نقش بازرسی آتش‌نشانی در مدیریت ریسک حریق

کلیات بازرسی، تست و نگهداری سیستم اعلام حریق بر مبنای استاندارد NFPA و سازمان آتش نشانی

کلیات بازرسی : برای همه تجهیزات سیستم‌های اعلام حریق، باید عملیات بازرسی، تست، و نگهداری را بر اساس استانداردهای NFPA و دستورالعمل‌های سازمان آتش‌نشانی در سه مرحله اولیه، دوباره، و همچنین در طول دوره بهره‌برداری انجام داد.

در دوره بهره‌برداری، برای اطمینان از اینکه سیستم اعلام حریق آماده به کار است، سه فعالیت زیر انجام می‌شود:

1. بازرسی: بررسی دقیق و تشخیص وضعیت سیستم اعلام حریق.

2. تست: انجام آزمایش‌ها و تست‌های لازم برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم.

3. تعمیرات: انجام تعمیرات و به‌روزرسانی‌های لازم برای رفع هر گونه مشکل یا نقص در سیستم.

مالک یا مالکین، بهره‌بردار، هیئت مدیره یا سازمان مسئول همکاری، هماهنگی و پیگیری انجام بازرسی، تست و تعمیرات سیستم اعلام حریق هستند.

انجام بازرسی، تست و تعمیرات سیستم اعلام حریق باید توسط پرسنل با تجربه و آموزش دیده انجام شود و باید تأیید کتبی از نمایندگی برند سیستم اعلام حریق نصب شده در ساختمان داشته باشند.

قبل از انجام تست اعلام حریق، لازم است که تمام ساکنان اطلاع رسانی شوند تا واکنش غیر ضروری از سوی آن‌ها جلوگیری شود.

حضور پلان سیستم اعلام حریق، دیاگرام تک خطی، جدول علت و معلول و نرم‌افزار و نسخه برنامه سیستم همراه باشد در زمان انجام بازرسی، تست و تعمیرات.

نحوه تست سیستم اعلام حریق متصل به سیستم اطفای حریق اتوماتیک

برای تست سیستم‌های اعلام حریق که به سیستم اطفای حریق اتوماتیک وصل شده‌اند، باید ابتدا اطمینان حاصل شود که سیستم اطفای حریق تخلیه نمی‌شود. این کار با جداسازی سلنویید فرمان از شیرهای کنترل، بستن شیرهای اصلی و روش‌های دیگر انجام می‌شود. پس از اتمام تست، تمامی این تغییرات باید به حالت اول بازگردانده شوند.

ضروری است که عملکرد صحیح تمامی تجهیزاتی که برای تخلیه سیستم اطفای حریق مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند سلنوییدها و ولوها، بررسی و تأیید شود.

بازه های زمانی بازرسی و تست سیستم اعلام حریق

براساس استاندارد NFPA، فرآیندهای بازرسی، تست و نگهداری سیستم اعلام حریق به صورت زیر تعریف شده‌اند:

1. هفتگی: هر هفته یکبار
2. ماهیانه: هر ماه یکبار
3. فصلی: هر سه ماه یکبار (یعنی هر فصل یکبار)
4. نیم‌ساله: هر شش ماه یکبار
5. سالیانه: هر 12 ماه یکبار

بازرسی سیستم اعلام حریق طبق استاندارد NFPA و سازمان آتش نشانی

برای تست سیستم اعلام حریق که به سیستم اطفای حریق اتوماتیک متصل است، ابتدا باید مطمئن شویم که سیستم اطفای حریق تخلیه نمی‌شود.

این کار با جداسازی سلنویید فرمان از شیرهای کنترل، بستن شیرهای اصلی و روش‌های دیگر انجام می‌شود. پس از اتمام تست، همه این تغییرات باید به حالت اولیه بازگردانده شوند.

بازرسی انجام می‌شود تا مطمئن شویم که هیچ تغییر یا مشکلی در تجهیزات یا ساختمان وجود ندارد که مانع عملکرد صحیح تجهیزات شود.

بازه های زمانی بررسی سیستم اعلام حریق طبق استاندارد NFPA و سازمان آتش نشانی

بازه های زمانی بازرسی بسته بهنوع سیستم اعلام حریق دارد که طبق جدول زیر انجام می گیرد:

تست سیستم اعلام حریق طبق استاندارد NFPA و سازمان آتش نشانی

با توجه به استاندارد NFPA، وقتی یک تجهیز به سیستم اعلام حریق اضافه می‌شود، لازم است که عملکرد صحیح آن تست شود.

هرگاه یک تجهیزات اعلام حریق از سیستم حذف شود، سایر تجهیزات اعلام حریق باید به کار خود ادامه دهند.

در صورتی که تغییراتی در نرم افزار مرکز کنترل (پنل) اعمال شود، باید اقدامات زیر انجام شود:

1. تست کامل (100 درصد) وظایف و عملکردهایی که با تغییرات نرم‌افزار مرتبط هستند.
2. تست 10 درصد از تجهیزاتی که به طور مستقیم تحت تأثیر تغییرات نرم‌افزار نبوده‌اند، با حداکثر 50 تجهیز.
3. تغییرات به طور مقایسه‌ای با نسخه قبلی نرم‌افزار ثبت و در مدارک ثبت و ضبط شوند.

روش انجام دادن تست سیستم اعلام حریق طبق استاندارد NFPA و سازمان آتش نشانی

جدول زیر نشانگر روش تست مجاز تجهیزات سیستم اعلام حریق میباشد:

تست دوره ای تجهیزات و سیستم اعلام حریق

بر اساس استاندارد NFPA و دستورالعمل سازمان آتش‌نشانی، بازرسی، تست و نگهداری سیستم اعلام حریق به طور دوره‌ای بر اساس جدول زیر انجام می‌شود.

