نکات ایمنی در مورد کنتور، رگولاتور، و شیرها

۱- رگولاتور

تنظیم‌کننده فشار گاز، که به آن رگولاتور می‌گویند، باید در فضای باز نصب شود. رگولاتور و کنتور گاز هر ساختمان ظرفیت مشخصی دارند.

قبل از توسعه سیستم لوله‌کشی گاز یا اضافه کردن وسایل گازسوز جدید، باید به شرکت گاز اطلاع دهید. این کار برای دریافت راهنمایی و تعویض احتمالی رگولاتور و کنتور ضروری است.

رگولاتور و کنتور تحت نظر شرکت گاز و با رعایت نکات ایمنی و فنی در محل مناسب نصب می‌شوند. فقط شرکت گاز مجاز است در صورت نیاز محل آن‌ها را تغییر دهد.

در نزدیکی رگولاتور نباید جعبه فیوز برق یا هیچ تجهیزات برقی دیگری قرار داشته باشد. رگولاتور دارای وسایل ایمنی خاصی است که در صورت بروز مشکل در سیستم لوله‌کشی شهر، جریان گاز را به صورت خودکار قطع می‌کند تا مصرف‌کنندگان در امان باشند.

از دست‌کاری کنتور و رگولاتور به شدت خودداری کنید و اگر مشکلی مشاهده کردید، سریعاً با شماره تلفن امداد گازرسانی که در پشت قبض نوشته شده است تماس بگیرید.

همچنین، از پیچیدن توری‌های سیمی به دور رگولاتور و قرار دادن آن درون محافظ‌های مختلف خودداری کنید تا در صورت نیاز بتوان به سرعت آن را بررسی کرد.

۲- کنتور

کنتور گاز باید در داخل محدوده ملک و نزدیک به رگولاتور نصب شود. همچنین کنتور باید در محلی نصب شود که جریان هوا به آن برسد و به راحتی قابل خواندن باشد.

ارتفاع مناسب برای نصب کنتور حدود ۱.۵ متر از سطح زمین است و باید در مکانی قرار گیرد که در معرض آسیب‌های فیزیکی نباشد.

فاصله کنتور از منابع تولید حرارت و اشتعال مانند کوره و آبگرمکن باید حداقل یک متر باشد و از کنتور برق حداقل ۵۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد. در صورت قطع گاز از شبکه شهری، ابتدا باید شیر اصلی گاز و سپس شیرهای مصرفی همه واحدهای ساختمان بسته شوند.

برای راه‌اندازی مجدد گاز، حضور تمامی ساکنین ضروری است و باید بررسی شود که تمامی شیرها بسته باشند. سپس هوا از دورترین شیرها در هر واحد تخلیه شود و هماهنگی با عوامل امداد شرکت گاز انجام شود.

۳- مشخصات مواد و مصالح مصرفی در شیرها

1. شیرهایی که روی لوله‌کشی گاز نصب می‌شوند، برای قطرهای تا ۵۰ میلیمتر (۲ اینچ) باید برنجی، ربع گرد توپکی و دنده‌ای باشند (طبق استاندارد ملی شماره ۴۰۴۷). برای قطرهای بیشتر از ۵۰ میلیمتر، شیرها باید فولادی، ربع گرد توپکی و به صورت فلنجی، جوشی یا دنده‌ای باشند (طبق استاندارد شرکت ملی گاز ایران).

2. دسته شیر باید با پیچ و مهره به شیر محکم شده باشد، به طوری که به راحتی جدا نشود. شیر باید در حالت بسته تحت فشار هوای ۰.۷ بار (۱۰ psi) کاملاً غیرقابل نشت باشد.

