز در آن نصب می‌شوند، بیشتر از یک متر مکعب برای هر ۱۷۷ کیلوکالری در ساعت باشد، آن فضا کافی است.

در این معادلات، “V” به معنای حجم ساختمان به واحد متر مکعب است و “Q” نشان‌دهنده مجموع ظرفیت حرارتی تمام وسایل گازسوزی است که در آن فضا نصب شده‌اند و این ظرفیت با واحد کیلوکالری بر ساعت است.

حجم فضای ساختمان (V) برابر با مساحت ساختمان ضربدر ارتفاع آن است. به عبارت ساده‌تر، حجم فضای ساختمان برابر با مساحت زمینه‌ی ساختمان ضربدر ارتفاع آن است.

مجموع ظرفیت حرارتی تمام وسایل گازسوزی که در ساختمان نصب شده‌اند (Q) برابر با مقدار کل مساحت زمینه‌ی ساختمان ضربدر ارتفاع آن است.

• ارزش حرارتی گاز مصرفی×مقدار مصرف مجموع = V

ارزش حرارتی گاز در شهرهای مختلف ممکن است متغیر باشد، اما ما برای محاسبه از عددی حدودی به اندازه 9500 کیلوکالری در ساعت استفاده می‌کنیم، که این عدد به صورت بدبینانه است.

مقدار مصرف گاز را از طریق مصرف‌کننده‌های داخل فضا و طبق جدول زیر محاسبه می‌کنیم:

حالات مختلف برای تعیین مساحت دریچه تامین هوا

پس از انجام محاسبات اولیه که در بالا گفته شد، ممکن است به چندین حالت مختلف برسیم. در این صورت، برای هر یک از این حالات، دریچه را بررسی می‌کنیم:

اگر فضا با درزهای هوابند بود

در این حالت، بگذارید هوا از خارج ساختمان تأمین شود، بدون وابستگی به اینکه حجم فضا کافی یا ناکافی باشد. برای این کار، یک دریچه با قطری که برابر با یک صدم مجموع ظرفیت حرارتی (Q) است و یک دریچه کمکی با قطری که برابر با نصفی از این مقدار است، رو به فضای خارج ساختمان نصب می‌شود.

اگر فضا با درزبندی معمولی بود و حجم فضا ناکافی (Q/177>V)بود

در این حالت، باید یک دریچه با مساحتی که برابر با یک صدم از مجموع ظرفیت حرارتی (Q) است، رو به فضای خارج نصب شود.

اگر فضا با درزبندی معمولی بود و حجم فضا کافی (Q/177<V) بود

تامین هوا از فضای مجاور

یک حالت خاص نیز در حالت درزبندی معمولی حجم فضای کافی وجود دارد. به تصویر زیر دقت کنید:

اگر فضای کل (A+B) کافی باشد اما فضای B ناکافی باشد، باید دو دریچه در داخل بین فضای A و B نصب شود، هر کدام با مساحتی که برابر با یک سی و هشتم مجموع ظرفیت حرارتی (Q) است. یکی از این دریچه‌ها در ارتفاع ۳۰ سانتیمتری از سقف و دیگری در ارتفاع ۳۰ سانتیمتری از کف قرار می‌گیرد.

• سایز دریچه نباید کمتر از ۶۴۵ سانتیمتر مربع باشد. به عبارت دیگر، اگر مقدار Q/38 کمتر از ۶۴۵ باشد، اندازه دریچه را ۶۴۵ در نظر می‌گیریم.

چند مثال برای محاسبه دریچه تامین هوا

یک واحد مسکونی با درزبندی معمولی دارای مساحت ۸۸ متر مربع و ارتفاع کف تا سقف ۲.۸ متر است. در این فضا یک دستگاه اجاق گاز و یک آبگرمکن فوری نصب شده است. می‌خواهیم مساحت دهانه تامین هوا را محاسبه کنیم.