براساس استاندارد NFPA، در هر منطقه اعلام حریق در هر دوره تست باید دو یا بیشتر آشکارساز تست شوند. در دوره بعدی، دتکتورهایی که در دوره‌های قبلی تست نشده‌اند، باید تست شوند، به‌طوری که پس از 5 سال تمامی دتکتورهای موجود در سیستم اعلام حریق تست شده باشند.

همچنین، طبق قوانین بازرسی، تست و نگهداری سیستم اعلام حریق بر اساس استاندارد NFPA، مدارات دارای نظارت در سیستم اعلام حریق باید در جدول زمانی مشخص شده، از نظر توانایی تشخیص اتصال باز، اتصال کوتاه و اتصال زمین تست شوند.

نگهداری سیستم اعلام حریق طبق استاندارد NFPA و سازمان آتش نشانی

نگهداری سیستم شامل خدمات دوره‌ای و مقطعی برای تجهیزات است.
سرویس تجهیزات باید بر اساس دستورالعمل سازنده انجام شود.
فاصله زمانی برای انجام سرویس ها بسته به نوع تجهیزات و شرایط محیطی متفاوت است.

بایگانی سیستم اعلام حریق طبق استاندارد NFPA و سازمان آتش نشانی

همه فعالیت‌های بازرسی، تست و نگهداری سیستم باید در فرم چک‌لیست‌های مناسب ثبت و برای حداقل 5 سال نگهداری شود.
تمامی مدارک در دو نسخه تهیه می‌شود، یک نسخه در محل پروژه و یک نسخه دیگر نزد مسئول فرایند بازرسی، تست و نگهداری نگهداری می‌شود.

آزمون بازرسی آتش‌نشانی یک فرآیند حیاتی است که برای اطمینان از ایمنی و تهیه‌ی آمادگی در برابر حریق در اماکن مختلف اجرا می‌شود. این آزمون‌ها به طور منظم توسط مقامات آتش‌نشانی یا افراد واجد شرایط توسط استانداردها و مقررات ملی و بین‌المللی انجام می‌شوند. هدف اصلی این آزمون‌ها، اطمینان حاصل کردن از عملکرد صحیح و قابل اعتماد سیستم‌های اعلام حریق، اطفاء حریق، و تجهیزات مربوطه در صورت وقوع حادثه است.

 اهمیت آزمون بازرسی آتش‌نشانی

آزمون بازرسی آتش‌نشانی برای حفظ ایمنی افراد و محافظت از دارایی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. با انجام منظم این آزمون‌ها، مشکلات مختلفی که ممکن است در سیستم‌های حریق به وجود آید، شناسایی و به‌موقع رفع می‌شوند.

این آزمون‌ها شامل بررسی و تست‌های مختلفی از جمله بررسی عملکرد آژیرها، دتکتورها، سیستم‌های اعلام حریق، اطفاء حریق، و تأیید عملکرد سیستم‌ها در شرایط واقعی حریق هستند.

 مراحل انجام آزمون بازرسی آتش‌نشانی

1. برنامه‌ریزی و تدوین دستورالعمل:

قبل از هر آزمون، باید یک برنامه‌ریزی دقیق صورت بگیرد و دستورالعمل مربوط به نحوه انجام آزمون تهیه شود که شامل زمان‌بندی، مسئولیت‌ها، و جزئیات فنی است.

2. بررسی و برگزاری آزمون:

در این مرحله، آزمایشات و تست‌های مختلف بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌ها انجام می‌شود. این شامل بررسی دستگاه‌های اعلام حریق، دتکتورها، نظارت بر مسیرهای خروج اضطراری، و سایر تجهیزات مربوط به آتش‌نشانی است.

3. ثبت و گزارش:

نتایج آزمون با دقت ثبت شده و گزارش‌های جامعی از آن تهیه می‌شود که شامل نقاط قوت و ضعف شناسایی شده و توصیه‌هایی برای بهبود اقدامات آتش‌نشانی در آینده است.

4. تصویب و اجرا:

گزارش نهایی تصویب و به عنوان یک راهنما برای اجرای تغییرات و اصلاحات در سیستم‌های آتش‌نشانی به‌کار گرفته می‌شود.

 استانداردها و مقررات مرتبط

آزمون بازرسی آتش‌نشانی بر اساس استانداردها و مقررات ملی و بین‌المللی صورت می‌گیرد که شامل استانداردهای NFPA و BS می‌باشد.

این استانداردها به‌صورت دقیق تعیین می‌کنند که چگونه و به‌چه‌صورت چک‌لیست‌ها و آزمون‌های مختلف انجام شود و چه تجهیزاتی باید در هر مرحله از آزمون بازرسی بررسی شوند.

مبانی و منابع

این متن براساس نظرات و دستوراتی که از سوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران، که یک مقام با صلاحیت قانونی هستند، صادر شده است و از منابع زیر استفاده شده است:

1. مبحث سوم مقررات ملی ساختمان، ویرایش 1395
2. مبحث سیزده مقررات ملی ساختمان، ویرایش 1395
3. مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان، ویرایش 1395
4. استاندارد NFPA 72
5. استاندارد BS 5839-1
6. استاندارد NFPA 170
7. استاندارد NFPA 101

آزمون بازرسی آتش‌نشانی نقش بسیار مهمی در حفظ ایمنی افراد و دارایی‌ها در برابر حریق دارد. انجام منظم این آزمون‌ها باعث می‌شود که هرگونه مشکل و نقص در سیستم‌های آتش‌نشانی به‌موقع شناسایی و رفع شود و عملکرد بهینه این سیستم‌ها تضمین شود.