۴- محل نصب شیرها

1. شیر واحد مسکونی: در ساختمان‌هایی که بیش از یک واحد مسکونی دارند، باید روی لوله انشعاب هر واحد یک شیر نصب شود. این شیر باید در محلی باشد که در معرض آسیب نباشد، اما برای ساکنین قابل دسترسی باشد و نزدیک به لوله اصلی قرار گیرد، تا بتوان جریان گاز را سریع و کامل قطع کرد.

2. قطر شیرهای فرعی: قطر شیرهای فرعی باید با قطر لوله گاز هر آپارتمان که وارد آن می‌شود، برابر باشد.

3. ملک‌های چند ساختمان: اگر ملکی چند ساختمان جداگانه دارد، هر ساختمان باید علاوه بر شیر اصلی، یک شیر قطع کننده مستقل هم داشته باشد.

4. شیر دستگاه‌های گازسوز بین قفسه‌ها: برای دستگاه‌های گازسوزی که بین قفسه‌ها قرار می‌گیرند، شیر انشعاب باید بالاتر از قفسه‌ها و در دسترس باشد، و نباید مستقیماً بالای دستگاه یا پشت آن نصب شود.

5. شیر دستگاه‌های گازسوز مستقل: برای دستگاه‌های گازسوز مانند بخاری و آبگرمکن که به طور مستقل نصب می‌شوند، و همچنین اجاق گازهایی که خارج از قفسه‌بندی قرار دارند، شیر انشعاب باید در محلی نصب شود که به راحتی قابل دسترسی باشد و پشت دستگاه قرار نگیرد.

6. فواصل نصب شیر مصرف کننده: شیر مصرف کننده باید با استانداردهای مشخصی از نظر فاصله از زمین و دستگاه‌های گازسوز نصب شود.

7. محور لوله شیر اجاق گاز: لوله شیر اجاق گاز باید موازی با دیوار و در امتداد دستگاه گازسوز نصب شود.

8. لوله انشعاب مشعل: اگر لوله انشعاب مشعل از کف موتورخانه عبور کند، باید حداقل ۵ سانتیمتر از کف فاصله داشته باشد.

9. شیرهای مصرف کننده: شیرهای مصرف کننده نباید داخل کابینت یا محفظه بسته قرار گیرند.

10. نصب شیرهای مصرف: همه شیرهای مصرف باید هنگام بازرسی سیستم لوله‌کشی نصب شده باشند.

11. شیر گاز و کلید برق: در محل‌هایی که شیر گاز نزدیک کلید یا پریز برق قرار دارد، شیر گاز باید حداقل ۱۰ سانتیمتر بالاتر از کلید یا پریز نصب شود.

12.نقاط مصرف: بعد از اتمام لوله‌کشی، باید روی تمام انتهای لوله‌ها یک شیر نصب شود. دهانه خروجی این شیرها باید با درپوش‌های دنده‌ای بسته شود تا اگر شیر به طور غیر ارادی باز شود، گاز نتواند نشت کند و تا زمان نصب دستگاه‌های گازسوز بسته بمانند.

۶- نصب و راه اندازی وسایل گازسوز

1-6. کلیات: وسایل گازسوز فقط باید در محلی نصب شوند که در نقشه گازرسانی ساختمان مشخص شده و محل استقرار، نحوه هوارسانی و مشخصات دودکش آن به تایید مهندس ناظر رسیده باشد.

2-6. مسئولیت: تمام وسایل گازسوز باید توسط افرادی که پروانه صلاحیت دارند، نصب و راه‌اندازی شوند. دستگاه‌های گازسوز و تجهیزات آن‌ها باید با استانداردهای ملی مربوطه مطابقت داشته باشند.

3-6. تنظیم دستگاه گازسوز: قبل از اتصال هر دستگاه به لوله‌کشی گاز، باید مطمئن شوید که دستگاه برای استفاده از گاز طبیعی تنظیم شده است.

4-6. گازهای قابل اشتعال: دستگاه‌های گازسوز نباید در مکان‌هایی مثل کارگاه‌های رنگ‌کاری و رنگرزی که گازهای قابل اشتعال در فضای آنها پخش می‌شود، نصب شوند. مگر اینکه این دستگاه‌ها در فضای مستقل دیگری نصب شوند.