ابتدا برای محاسبه مقدار Q، مصرف گاز اجاق و آبگرمکن را به متر مکعب بر ساعت تبدیل می‌کنیم. مصرف اجاق گاز ۰.۷ و آبگرمکن فوری ۲.۵ متر مکعب بر ساعت است که مجموعاً برابر با ۳.۵ متر مکعب بر ساعت می‌شود.

حالا مقدار V یا حجم ساختمان را حساب می کنیم:

و در آخر این دو را مقایسه می کنیم.

پس فضا کافی است و نیازی به دریچه خارجی نیست.

مثال:یک واحد مسکونی با درزهای هوابند دارای مساحت ۱۵۰ متر مربع و ارتفاع کف تا سقف ۲.۸۵ متر است. در این فضا یک دستگاه گازسوز با مصرف ۰.۷ متر مکعب در ساعت نصب شده است. می‌خواهیم ببینیم چگونه تامین هوا برای این فضا باید باشد.

ارزش حرارتی گاز طبیعی ۹۴۳۳ کیلوکالری بر متر مکعب است.

راه حل: در این مسئله، فضا دارای درزهای هوابند است، بنابراین برای تأمین هوا، هوا از خارج از ساختمان باید استفاده شود و نیازی به بررسی اینکه فضا کافی یا ناکافی است، وجود ندارد. ابتدا باید مقدار Q را محاسبه کنیم.

حالا با توجه به اطلاعات بالا، باید دو دریچه با اندازه‌های مشخصی به فضای بیرون نصب شوند.

نکات باقی مانده

تا الان در مورد اندازه دریچه‌هایی که باید برای هوا به بیرون یا داخل ساختمان نصب شود، صحبت شد. حالا به برخی نکات دیگر از مبحث 17 اشاره می‌شود.

محدودیت نصب دستگاه های پر مصرف در واحدهای زیر 60 متر مربع

با توجه به قوانین ملی مبحث 17، در واحدهای مسکونی و غیرمسکونی که کمتر از 60 متر مربع مساحت دارند، نصب وسایل گازسوزی مانند آبگرمکن دیواری و پکیج با مصرف بالای 1.5 متر مکعب در ساعت ممنوع است، مگر آنکه هوای مورد نیاز برای احتراق گاز از طریق یک دریچه دائمی که به صورت مستقیم به هوای آزاد متصل است، تامین شود،مساحت دریچه طبق جدول زیر در نظر گرفته می شود.

تامین مکانیکی هوا

به ازای هر 355 کیلوکالری حرارت مصرفی در ساعت، باید حداقل یک متر مکعب هوا توسط سیستم تهویه مکانیکی به داخل فضای نصب دستگاه‌های گازسوز ارسال شود.

دهانه ها و کانال ورودی هوا

الف) دهانه های ورود هوا

دهانه‌های ورود هوا باید از نوعی باشند که اجازه ورود هوا را بدهند. اگر روی این دهانه‌ها توری سیمی نصب می‌شود، اندازه حفرات توری باید حداقل 12 در 12 میلیمتر باشد. اگر دریچه هوای بیرونی از جنس فلزی نصب می‌شود، سطح آزاد آن باید 75 درصد از دهانه را پوشش دهد، مگر اینکه سازنده نسبت دیگری توصیه کند. اگر دریچه از چوب باشد، سطح آزاد آن باید 25 درصد از دهانه باشد.

ب) كانال هوا

اگر کانالی برای ورود یا گردش هوا به دستگاه‌های گازسوز نصب می‌شود، باید از جنس فولادی گالوانیزه باشد. طراحی و ساخت کانال هوا باید با رعایت الزاماتی که در قسمت کانال‌کشی مبحث 14 مقررات ملی ساختمان آمده است، صورت گیرد. سطح آزاد هر کانال باید حداقل 10 در 10 سانتیمتر باشد و بدون مانع.