۵-۶- امکان تخلیۀ گازهای حاصل از احتراق

محل نصب دستگاه‌های گازسوز دارای دودکش باید طوری باشد که بتوان دودکش را نصب کرد و گازهای حاصل از احتراق را به بیرون تخلیه کرد.

دستگاه‌های گازسوزی که به دودکش نیاز ندارند، باید در محلی نصب شوند که تهویه مناسب داشته باشد و گازهای حاصل از احتراق بتوانند به صورت طبیعی یا مکانیکی تخلیه شوند. شرکت ملی گاز ایران استفاده از بخاری‌های گازسوز بدون دودکش را توصیه نمی‌کند.

۶-۶- کافی بودن ظرفیت لوله کشی

هنگامی که می‌خواهید یک دستگاه گازسوز جدید را به یک سیستم لوله‌کشی موجود وصل کنید، باید اطمینان حاصل کنید که سیستم لوله‌کشی دارای ظرفیت کافی برای اتصال دستگاه جدید است.

اگر ظرفیت کافی نباشد، باید ظرفیت سیستم را افزایش دهید یا یک لوله جدید با ظرفیت کافی از محل نصب کنتور تا محل دستگاه نصب کنید.

برای جلوگیری از بروز تنش‌های غیر مجاز در لوله‌کشی دستگاه گازسوز، باید اطمینان حاصل کنید که نصب به گونه‌ای باشد که به محل نصب اعتماد کافی وجود داشته باشد، تا هیچ‌گونه تنش غیر مجازی مانند پیچش، برش، کشش یا فشار در محل اتصال به لوله‌کشی ایجاد نشود.

۷-۶- نصب دستگاه های گازسوز

1- موسسه‌ای که دستگاه گازسوز را نصب می‌کند، باید آن را به‌طوری که سازنده توصیه کرده است نصب کند، تا دستگاه به‌خوبی کار کند و قابل تعمیر باشد. این موسسه باید همه دستورالعمل‌های نصب، بهره‌برداری و تعمیر دستگاه را که سازنده توصیه کرده است، در محل نصب دستگاه قرار دهد تا در صورت نیاز به راحتی برای افراد مجاز قابل دسترس باشد.

2- اگر کسی که دستگاه گازسوز، دودکش یا کلاهک تعدیل جریان آن را نصب می‌کند، لازم می‌داند که تغییراتی در نحوه نصب این وسایل انجام دهد، باید قبل از هر اقدامی، اجازه‌نامه‌ای از سازنده مربوطه را بگیرد.

۸-۶- ممنوعیت نصب

نصب چراغ روشنایی در برخی مکان‌ها مجاز نیست:

1. در اتاق خواب.
2. روبروی دریچه کولر هوا.
3. در فاصله کمتر از یک متر از پنجره و پرده.
4. اگر ساختمان دارای سقف یا دیوار چوبی است.
5. در اتاق خواب، نصب شومینه یا بخاری دیواری مجاز نیست.
6. باید فاصله لازم برای تعمیر دستگاه گازسوز فراهم شود.

هر دستگاه گازسوز باید به گونه‌ای نصب شود که برای تعمیر به آن دسترسی آسان باشد. همچنین، برای اجزاء مختلف دستگاه گازسوز مانند سطوح حرارتی، صافی‌ها، موتورها، مشعل‌ها، کنترل‌ها، و لوله‌های دودکش باید فواصل کافی رعایت شود. این اقدامات برای تمیز کردن و نگهداری صحیح دستگاه ضروری است.

دستگاه‌های گازسوز باید به فاصله امنی از مواد قابل اشتعال نصب شوند، تا در هنگام استفاده خطری برای اشخاص یا اموال به وجود نیاید.