 ضوابط نصب دریچه تامین هوا و كانال های متصل به هوای آزاد

اگر هوای احتراق دستگاه گازسوز از طریق یک دریچه یا کانال از فضای آزاد تأمین می‌شود، باید اطمینان حاصل شود که:

1. محور کانال بی‌انحراف باشد و در دو سر آن، دریچه چوبی یا فلزی و توری فلزی نصب شود که مانع ورود هوای سرد از بیرون به داخل فضای مسکونی شود.
2. از ورود پرندگان و حشرات به داخل فضای مسکونی جلوگیری شود.
3. انسداد کانال به راحتی امکان‌پذیر نباشد.

نکات مهم در رابطه با دریچه تامین هوا

برای تأمین هوای لازم برای احتراق، بر روی دریچه‌های تأمین هوا بازشوهایی طراحی شده که توسط دریچه‌های کوچکتری محافظت می‌شوند. اگر از توری‌های سیمی برای این بازشوها استفاده شود، اندازه چشمه‌های آن باید حداقل ۱۲ میلی‌متر در ۱۲ میلی‌متر باشند. همچنین، اگر دریچه‌ها از نوع کرکره‌ای فلزی باشند، باید ۷۵ درصد سطح دهانه را پوشش دهند.

با نصب دریچه‌ها، بخشی از فضای بازشو مسدود می‌شود. بنابراین، ابعاد دریچه‌های تأمین هوا باید بزرگتر باشد تا این انسداد جبران شود.

اگر دریچه تأمین هوای تازه یک بخش در بیرون و روی نمای ساختمان داشته باشد، باید به نکات زیر توجه شود:

1. ابعاد دریچه: ابعاد دریچه تأمین هوا باید با توجه به نوع ساختمان و حجم فضای داخلی تعیین شود. این دریچه‌ها بهتر است مربعی یا گرد باشند.
2. محل نصب: محل نصب دریچه‌ها در زمان ساخت ساختمان باید به گونه‌ای باشد که با دریچه بازشوی هود آشپزخانه اشتباه گرفته نشود. نصب دقیق و درست این دریچه‌ها بسیار مهم است.
3. برش سنگ نما: سنگ نمای ساختمان نباید برای نصب دریچه‌های تأمین هوا برش داده شود.
4. کرکره‌های محافظ: بهتر است در سمت بیرونی دریچه‌ها از کرکره‌های محافظ یا مشابه آنها استفاده شود تا از ورود آب و گرد و غبار جلوگیری کند.
5. دریچه‌های مشبک داخلی: در سمت داخل دریچه‌ها، بهتر است از دریچه‌های مشبک آماده استفاده شود تا هوا به راحتی جریان یابد.
6. نصب بر روی درب‌ها: دریچه‌های تأمین هوا نباید بر روی درب‌های ساختمان نصب شوند.
7. دریچه‌های آیفونی: استفاده از دریچه‌های آیفونی توصیه نمی‌شود زیرا این دریچه‌ها در سطح هوادهی محدودیت دارند.

دریچه‌های تأمین هوای مربعی در اندازه‌های ۲۰x۲۰ و ۱۵x۱۵ سانتی‌متر در بازار موجود هستند. همچنین، انواع گرد این دریچه‌ها با قطر ۱۵ سانتی‌متر به فروش می‌رسند.

به طور خلاصه: برای نصب دریچه تأمین هوا باید به انتخاب ابعاد مناسب، محل صحیح نصب و استفاده از مواد مقاوم در برابر شرایط جوی توجه کرد. همچنین، نصب دریچه‌های محافظ در بیرون و مشبک در داخل، و جلوگیری از نصب دریچه‌ها بر روی درب‌ها و استفاده از دریچه‌های آیفونی از دیگر نکات مهم هستند. این موارد باعث می‌شوند تا هوای تازه به درستی وارد ساختمان شود و ایمنی و کارایی وسایل گازسوز حفظ شود.